Οι διασπάσεις κομμάτων δεν είναι άγνωστο φαινόμενο. Σχεδόν όλα τα κόμματα είχαν τέτοιας φύσεως προβλήματα. Δεν μιλάμε για αποχωρήσεις και παραιτήσεις που δεν πήραν οργανωτική μορφή, μιλάμε για τη δημιουργία νέων σχημάτων που δοκίμασαν την τύχη τους στις κάλπες. Από τη Νέα Δημοκρατία προέκυψαν ο ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη, οι Ανεξάρτητοι Ελληνες του Πάνου Καμμένου, η Πολιτική Ανοιξη του Αντώνη Σαμαρά, η ΔΗΑΝΑ του Κωστή Στεφανόπουλου, το κόμμα της Ντόρας Μπακογιάννη «Δημοκρατική Συμμαχία». Κανένα δεν μακροημέρευσε. Ούτε και τα κόμματα της Ακρας Δεξιάς που εμφανίστηκαν στην πρώτη φάση της Μεταπολίτευσης με βάση εκκίνησης την προδικτατορική ΕΡΕ.
Η Πολιτική Ανοιξη και η ΔΗΑΝΑ κρατήθηκαν για λίγο στη ζωή, αλλά έκλεισαν τον κύκλο τους. Ο αρχηγός της Πολιτικής Ανοιξης επέστρεψε στη Νέα Δημοκρατία, έγινε πρόεδρός της και πρωθυπουργός, ο επικεφαλής της ΔΗΑΝΑ Κωστής Στεφανόπουλος έγινε πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το κόμμα του κ. Καμμένου συμμετείχε στην κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, ενώ το κόμμα της κ. Μπακογιάννη διαλύθηκε και αυτή επανήλθε στη Νέα Δημοκρατία. Οι πρωτοβουλίες των στελεχών που διεκδίκησαν αυτόνομο ρόλο δεν δικαιώθηκαν από τον κόσμο της παράταξης. Ορισμένοι από τους «δράστες» πρόλαβαν να γυρίσουν στο μαντρί πριν τους φάει ο λύκος, για να θυμηθούμε τη φράση του Ευάγγελου Αβέρωφ.
Ανάλογη κινητικότητα είχαμε και στο ΠΑΣΟΚ. Η Σοσιαλιστική Πορεία προέκυψε από τα σπλάχνα του, όπως και το ΕΣΚ του Γεράσιμου Αρσένη, το ΔΗΚΚΙ του Δημήτρη Τσοβόλα, το ΑΣΚΕ του Νίκου Καργόπουλου, το ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου, οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου και κάποια μικρότερα σχήματα που δεν άφησαν ευδιάκριτο ίχνος στην πολιτική ζωή της χώρας. Από όλα αυτά υπάρχει μόνο το κόμμα του κ. Λοβέρδου. Και στην περίπτωση αυτή ο λύκος έκανε τη δουλειά του.
Αφήνουμε το ΚΚΕ, το αρχαιότερο κόμμα της Ελλάδας, έξω από την αριθμητική γιατί είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Πέρασε από πολλές διασπάσεις – και όταν ήταν εκτός νόμου και την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Επιβίωσε κάτω από αντίξοες συνθήκες, σήμερα είναι το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα στην Ευρώπη και στις δημοσκοπήσεις πλασάρεται στην τρίτη-τέταρτη θέση. Είναι κόμμα εξουσίας; Οπως είπε ο γενικός γραμματέας του Δημήτρης Κουτσούμπας στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (2-3/11/2024), δεν θέλει να γίνει τσόντα σε κυβερνήσεις συνεργασίας με κόμματα που το πρόγραμμά τους ταυτίζεται με το καπιταλιστικό σύστημα. Παλεύει για την ανατροπή της κατάστασης και την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας «όπου θα είμαστε παρόντες και σε επίπεδο εξουσίας μαζί με τον λαό».
Και πάμε στον ΣΥΡΙΖΑ. Από την αρχή ήταν ένας συνασπισμός κομμάτων και οργανώσεων ή –για να το πούμε λίγο προβοκατόρικα– μια συνομοσπονδία φραξιών, με την κάθε ομάδα να λειτουργεί με σχετική αυτονομία. Η ισορροπία ήταν δύσκολη, ωστόσο κατάφερε να γίνει κυβέρνηση. Μετά την υπογραφή του 3ου Μνημονίου είχαμε την αποχώρηση πολλών στελεχών και μελών του κόμματος. Δημιουργήθηκαν στην πορεία του χρόνου τρία κόμματα: η ΛΑ.Ε., το ΜέΡΑ 25 (συνεργάζονται), η Πλεύση Ελευθερίας, ενώ τα μικρότερα σχήματα που είχαν ενταχθεί στον ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζουν μόνα τους.
Εσχάτως είχαμε τη Νέα Αριστερά που συγκροτήθηκε από τις τάσεις της «Ομπρέλας» και των «6+6» και αναμένεται να δημιουργηθεί άλλο ένα κόμμα από τους ηττημένους της εσωκομματικής σύρραξης. Ποια είναι η διαφορά με τις διασπάσεις των άλλων κομμάτων; Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ κλονίστηκαν σε κάποιο βαθμό, αλλά παρέμειναν μεγάλα κόμματα (η Ν.Δ. σταθερά, το ΠΑΣΟΚ τώρα προσπαθεί να γίνει ξανά κόμμα εξουσίας) και απορρόφησαν πολλούς από αυτούς που είχαν φύγει. Στον ΣΥΡΙΖΑ όμως η νέα διάσπαση μπορεί να αποδειχθεί μοιραία. Απειλείται η ύπαρξή του.
Τάσος Παππάς
Εφημερίδα των Συντακτών (5.11.2024)