Μερικές προσθήκες και μια διόρθωση στην ενδιαφέρουσα – και νοσταλγική για κάποιους –, ανάρτηση του Harddog με τίτλο «Αλλάζει πάλι η πλατεία του ΔΟΛ, η πλατεία του Τύπου». Εννοώντας βέβαια την πλατεία Καρύτση, που μέχρι τα τέλη του περασμένου αιώνα ήταν η καρδιά της ελληνικής Fleet Street. Στη βρετανική Fleet Street, από τις αρχές του 16ου και έως τον 20ο αιώνα, ήταν εγκατεστημένες οι περισσότερες εφημερίδες της χώρας. Εγκαταλείφθηκε τη δεκαετία του 1980, αλλά ορισμένα πρώην κτίρια εφημερίδων έχουν διατηρηθεί και το όνομα του δρόμου παραμένει συνδεδεμένο με τον βρετανικό Τύπο. Ακόμη και οι παμπ στο δρόμο όπου κάποτε σύχναζαν δημοσιογράφοι, παραμένουν δημοφιλείς.
Στον πρόλογο της ανάρτησης αναφέρεται: «Η Πλατεία Καρύτση αποτελούσε για δεκαετίες την «πλατεία του Τύπου». Κυρίως, βέβαια, ήταν η “πλατεία του ΔΟΛ” αφού στην καρδιά της υπήρχε το μέγαρο του κορυφαίου εκδοτικού Οργανισμού, με τα πολυώροφα γραφεία και τις τεχνικές του εγκαταστάσεις –λινοτυπία και πιεστήριο. Άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις βρίσκονταν στους γύρω δρόμους, δύο από αυτές όχι περισσότερο από 100-200 μέτρα. Στην Ανθίμου Γαζή λειτουργούσε η αιωνόβια “Εστία” (γραφεία, τυπογραφείο, πιεστήριο και ένα διαμέρισμα οικίας για τη γηραιά κυρία Κύρου), στην οδό Αμερικής η “Ελευθερία”, κάπου εκεί η “Δημοκρατική Αλλαγή”, ενώ στην Κολοκοτρώνη στεγαζόταν το παλιό “Έθνος” –δηλαδή το προ Μπόμπολα. Στο ίδιο κτίριο αργότερα βρήκε στέγη για πολλά χρόνια η “Ελευθεροτυπία” και σήμερα εκεί εδρεύει η “Εφημερίδα των Συντακτών”».
Κατ’ αρχάς η διόρθωση: Η “Ελευθερία”, του Πάνου Κόκκα, από την οποία ξεκίνησε ο γράφων, δεν ήταν στην Αμερικής, αλλά στην Πανεπιστημίου 20. Ακριβώς απέναντι η “Αυγή” και στην άλλα πλευρά του τετραγώνου, Σταδίου 10, η “Δημοκρατική Αλλαγή” –στο ίδιο κτίριο ήταν τότε η έδρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αθηνών.
Και η συμπλήρωση: Η ελληνική Fleet Street άρχιζε από την πλατεία Συντάγματος και κατέληγε λίγο μετά την Ομόνοια. Και εκτός από τις σωστά αναφερόμενες “Εστία”, “Έθνος”, “Ελευθεροτυπία” και τις εφημερίδες του Οργανισμού Λαμπράκη “Το Βήμα”, “Τα Νέα”, την αθλητική “Ομάδα”, καθώς και τα περιοδικά του “Ταχυδρόμος” και “Οικονομικός Ταχυδρόμος”, υπήρχαν:
Στη Μητροπόλεως τα γραφεία Αθήνας της “Μακεδονίας” και της “Θεσσαλονίκης” του Ι. Βελλίδη. Στη Βουκουρεστίου “Ακρόπολις”, “Απογευματινή” και το περιοδικό “Πρώτο”, των αδελφών Μπότση – πριν «μετακομίσουν» στη Φειδίου.
Στην πλατεία Καρύτση, μεσοτοιχία σχεδόν με τον ΔΟΛ, ο “Εθνικός Κήρυξ” και το “Εμπρός”, του Κ. Παράσχου. Πίσω από την εκκλησία, η οικονομική εφημερίδα “Εξπρές”, των Γαλαίου, Καλοφωλιά, Κρεούζη και Χρονόπουλου. Στη Βορέου, μεταξύ Αθηνάς και Αιόλου, η “Αθλητική Ηχώ”, του Κλ. Γεωργαλά.
Πιο κάτω, στην Κλαυθμώνος, Δραγατσανίου 6, η “Αθηναϊκή”, ο “Ελεύθερος Λόγος”, μαζί με τα περιοδικό “Θησαυρός” και “Θεατής”, του Γιάννη Παπαγεωργίου, αλλά και η “Ναυτεμπορική” των αδελφών Αθανασιάδη.
Στο τέλος της Πανεπιστήμιου, ο “Ελεύθερος Κόσμος” του Σάββα Κωνσταντόπουλου και στην αρχή της Πειραιώς η “Βραδυνή” και “Η Ημέρα”, επίσης των αδελφών Αθανασιάδη. Στο ίδιο κτίριο και το “Φως των Σπορ” του Θόδωρου Νικολαΐδη. Διαγώνια απέναντι, στη Σωκράτους, η “Καθημερινή” και η “Μεσημβρινή”, της Ελένης Βλάχου. Τέλος, στις αρχές της Αγίου Κωνσταντίνου η οικονομική “Ημερησία” που στη συνέχεια, μέχρι να εξαγοραστεί από τον Γ. Μπόμπολα, μετακόμισε στη Γερανίου 7· στις άλλοτε τυπογραφικές εγκαταστάσεις της “Ελευθερίας”, όπου στις αρχές τις δεκαετίας του 1960 στεγαζόταν η “Νίκη” – απογευματινή εφημερίδα του Κόκκα, με διευθυντή τον Μάριο Πλωρίτη.
Με την επιβολή της δικτατορίας, το 1967, κάποιες από τις προαναφερθείσες εφημερίδες, άλλες εκούσια - “Ελευθερία”, Καθημερινή” και “Μεσημβρινή” – και άλλες ακούσια, σβήστηκαν από το χάρτη. Για να προστεθούν, στην Πανεπιστημίου, “Τα Σημερινά” και η “Νέα Πολιτεία”.
Πιο κάτω, στην Κλαυθμώνος, Δραγατσανίου 6, η “Αθηναϊκή”, ο “Ελεύθερος Λόγος”, μαζί με τα περιοδικό “Θησαυρός” και “Θεατής”, του Γιάννη Παπαγεωργίου, αλλά και η “Ναυτεμπορική” των αδελφών Αθανασιάδη.
Στο τέλος της Πανεπιστήμιου, ο “Ελεύθερος Κόσμος” του Σάββα Κωνσταντόπουλου και στην αρχή της Πειραιώς η “Βραδυνή” και “Η Ημέρα”, επίσης των αδελφών Αθανασιάδη. Στο ίδιο κτίριο και το “Φως των Σπορ” του Θόδωρου Νικολαΐδη. Διαγώνια απέναντι, στη Σωκράτους, η “Καθημερινή” και η “Μεσημβρινή”, της Ελένης Βλάχου. Τέλος, στις αρχές της Αγίου Κωνσταντίνου η οικονομική “Ημερησία” που στη συνέχεια, μέχρι να εξαγοραστεί από τον Γ. Μπόμπολα, μετακόμισε στη Γερανίου 7· στις άλλοτε τυπογραφικές εγκαταστάσεις της “Ελευθερίας”, όπου στις αρχές τις δεκαετίας του 1960 στεγαζόταν η “Νίκη” – απογευματινή εφημερίδα του Κόκκα, με διευθυντή τον Μάριο Πλωρίτη.
Με την επιβολή της δικτατορίας, το 1967, κάποιες από τις προαναφερθείσες εφημερίδες, άλλες εκούσια - “Ελευθερία”, Καθημερινή” και “Μεσημβρινή” – και άλλες ακούσια, σβήστηκαν από το χάρτη. Για να προστεθούν, στην Πανεπιστημίου, “Τα Σημερινά” και η “Νέα Πολιτεία”.
Η συνέχεια της ανάρτησης του Harddog
Τους τελευταίους μήνες η πλατεία Καρύτση είναι υπό συνεχή κατασκευή! Πριν από λίγο καιρό πλακοστρώνονταν τα πεζοδρόμια και αυτές τις μέρες (δηλαδή χθες!) βλέπουμε σκαμμένο το κύριο κομμάτι της.
Από την παλιά πλατεία έχουν φύγει πολλά χαρακτηριστικά στοιχεία σε σχέση με τις δεκαετίες του ’50, του ΄60, του ΄70. Πρώτα από όλα δεν υπάρχει ο ΔΟΛ που ξέραμε, με το κυλινδρικό πιεστήριό του να είναι ορατό από τον δρόμο, στο ισόγειο, και να ακούγεται θόρυβός του στις ώρες της εκτύπωσης. Ο ΔΟΛ ήταν η ψυχή της Καρύτση. Πολύς κόσμος μπαινόβγαινε από την είσοδο της Χρήστου Λαδά 3, μεγάλα ονόματα της δημοσιογραφίας πηγαινοέρχονταν, φορτηγά διανομής Τύπου φορτώνονταν με έντυπα και εφημεριδοπώλες έφευγαν τρέχοντας με αρμαθιές εφημερίδων στα χέρια για να πουλήσουν. Φυσικά, δεν υπάρχουν και τα ισόγεια καταστήματα του ΔΟΛ, εκείνα για τις μικρές αγγελίες για να είναι εύκολα προσβάσιμα στο κοινό και αυτά του αρχείου όπου όσοι αναζητούσαν παλιά φύλλα εφημερίδων του Οργανισμού τα εύρισκαν. Επίσης, δεν υπάρχουν τα καφενεία όπου περνούσαν κάποια ελεύθερα διαστήματα του χρόνου τους στελέχη του Συγκροτήματος Λαμπράκη. Ακόμα, λείπε το ξύλινο περίπτερο, εκεί που σήμερα (χθες για την ακρίβεια) χάσκει το όρυγμα των έργων. Αν πάμε μερικά βήματα πιο πέρα, στην όμορη Ανθίμου Γαζή, δεν θα βρούμε το θρυλικό γραφείο φωτορεπορτάζ του Μεγαλοοικονόμου, ούτε το βιβλιοπωλείο-βιβλιοδετείο των αδερφών Λυμπερόπουλου.
Φυσικά, ο χρόνος δεν έχει σαρώσει κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία της πλατείας. Κυρίαρχος στον χώρο είναι ο ιστορικός ναός του Αγίου Γεωργίου Καρύτση. Επίσης υπάρχει αναλλοίωτο στην πρόσοψη, το Θέατρο Μουσούρη και, ακόμα, ο Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, το θρησκευτικό βιβλιοπωλείο της Ζωής, αλλά και το τυροπιτάδικο «Οι Μερακλήδες», στο οποίο πρόσφεραν πολλή δουλειά οι εργαζόμενοι στα έντυπα της περιοχής, αλλά σήμερα η πελατεία του έχει εμπλουτιστεί από άλλες επιχειρήσεις και δράσεις
Και τώρα; Τώρα περιμένουμε τι άλλο θα αλλάξει μετά από τα σκαψίματα στην πλατεία, για να δούμε την εικόνα που έτσι και αλλιώς είναι διαφοροποιημένη σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Εξάλλου, το κτίριο του ΔΟΛ εξακολουθεί να ορθώνεται, αλλά με άλλη εξωτερική (και εσωτερική) μορφή. Ακόμα και το «Χρήστου Λαδά 3» δεν υπάρχει σε κλασική μπλε οδωνυμική πινακίδα, αλλά είναι χαραγμένο σε πλάκα της πρόσοψης, λίγο πιο πέρα από το λογότυπο της ΔΕΗ σε περίοπτο σημείο του μεγάρου.
Τους τελευταίους μήνες η πλατεία Καρύτση είναι υπό συνεχή κατασκευή! Πριν από λίγο καιρό πλακοστρώνονταν τα πεζοδρόμια και αυτές τις μέρες (δηλαδή χθες!) βλέπουμε σκαμμένο το κύριο κομμάτι της.
Από την παλιά πλατεία έχουν φύγει πολλά χαρακτηριστικά στοιχεία σε σχέση με τις δεκαετίες του ’50, του ΄60, του ΄70. Πρώτα από όλα δεν υπάρχει ο ΔΟΛ που ξέραμε, με το κυλινδρικό πιεστήριό του να είναι ορατό από τον δρόμο, στο ισόγειο, και να ακούγεται θόρυβός του στις ώρες της εκτύπωσης. Ο ΔΟΛ ήταν η ψυχή της Καρύτση. Πολύς κόσμος μπαινόβγαινε από την είσοδο της Χρήστου Λαδά 3, μεγάλα ονόματα της δημοσιογραφίας πηγαινοέρχονταν, φορτηγά διανομής Τύπου φορτώνονταν με έντυπα και εφημεριδοπώλες έφευγαν τρέχοντας με αρμαθιές εφημερίδων στα χέρια για να πουλήσουν. Φυσικά, δεν υπάρχουν και τα ισόγεια καταστήματα του ΔΟΛ, εκείνα για τις μικρές αγγελίες για να είναι εύκολα προσβάσιμα στο κοινό και αυτά του αρχείου όπου όσοι αναζητούσαν παλιά φύλλα εφημερίδων του Οργανισμού τα εύρισκαν. Επίσης, δεν υπάρχουν τα καφενεία όπου περνούσαν κάποια ελεύθερα διαστήματα του χρόνου τους στελέχη του Συγκροτήματος Λαμπράκη. Ακόμα, λείπε το ξύλινο περίπτερο, εκεί που σήμερα (χθες για την ακρίβεια) χάσκει το όρυγμα των έργων. Αν πάμε μερικά βήματα πιο πέρα, στην όμορη Ανθίμου Γαζή, δεν θα βρούμε το θρυλικό γραφείο φωτορεπορτάζ του Μεγαλοοικονόμου, ούτε το βιβλιοπωλείο-βιβλιοδετείο των αδερφών Λυμπερόπουλου.
Τι υπάρχει από τα παλιά
Και τώρα; Τώρα περιμένουμε τι άλλο θα αλλάξει μετά από τα σκαψίματα στην πλατεία, για να δούμε την εικόνα που έτσι και αλλιώς είναι διαφοροποιημένη σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Εξάλλου, το κτίριο του ΔΟΛ εξακολουθεί να ορθώνεται, αλλά με άλλη εξωτερική (και εσωτερική) μορφή. Ακόμα και το «Χρήστου Λαδά 3» δεν υπάρχει σε κλασική μπλε οδωνυμική πινακίδα, αλλά είναι χαραγμένο σε πλάκα της πρόσοψης, λίγο πιο πέρα από το λογότυπο της ΔΕΗ σε περίοπτο σημείο του μεγάρου.
06 Απριλίου 2025
