Η Μαρία Δεδούση γράφει στο fb για την πολυσυζητημένη σειρά του Netflix
Σε δεύτερο χρονο, σκέφτηκα ότι δεν θέλω να το κάνω, διότι μ' αυτόν τον τρόπο θα γινόμουν -ακούσια- ένας από τους ενήλικες που περιγράφει η σειρά.
Η σειρά, μην γελιέστε, τους ενήλικες περιγράφει, όχι τα 13χρονα.
Γι αυτό είναι τόσο «ανησυχητική». Επειδή σου πετάει στα μούτρα την πλήρη αδυναμία (κυρίως από επιλογή) των ενηλίκων να κατανοήσουν τους εφήβους και άρα να επικοινωνήσουν μαζί τους.
Περιγράφει τους ενήλικες οι οποίοι -όπως και η σειρά και εγώ κι εσείς και όλοι γύρω μας- νομίζουν ότι ξέρουν τι συμβαίνει στον κόσμο ενός 13χρονου, 15χρονου, ή και 18χρονου ανήλικου. Μετά παύουν να είναι ανήλικα και δεν έχει πλέον και τόσο τεράστια σημασία, ή μάλλον έχει σημασία, με πολύ διαφορετικούς τρόπους, όμως.
Κυρίως διότι μετά εκλείπει η ευθύνη. Και η πραγματική δυνατότητα παρέμβασης.
Παραμένει η ενοχή, όμως, κι ας είναι εντελώς άγονη, διότι πλέον είναι αρκετά αργά για να γίνουν όσα θα έπρεπε να έχουν γίνει πολύ νωρίτερα.
Στη σειρά, η οποία στην πραγματικότητα είναι ένα θεατρικό έργο -ένα από τα επεισόδια αποτελείται αποκλειστικά από το διάλογο του παιδιού με μια Ψυχολόγο, που είναι κλεισμένοι σε ένα δωμάτιο- παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα από τη σκοπιά των ενηλίκων αυτών.
Αφού έχει γίνει η ζημιά -και είναι πολύ μεγάλη- πασχίζουν με τα δικά τους εργαλεία να ερμηνεύσουν έναν κόσμο ο οποίος ελάχιστη σχέση έχει με τα εργαλεία αυτά.
Είναι σοκαριστικό.
Το πώς ο αστυνομικός ακούει -έκπληκτος- από τον 14χρονο γιο του την ερμηνεία μιας ανταλλαγής emoji στο Instagram, για παράδειγμα, η οποία οδηγεί την υπόθεση σε εντελώς άλλο δρόμο. Οι «μεγάλοι» απαξιώνουν το Instagram και δεν τους περνάει από το μυαλό ότι είναι ένας τρόπος επικοινωνίας, μια γλώσσα εντελώς διαφορετική από τη δική τους. Και ως τέτοια, δεν τους είναι απλώς ξένη, αλλά αρνούνται την ύπαρξή της.
Το πώς η ψυχολόγος προσπαθεί να εκμαιεύσει από τον πιτσιρικά κάποιες «αλήθειες», που περιστρέφονται γύρω από το κλασικό ζήτημα της σχέσης με τους γονείς, κι ο πιτσιρικάς είναι σχεδόν συνέχεια 32 βήματα μπροστά της, διότι ξέρει εκ των προτέρων τι θέλει να ακούσει εκείνη.
Το πώς οι γονείς καταρρέουν -«μα, εγώ τα έκανα όλα σωστά, τι πήγε λάθος;»- μέσα σε ένα πλέγμα ενοχών και αναρώτησης, που μπορεί να κάνει τον κάθε ενήλικα να λυγίσει και να ταυτιστεί, όμως και πάλι δεν προσφέρει καμία διέξοδο:
Ο γονιός γίνεται εξαιρετικά συμπαθής μέσα από την κατάρρευσή του αυτή, γίνεται ο «ήρωας» της υπόθεσης -πράγματι έκανε ό,τι μπορούσε, δεν φταίει ο καημένος- όσο ο πραγματικός πρωταγωνιστής χάνεται στο background, ως μια μακρινή φωνή από κάποιο αναμορφωτήριο.
Και η ζωή συνεχίζεται, υπάρχει άλλωστε κι άλλο παιδί, το «καλό», αυτό που μας δικαίωσε και θα γίνει σαν εμάς. Και για να βγήκε «καλό» αυτό, μάλλον δεν φταίμε και τόσο.
Φταίνε τα κινητά, ο Αντριου Τέιτ και η κουλτούρα του, φταίει η αποξένωση, φταίει που οι έφηβοι είναι «ατίθασοι», φταίει το σχολικό σύστημα, κάτι φταίει τέλος πάντων.
Το βασικό που φταίει και στο λέει ξεκάθαρα η υπόθεση εδώ, όπως στο λέει και η καθημερινότητα, άλλο εάν δεν θέλεις να την ακούσεις, είναι το χάσμα.
Δεν θα το πω γενεών, ακριβώς, θα το πω επικοινωνίας.
Θα το πω αντίληψης.
Η ολοκληρωτική τύφλωση των ενηλίκων μπροστά σε έναν καινούργιο κόσμο, ο οποίος έτσι κι αλλιώς τους τρομάζει. Η πεποίθησή τους ότι όλα αυτά δεν είναι παρά «συμπτώματα» που θα φύγουν καθώς το παιδί θα μεγαλώνει και θα έρθει στα συγκαλά του, στον «κόσμο μας» δηλαδή.
Το βλέπουμε σε όλο το φάσμα αυτό: Φταιει που οι νέοι είναι «βλαμμένοι» και δεν σκέφτονται όπως εμείς. Δεν φταίει που τα δικά μας εργαλεία είναι συχνά μπαγιάτικα κι εμμονικά...
«Εμένα ο πατέρας μου με σάπιζε στο ξύλο με τη ζώνη», λέει σε κάποιο σημείο ο πατέρας. Ο ίδιος αποφάσισε να μην απλώσει χέρι στα παιδιά του. Αρκούσε αυτό; Στο δικό του μυαλό ναι. Διότι έλυσε το πρόβλημα της δικής του γενιάς. Την ίδια ώρα, ο μικρός ήταν βυθισμένος σε προβλήματα της δικής του γενιάς, εκπεφρασμένα με emoji και κώδικες που οι μεγαλύτεροι όχι να καταλάβουν δεν μπορούσαν, αλλά ούτε καν να φανταστούν.
Κι αν το χάσμα ανάμεσα σε έναν 50άρη και έναν 13χρονο ήταν τεράστιο την εποχή που εμείς ήμασταν παιδιά, σήμερα είναι κολοσσιαίο, διότι οι εξελίξεις του κόσμου τρέχουν με τετραπλάσια ταχύτητα κι εμείς τις φοβόμαστε και δεν θέλουμε να τις παρακολουθήσουμε και να προσαρμοστούμε σε αυτές.
Ή και δεν μπορούμε.
Υπάρχουν εξαιρέσεις, σαφώς, αλλά είναι αυτό: Εξαιρέσεις.
Θα σας συνιστούσα να δείτε το Adolescence με πολύ ανοιχτό μυαλό, είτε έχετε παιδιά είτε όχι. Παιδιά έχουμε όλοι, εξάλλου, υπό μια ευρεία έννοια, τις νεώτερες γενιές.
Να το δείτε ως μια ευκαιρία για να θέσετε στον εαυτό σας ερωτήματα και όχι να πάρετε εύκολες απαντήσεις.
Οι ενοχές, τέλος, είναι καλό πράγμα μόνο όταν είναι παραγωγικές. Από μόνες τους δεν λένε απολύτως τίποτε.
Κι όταν ο άλλος σου φωνάζει «βοήθεια», πρέπει ν' ακούς αυτό που σου λέει· ούτε αυτό που εσύ θέλεις, ούτε αυτό που σε βολεύει.
