Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής
Όταν ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance, από το βήμα της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Ένωση «ότι εγκατέλειψε τις δημοκρατικές αξίες, εγκαθιστώντας τείχος προστασίας προκειμένου να αποκλείσει την ακροδεξιά από το ευρωκοινοβούλιο, ότι φοβάται τους λαούς της και περιορίζει την ελευθερία του λόγου», άφησε πίσω του μια αίθουσα άναυδη και βουρκωμένη: «Η ανατριχιαστική πρότασή του ότι ο πόλεμος ενάντια στην παραπληροφόρηση ισοδυναμεί με πόλεμο κατά της δημοκρατίας ήταν μια πραγματικά συγκλονιστική στιγμή» σχολίαζαν θορυβημένοι αρκετοί από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους που πήραν μέρος σ’ αυτήν…
Ήταν το αίσθημα μιας σκληρής και άδικης επίθεσης κατά της ευρωπαϊκής Δημοκρατίας, η αίσθηση ότι αυτή η επίθεση στη δημοκρατία αφήνει την Ευρώπη ταραγμένη και μόνη. Ωστόσο, η αρθρογράφος του «Guardian» Nathalie Tocci, συνδέοντας την εν λόγω επίθεση με την προηγηθείσα εκλογική παρέμβαση του Αμερικανού αντιπροέδρου για λογαριασμό της ακροδεξιάς «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (είχε συναντήσει νωρίτερα τη συναρχηγό του AfD, Άλις Βάιντελ, ενόψει των γενικών εκλογών) σημείωνε ότι το «κατηγορώ» του JD Vance κατά της ΕΕ από το βήμα της διάσκεψης του Μονάχου δεν είχε καμία σχέση με τη δημοκρατία. «Απ’ ό,τι φαίνεται, αναφερόταν στο σχέδιο MEGA (Κάνε την Ευρώπη Μεγάλη ξανά) για την υποστήριξη της ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη», εκτιμά. Και καταλήγει ότι ο «στόχος του κ. Vance (σ. σ.: ο στρατηγικός στόχος του Τράμπ, δηλαδή) είναι ξεκάθαρος: μια Ευρώπη στην οποία ενισχύεται η εθνικιστική ακροδεξιά είναι μια Ευρώπη διαιρεμένη, πολύ πιο εύκολο να υποταχθεί από τις Αυτοκρατορίες, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία ή την Κίνα.
Θαρρώ πως αυτή είναι μια προσέγγιση πολύ πιο κοντινή στην νέα διατλαντική, ας την πούμε, γεωπολιτική πραγματικότητα: «Οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ ανατρέπουν τώρα την ίδια την ιδέα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, προκειμένου να την υπονομεύσουν, τόσο στις ΗΠΑ όσο και, όπως έχει γίνει οδυνηρά προφανές, στην Ευρώπη»!..
Και, επί του… πρακτέου, το τηλεφώνημα Τραμπ στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν!.. Αυτή η ξαφνική μετατόπιση όπου, «τα μηνύματα από την Ουάσιγκτον ευθυγραμμίζονται με την κοσμοθεωρία του Κρεμλίνου, όπως γράφουν οι συνεργαζόμενοι Ρώσοι αναλυτές, ο Andrei Soldatov και η Irina Borogan, στο POLITICO: ο Τραμπ, ο πανίσχυρος «Αμερικανός νονός», να κάθεται απέναντι από τον «βαρόνο του εγκλήματος» Βλαντίμιρ Πούτιν —λιγότερο δυνατό από πριν, αλλά και πάλι ισχυρότερο— και να αποφασίζουν τι θα κάνουν με την Ουκρανία!..
Το Κρεμλίνο – σύμφωνα με τους επαΐοντες Ρώσους αναλυτές – βλέπει την κίνηση του Τραμπ ως σωστή απάντηση στο αίτημα της Μόσχας να σεβαστεί τον Πούτιν ως ισότιμο εταίρο – το ίδιο και τη δημόσια παραδοχή του ότι η Ουκρανία και η Ευρώπη πρέπει να έχουν υποδεέστερο ρόλο στις διαπραγματεύσεις. Πιστεύει (σ. σ: όπως και ο Πούτιν) ότι η Ευρώπη —φιλελεύθερη και υποκριτικά προσηλωμένη στο κράτος δικαίου— πρέπει να προσαρμοστεί στην πραγματική της θέση σε αυτόν τον γενναίο νέο κόσμο: αυτόν ενός υποστηρικτικού ηθοποιού στο δράμα των ισχυρών ανδρών»!..
Φυσικά, σ’ αυτή την (πιθανότατη!) εκδοχή μιας πραγματικότητας που μοιάζει με πρωτόγονο γεωπολιτικό αφήγημα του 19ου αιώνα, δεν υπάρχει χώρος για το διεθνές δίκαιο: ο ρόλος της Ουκρανίας περιορίζεται σε αυτόν του πελάτη ή του αποτυχημένου κράτους στο μισθολόγιο των ΗΠΑ, αντιμέτωπου με την πραγματικότητα της ανταπόδοσης της στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης που έλαβε κατά τη διάρκεια του πολέμου: την παραχώρηση των δικαιωμάτων εξόρυξης των φυσικών της πόρων, συμπεριλαμβανομένων των μετάλλων Σπάνιων Γαιών, στις ΗΠΑ!.. Και όλα αυτά, με την… κατανόηση της Μόσχας, βεβαίως – βεβαίως!
Οι Ρώσοι αναλυτές Andrei Soldatov και Irina Borogan εκτιμούν ότι το πρακτικό αποτέλεσμα που περιμένει το Κρεμλίνο από ένα τέτοιο deal, είναι να κερδίσει ορισμένα ουκρανικά εδάφη —τις τέσσερις περιοχές που προσαρτήθηκαν, καθώς και τμήματα των περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ που δεν έχουν ακόμη καταληφθεί. «Αυτό, μαζί με την απομάκρυνση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είναι αυτό που θα πουλούσε το Κρεμλίνο στον λαό του ως νίκη», υποστηρίζουν…
Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι το πιο κοντινό στην εν εξελίξει πραγματικότητα σενάριο: «Ο Τραμπ και ο Πούτιν μοιράζονται ένα αυτοκρατορικό όραμα για τον κόσμο, το οποίο περιλαμβάνει μια αυτοκρατορική «ειρήνη» για την Ουκρανία», όπως γράφει η αρθρογράφος του «Guardian», Nathalie Tocci. Και είναι «αυτοκρατορικό», γιατί θα αποφασιστεί – όπως και στη Γιάλτα το 1945 – από δυό αυτοκρατορίες (ΗΠΑ και Ρωσία), ίσως με τη βοήθεια της Κίνας, αλλά χωρίς την Ουκρανία…
Είναι επίσης «αυτοκρατορικό» γιατί υποχωρεί στις αυτοκρατορικές φιλοδοξίες της Ρωσίας για μια σφαίρα επιρροής, την οποία μοιράζεται και ο Τραμπ, όπως έγινε σαφές από την στάση του απέναντι στον Καναδά, το Μεξικό, τον Παναμά, τη Γροιλανδία και, στην προκειμένη περίπτωση, την αποσβολωμένη από το σοκ και την… θλίψη για τον αποκλεισμό της απ’ το… αυτοκρατορικό deal Ευρώπη, στο σύνολό της.