Πώς λέγεται ένας πολιτικός ηγέτης που όταν είναι στην αντιπολίτευση τάζει στους πολίτες λαγούς με πετραχήλια και όταν είναι στη διακυβέρνηση κάνει τα ακριβώς αντίθετα απ’ αυτά που είχε υποσχεθεί ή στην καλύτερη περίπτωση αποδεικνύεται πολύ κατώτερος των προσδοκιών που είχε καλλιεργήσει; Ψεύτης; Δημαγωγός; Λαϊκιστής; Πιθανότατα και οι τρεις χαρακτηρισμοί να είναι ακριβείς. Αλλωστε πρόκειται για συνώνυμες λέξεις. Η μία περιέχει την άλλη.
Τα ελαφρυντικά σε ορισμένες περιπτώσεις είναι η άγνοια, η δύσκολη κατάσταση που κληρονομεί και καλείται να διαχειριστεί μια νέα κυβέρνηση, ίσως η υποτίμηση των συσχετισμών που οδηγεί τη σύγκρουση ανάμεσα στις αρχές και στις περιστάσεις σε πανωλεθρία για τις αρχές της. Τότε κατασκευάζονται επιχειρήματα για να δικαιολογηθεί η καθυστέρηση, να εξηγηθεί η μεταστροφή και να νομιμοποιηθούν οι συμβιβασμοί, ακόμη και οι πιο ταπεινωτικοί. Το «παραλάβαμε χάος και άδεια ταμεία» το έχουμε ακούσει από σχεδόν όλες τις κυβερνήσεις. Κάποιες είχαν δίκιο. Οντως βρήκαν χάος και άδεια ταμεία. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τον Γενάρη 2015 ήταν μία απ’ αυτές. Κάποιες όμως έκαναν την τρίχα τριχιά προκειμένου να εξαπατήσουν τους ψηφοφόρους.
Εχουμε μπόλικα παραδείγματα ηχηρών διαψεύσεων. Ο Ανδρέας Παπανδρέου υποσχέθηκε σοσιαλισμό. Μέγας δεξιοτέχνης στην τακτική και αμείλικτα ευφυής κατάφερε να πείσει τους οπαδούς του ότι έκανε ό,τι μπορούσε, αλλά η συγκυρία και αστάθμητοι παράγοντες δεν του επέτρεψαν να είναι συνεπής με τις μεγαλοστομίες που είχε εκτοξεύσει στα πλήθη που παραληρούσαν στις πλατείες των πόλεων. Ετσι τη θορυβώδη ρητορική διαδέχθηκε η μουδιασμένη σιωπή. Ο Κώστας Σημίτης μίλησε για την ισχυρή Ελλάδα και είχε βάλει ψηλά στις προτεραιότητές του τον εκσυγχρονισμό του κράτους και την ενάρετη διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Η κατάρρευση της οικονομίας λίγα χρόνια μετά και τα πολλά κρούσματα διαφθοράς την εποχή που ήταν πρωθυπουργός έδωσαν το πάτημα στους πολιτικούς αντιπάλους του, εντός και εκτός ΠΑΣΟΚ, να τον κατηγορήσουν για αδάπανη δημοκοπία.
Ο Κώστας Καραμανλής διατυμπάνιζε ότι ο βασικός στόχος της κυβέρνησής του ήταν η επανίδρυση του κράτους. Παραπλανητική αερολογία; Δεν ξέρω αν το πίστευε, όμως στην πράξη δεν άλλαξε τίποτα. Η κυβέρνησή του ακολούθησε τον δρόμο που είχαν χαράξει όλες οι κυβερνήσεις της Δεξιάς. Κι αυτός, διαπιστώνοντας ότι το κόμμα του ούτε μπορούσε -λόγω παράδοσης- ούτε ήθελε -λόγω συμφερόντων- να προχωρήσει προς αυτήν την κατεύθυνση, εγκατέλειψε την προσπάθεια και λειτούργησε ως διεκπεραιωτής τρεχουσών υποθέσεων. Ο Αλέξης Τσίπρας υποσχέθηκε ότι θα σκίσει τα μνημόνια, θα μηδενίσει το χρέος, αψήφησε τους συσχετισμούς, έδωσε τη μάχη με τις θηριώδεις αυταπάτες του, τους ιδιοφυείς κατεργάρηδες του ντόπιου πολιτικού συστήματος και τους πανούργους ραδιούργους της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, ηττήθηκε και υπέγραψε το τρίτο μνημόνιο.
Και οι τρεις χαρακτηρισμοί (ψεύτης, δημαγωγός, λαϊκιστής) ταιριάζουν απολύτως στον σημερινό πρωθυπουργό. Είπε ότι θα καταργήσει τα πελατειακά δίκτυα. Διόρισε παντού παράγοντες του κόμματός του και πολιτευτές που απέτυχαν να εκλεγούν βουλευτές. Υποσχέθηκε ότι θα σταματήσει τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος. Λειτούργησε σαν κομματάρχης παλιών δεκαετιών. Οι απευθείας αναθέσεις (πολλά δισεκατομμύρια ευρώ) σε φίλους και κολλητούς έπιασαν ταβάνι. Δεσμεύτηκε ότι θα σεβαστεί τους θεσμούς και το κράτος Δικαίου. Στήθηκε ένα παρακρατικό κύκλωμα παρακολουθήσεων υπουργών, δικαστικών, δημοσιογράφων, στρατιωτικών από την ΚΥΠ που αυτός διοικεί και από ένα παράνομο λογισμικό το οποίο υποτίθεται ότι δεν είχαμε προμηθευτεί και δεν είχαμε χρησιμοποιήσει. Κρατάει στις θέσεις τους υπουργούς που έχουν ξεσαλώσει και συμπεριφέρονται αλαζονικά απέναντι στους πολίτες που τολμούν να διαμαρτυρηθούν.
Ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατηγορούσε -και σωστά- την τότε κυβέρνηση για εγκληματικά λάθη στην αντιμετώπιση των πλημμυρών και των πυρκαγιών και εγκαλούσε τους πολιτικούς αντιπάλους του ότι δεν συνοδεύουν την ανάληψη πολιτικών ευθυνών με παραιτήσεις. Το έλεγε καθαρά: «Αδυνατώ να αντιληφθώ τι σημαίνει πολιτική ευθύνη χωρίς καμιά παραίτηση... Πραγματικά αναρωτιέμαι πώς κάποιοι άνθρωποι κοιμούνται σήμερα και συνεχίζουν μακάριοι να ασκούν τα καθήκοντά τους» (31/7 2018).
Ως πρωθυπουργός κάνει τα ίδια και χειρότερα. Κοιμάται βαθιά και συνεχίζει μακάριος να ασκεί τα καθήκοντά του αν και έχει αναλάβει την πολιτική ευθύνη για το σκάνδαλο των υποκλοπών. Με την αντίληψή του για την πολιτική ευθύνη αυτός όφειλε να παραιτηθεί για το συγκεκριμένο ζήτημα. Κοιμάται και συνεχίζει μακάριος να ασκεί τα καθήκοντά του και φορτώνει τις ευθύνες για το μπάχαλο που έχει προκαλέσει το επιτελικό κράτος του στον καιρό για τις πλημμύρες και τις φωτιές, στον σταθμάρχη για το έγκλημα των Τεμπών και γενικώς παντού αλλού, εκτός από τον εαυτό του και σε κείνους που αυτός τοποθέτησε σε νευραλγικά πόστα.
Κοιμάται και συνεχίζει μακάριος να ασκεί τα καθήκοντά του, αφήνοντας στις θέσεις τους τον υπουργό που δηλώνει ότι δεν «με νοιάζει αν με παρακολουθούσαν γιατί εγώ δεν έχω κάτι να κρύψω», την υφυπουργό που κάλεσε τους πολίτες να πηγαίνουν διακοπές τον Ιούλιο και τον Αύγουστο στα χωριά τους και όχι στα νησιά. Συνεχίζει να κοιμάται και να ασκεί μακάριος τα καθήκοντά του πιστεύοντας ότι ουδείς τον απειλεί. Και ψεύτης και δημαγωγός και λαϊκιστής.
Τάσος Παππάς