Όχι να το παινευτώ, αλλά ήμουνα από τους πρώτους Έλληνες τουρίστες στην Αλβανία! Μιλάμε τώρα για Φεβρουάριο του 1987, έξι ολόκληρους μήνες πριν από την άρση της εμπολέμου καταστάσεως, που γέννησε το κατάπτυστο σύνθημα «Παπούλια, προδότη, Αλβανέ». Κανονικά, λοιπόν, έπρεπε να μας μπιστολίσουν στα σύνορα, αλλά έλα που είχε χαλαρώσει η φασούλα και αφήνανε οι γείτονες να περνάνε τουριστικά γκρουπ με το λεωφορείο. Πρέπει να είχαν μπουκάρει καμιά δεκαριά στη ζούλα πριν από το δικό μας, εμείς πήγαμε ως Σύλλογος Δυτικομακεδόνων απ’ τα Τρίκαλα, μια πενηνταρού όλοι και όλες μαζί, μέσα ο μπαμπάς, η μαμά, ο υπογράφων και η φιλομαθής κολλητή μου η Μαρία από τη Σαλονίκη που ήθελε να εξερευνήσει αυτόν τον άγνωστο πλανήτη πίσω απ’ το μυστεριόζικο παραπέτασμα του Χότζα και του Αλία…
Και μιλάμε πραγματικά για πλανήτη του εξωτέρου διαστήματος! Ή μάλλον για ταξίδι στο παρελθόν, μιας και ακόμη και για εμάς τους επαρχιώτες που παραδοσιακά είμαστε πίσω απ’ τα κάρβουνα, αυτό που αντικρίζαμε έμοιαζε με χρονοκάψουλα. Σαν μια χώρα που είχε μείνει στη δεκαετία του τριάντα, καμία σχέση με την Ευρώπη που γνωρίζαμε ως τότε απ’ τα ταξίδια μας. Σαν ταινία εποχής ένα πράγμα, με τα καλά της και τα στραβά της, δεν έχει νόημα με τα μέτρα τα σημερινά να καθόμαστε να κρίνουμε την Αλβανία των έιτιζ πριν ανοίξουν τα σύνορα. Τι δηλαδή να παριστάνουμε τους έξυπνους, επειδή όλα τα Τίρανα είχαν δύο ταξί, κάτι γαλάζιες Lancia που γύρευε πως είχαν βρεθεί εκεί πέρα; Ή τους προχωρημένους επειδή τα σχολιαρόπαιδα στην Κορυτσά μας ζητάγανε με φανατισμό τσίχλες («γκούμα, γκούμα!»), που τις είχαν ανακαλύψει από τους προηγούμενους περιηγητές εξ Ελλάδος; Σιγά και τι έγινε, αναμενόμενα ήταν αυτά, τόσα χρόνια στην απομόνωση βρίσκονταν οι άνθρωποι. Εκείνο που δεν αναμέναμε, από την άλλη, ήταν να σηκωθεί ένας τύπος απ’ το γκρουπ σε γλέντι ταβερνείου μια μέρα πριν αναχωρήσουμε και να τραγουδήσει «Άιντε Δέλβινο και Άγιοι Σαράντα, ώρε θα σας πάρουμε για πάντα». Για να γυρίσει ο πατέρας μου να μου πει έντρομος «θα πάμε όλοι μέσα» και τελικά να μην κουνηθεί τίποτα. Ούτε φύλλο! Ίσως κάτι παραπάνω από εμάς κατέχανε οι γείτονες…
Τέλος πάντων, ύστερα πέσανε τα σύνορα, φώναξε ο Σαμαράς τους ΒορειοΗπειρώτες να κάνουν Χριστούγεννα στην πατρίδα, ήρθε κόσμος και ντουνιάς, γίνανε διάφορα περίεργα στην αρχή, ισορρόπησε κατόπιν η κατάσταση, πρόκοψαν οι ΒορειοΗπειρώτες, πρόκοψαν και οι Αλβανοί στα μέρη μας. Δουλευταράδες αμφότεροι, τι να λέμε τώρα, την πέτρα πιάνανε και τη στύβανε, δεν περιμέναν να διοριστούν στο Δημόσιο. Και φυσικά, μεγάλο μέρος από τα λεφτά που βγάλανε τα επενδύσανε στο παλιό μαγαζί, μαζί με τα γατόνια τους Ιταλούς που μπορεί να φάγανε άγριο φαπίδι το ’40, αλλά ποτέ δεν εγκατέλειψαν τις φιλοδοξίες τους για ιμπέριουμ στην αποδώ ακτή της Αδριατικής…
Κι επειδή με τους Αλβανούς είμαστε ούνα φάτσα ούνα ράτσα, όχι με τα Ιταλόπαιδα, τα λεφτά τα ρίξανε σε ντουβάρια. Σε πολυκατοικίες, σε ξενοδοχεία, σε τουριστικά ριζόρτς, πάρε κόσμε, ελάτε εδώ που είναι ακόμη παρθένο το μέρος. Αν θυμάστε τη μάνα του Πύρρου να λέει ότι στη Χειμμάρα ήταν τόσο καθαρά που σκύβανε και πίνανε νερό απ’ τη θάλασσα, καλά θυμάστε. Κι εγώ το ίδιο είδα, όταν μας πήγαν στους Αγίους Σαράντα με το γκρουπ, άλλωστε μια ευθεία είναι από τα μαγικά Σύβοτα και λοξώς απέναντι από την υπέροχη Κέρκυρα, μην το ξεχνάμε…
Οπότε; Οπότε από εκεί που κάναμε άθλια και ηλίθια πλάκα με το «Αλβανός τουρίστας», τώρα μας γύρισε στα μούτρα. Και όπως δήλωσε στο thesstoday ο Πασχάλης Γερομπακάνης, υπεύθυνος τουριστικού γραφείου στη Θεσσαλονίκη, όλο και περισσότεροι συμπατριώτες έλκονται από την προοπτική ενός τριημέρου, ενός τετραημέρου ή και φουλ διακοπών στην Αλβανία:
«Υπάρχουν τριήμερα και τετραήμερα που κοστολογούνται από 160 έως 240 ευρώ, αναλόγως το ξενοδοχείο και για αρκετούς είναι μεγάλος παράγοντας. Ιντριγκάρει τον κόσμο όλη η διαδικασία γιατί είχαν την χώρα στο μυαλό τους με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο και αυτό έχει αλλάξει τα τελευταία 10 χρόνια. Πριν 4-5 χρόνια ήταν μηδενική η κίνηση προς Αλβανία, υπήρχε ιδιαίτερη ανασφάλεια, αλλά από όταν μπήκε στον τουριστικό χάρτη και άρχισε να διαφημίζεται είτε μέσω social media είτε μέσω τηλεόρασης, δε φοβάται ο κόσμος, το επιλέγει και θέλει να δει το πριν και το μετά».Λογικό το βλέπω, δεν το βλέπω παράλογο. Άμα είναι με 240 ευρώπουλα να πας τριήμερο σε τετράστερο στην Αλβανία, ενώ στη Χαλκιδική δεν καταλήγεις ούτε σε τρώγλη (δεν μιλάω για Σαντορίνη ή Μύκονο γιατί θα παρεξηγηθούμε…), τι ακριβώς θα διαλέξεις δηλαδή; Εκεί που πιάνουν τόπο τα λιγοστά λεφτά σου θα πας και θα πεις κι ένα τραγούδι. Βαράτε βιολιτζήδες, Δέλβινο κι Άγιοι Σαράντα θα κατασκηνώσουμε για πάντα!
Χρήστος Ξανθάκης