Aλλαγές που δεν θα γίνονταν παρά μόνο μετά τον «διάλογο» στο πλαίσιο της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής, διαβεβαιώσεις για αυστηρότητα στη λειτουργία των ιδιωτικών, που χάθηκαν στον δρόμο, και συν-κάλυψη της διευκόλυνσης στα κολέγια.
Σ’ αυτό το τρίπτυχο βασίστηκε η παρέμβαση στο αρχικό νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας πριν αυτό κατατεθεί στη Βουλή, επιφυλάσσοντας τη μεγαλύτερη κυνική αποκάλυψη: Τα «μη κερδοσκοπικά» παραρτήματα μετατρέπονται σε κερδοσκοπικά με τη βούλα! Καλά τα ψέματα, αλλά στη Βουλή δεν το ρισκάρουν οι Κυριάκοι. Ούτε καν για τις συνθήκες εργασίας του διδακτικού προσωπικού των «παραρτημάτων». Απελευθερωμένες θα είναι κι αυτές!
Μία από τις σημαντικότερες τροποποιήσεις που φέρει το τελικό κείμενο αφορά την κορωνίδα της κυβερνητικής προπαγάνδας, τον περιβόητο μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα των νέων νομικών μορφών ΝΠΠΕ (Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης). Χρειάστηκε, απλώς, μια μικρή αφαίρεση. Στο αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου αναφερόταν πως «Απαγορεύεται στο παράρτημα να διανέμει μέρος των εσόδων του σε οποιοδήποτε πρόσωπο, περιλαμβανομένων των ιδρυτών του».
Τι κόπηκε; Η αναφορά στους ιδρυτές! Στο κείμενο που κατατέθηκε στη Βουλή -με διαφορετική αρίθμηση- αναφέρεται επί λέξει στο άρθρο 134: «Απαγορεύεται στο παράρτημα να διανέμει μέρος των εσόδων του σε οποιοδήποτε πρόσωπο». Τελεία. Δεν υπάρχει η ρητή συμπερίληψη των «ιδρυτών» στην απαγόρευση. Ξεκάθαρα, δηλαδή, τα κέρδη θα μπορούν να παίρνουν τον ίσιο δρόμο για τ’ αφεντικά τους. Χωρίς περι-στροφές.
Παράδειγμα, αν ένα ξένο πανεπιστήμιο ιδρύσει «παράρτημα» με πλειοψηφική συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του ΝΠΠΕ (όπως επιβάλλεται, με βάση το νομοσχέδιο), τότε είναι δυνατή η διανομή εσόδων μέσω μεταφοράς κερδών στο μητρικό ίδρυμα. Τι άλλο πια;
Η δεύτερη αλλαγή, στο κομμάτι της υποτιθέμενης αυστηρής επιλογής των μητρικών ιδρυμάτων, υπερβαίνει τα ίδια τα μαθηματικά. Συνδυάζει την αφαίρεση των ύποπτων όρων όπως «συμφωνίες πιστοποίησης (validation) και δικαιόχρησης (franchising)» (που παραπέμπουν στα κολέγια) με την προσθήκη του νέου όρου «εκπαιδευτική συμφωνία» (άρθρο 132).
Την ίδια στιγμή κρατάει… μυστικά τα κριτήρια με τα οποία (υποτίθεται ότι) η
Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) θα πιστοποιεί τα ΝΠΠΕ και θα δίνει τη σύμφωνη γνώμη της για την αδειοδότησή τους από τον υπουργό Παιδείας. Πολλαπλό το όφελος. Οχι μόνο συγκαλύπτεται αλλά και διευκολύνεται περαιτέρω η ανωτατοποίηση των κολεγίων, ενώ υποβαθμίζεται εν γένει ο ρόλος της ΕΘΑΑΕ με σκοπό τη διευκόλυνση παντός ενδιαφερομένου!
Σημαντική η αναφορά αφ’ ενός ότι η «εκπαιδευτική συμφωνία» είναι «δεσμευτική», γεγονός που σημαίνει ότι το μητρικό ίδρυμα έχει τον πλήρη έλεγχο, και αφ’ ετέρου ότι μπορεί αυτή να συνάπτεται μεταξύ του αρμόδιου οργάνου του μητρικού πανεπιστημίου με φυσικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων (στο ίδιο άρθρο).
Για την ακρίβεια, η προσθήκη στο άρθρο 132 έχει ως εξής: Στο παρόν Μέρος ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
Σημαντική η αναφορά αφ’ ενός ότι η «εκπαιδευτική συμφωνία» είναι «δεσμευτική», γεγονός που σημαίνει ότι το μητρικό ίδρυμα έχει τον πλήρη έλεγχο, και αφ’ ετέρου ότι μπορεί αυτή να συνάπτεται μεταξύ του αρμόδιου οργάνου του μητρικού πανεπιστημίου με φυσικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων (στο ίδιο άρθρο).
Για την ακρίβεια, η προσθήκη στο άρθρο 132 έχει ως εξής: Στο παρόν Μέρος ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
α) «εκπαιδευτική συμφωνία»: δεσμευτική ειδική συμφωνία μεταξύ μητρικού ιδρύματος και παραρτήματος μητρικού ιδρύματος υπό τη μορφή ΝΠΠΕ, που εξασφαλίζει πλήρως την ορθή τήρηση των ακαδημαϊκών προτύπων του παραρτήματος, μέσω συνεχούς και ενδελεχούς ελέγχου επί της λειτουργίας του. Ειδικότερα, το μητρικό ίδρυμα διατηρεί τον πλήρη έλεγχο και την αρμοδιότητα ως προς:την αποδοχή φοιτητών με συγκεκριμένα κριτήρια εισαγωγής και τον έλεγχο κάθε μιας ξεχωριστής αίτησης,
το πρόγραμμα σπουδών,
το περιεχόμενο μαθημάτων,
τη διδασκαλία και τις μεθόδους αξιολόγησης,
τους κανονισμούς σπουδών προόδου και αποφοίτησης,
την έγκριση διδασκόντων, οι οποίοι έχουν ισότιμα προσόντα των αντίστοιχων του μητρικού ιδρύματος,
την έγκριση θεμάτων εξετάσεων,
τη συμμετοχή και έγκριση βαθμολογιών και αποτελεσμάτων εξετάσεων,
τις διαδικασίες ελέγχου ποιότητας,
τους επιλεγμένους εσωτερικούς αξιολογητές για κάθε πρόγραμμα και για την πρόοδο των φοιτητών,
τους τυχόν εξωτερικούς εξεταστές για κάθε μάθημα και για την αξιολόγηση των φοιτητών,
τη συμμετοχή στην επιτροπή εξετάσεων και αξιολόγησης φοιτητών,
το περιβάλλον φοίτησης και τις υπηρεσίες και την πρόσβαση φοιτητών σε πηγές, όπως την πρόσβαση σε βιβλιοθήκες και εργαστήρια.
Πού είναι η ΕΘΑΑΕ; Δεν θα τη βρει κανείς. Ούτε στο άρθρο 137 που συμπληρώνει το άρθρο 132. Εχει πέσει πολλή μελέτη. Το άρθρο 137 «Προϋποθέσεις για την άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας των ΝΠΠΕ» προβλέπει:
το πρόγραμμα σπουδών,
το περιεχόμενο μαθημάτων,
τη διδασκαλία και τις μεθόδους αξιολόγησης,
τους κανονισμούς σπουδών προόδου και αποφοίτησης,
την έγκριση διδασκόντων, οι οποίοι έχουν ισότιμα προσόντα των αντίστοιχων του μητρικού ιδρύματος,
την έγκριση θεμάτων εξετάσεων,
τη συμμετοχή και έγκριση βαθμολογιών και αποτελεσμάτων εξετάσεων,
τις διαδικασίες ελέγχου ποιότητας,
τους επιλεγμένους εσωτερικούς αξιολογητές για κάθε πρόγραμμα και για την πρόοδο των φοιτητών,
τους τυχόν εξωτερικούς εξεταστές για κάθε μάθημα και για την αξιολόγηση των φοιτητών,
τη συμμετοχή στην επιτροπή εξετάσεων και αξιολόγησης φοιτητών,
το περιβάλλον φοίτησης και τις υπηρεσίες και την πρόσβαση φοιτητών σε πηγές, όπως την πρόσβαση σε βιβλιοθήκες και εργαστήρια.
Πού είναι η ΕΘΑΑΕ; Δεν θα τη βρει κανείς. Ούτε στο άρθρο 137 που συμπληρώνει το άρθρο 132. Εχει πέσει πολλή μελέτη. Το άρθρο 137 «Προϋποθέσεις για την άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας των ΝΠΠΕ» προβλέπει:
«Για τη χορήγηση και τη διατήρηση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτήματος μητρικού ιδρύματος υπό τη μορφή παραρτήματος - ΝΠΠΕ, εκτός από τα άρθρα 130 έως 155, πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
α) Κάθε παράρτημα - ΝΠΠΕ αποτελεί παράρτημα του μητρικού ιδρύματος. Το μητρικό ίδρυμα ελέγχει την ακαδημαϊκή διοίκηση και εγγυάται την ορθή τήρηση των ακαδημαϊκών προτύπων σύμφωνα με το παρόν. Το μητρικό ίδρυμα ελέγχει το παράρτημα - ΝΠΠΕ μέσω:
α) Κάθε παράρτημα - ΝΠΠΕ αποτελεί παράρτημα του μητρικού ιδρύματος. Το μητρικό ίδρυμα ελέγχει την ακαδημαϊκή διοίκηση και εγγυάται την ορθή τήρηση των ακαδημαϊκών προτύπων σύμφωνα με το παρόν. Το μητρικό ίδρυμα ελέγχει το παράρτημα - ΝΠΠΕ μέσω:
αα) συμμετοχής με απόλυτη πλειοψηφία στο κεφάλαιο και στα όργανα διοίκησης του παραρτήματος - ΝΠΠΕ ή
αβ) εκπαιδευτικής συμφωνίας». Σημειωτέον ότι, από τις λοιπές «προϋποθέσεις», έχει αφαιρεθεί ακόμα και η υποχρέωση ανάρτησης των στοιχείων των διδασκόντων!
Αξίζει, επίσης, να προστεθεί πως το ίδιο άρθρο (137) που επιτρέπει εγκαταστάσεις σε πόλη «εκτός της περιφερειακής ενότητας της έδρας», σε συνδυασμό με το αμέσως επόμενο (άρθρο 138) που προβλέπει 50% μείωση της εγγυητικής επιστολής αν το «παράρτημα» είναι εκτός Περιφέρειας Αττικής (πλην Θεσσαλονίκης και νησιών), δημιουργεί και μεγάλες προσφορές! Μισά χρήματα στην επαρχία. Στοίχημα, ότι θα είναι ακριβώς εκεί που βρίσκονται τα νυν περιφερειακά δημόσια Πανεπιστήμια.
Τέλος, χωρίς λιγότερη σημασία, το πλαίσιο εργασίας στα «παραρτήματα». Αρχικά και σύμφωνα με το άρθρο 151 γινόταν αναφορά στο μάξιμουμ του αριθμού των διδασκόντων στους 30 και στο ανώτατο όριο για κάθε διδάσκοντα στις 12 ώρες. Πλέον, δεν υπάρχει όριο στην ατομική εργασία. Στο νυν άρθρο 153, ουδεμία αναφορά γίνεται σε όριο εργασιακών ωρών. Πώς το είπε ένας πανεπιστημιακός; Και κερδοσκοπικά και γαλέρες.
Αξίζει, επίσης, να προστεθεί πως το ίδιο άρθρο (137) που επιτρέπει εγκαταστάσεις σε πόλη «εκτός της περιφερειακής ενότητας της έδρας», σε συνδυασμό με το αμέσως επόμενο (άρθρο 138) που προβλέπει 50% μείωση της εγγυητικής επιστολής αν το «παράρτημα» είναι εκτός Περιφέρειας Αττικής (πλην Θεσσαλονίκης και νησιών), δημιουργεί και μεγάλες προσφορές! Μισά χρήματα στην επαρχία. Στοίχημα, ότι θα είναι ακριβώς εκεί που βρίσκονται τα νυν περιφερειακά δημόσια Πανεπιστήμια.
Τέλος, χωρίς λιγότερη σημασία, το πλαίσιο εργασίας στα «παραρτήματα». Αρχικά και σύμφωνα με το άρθρο 151 γινόταν αναφορά στο μάξιμουμ του αριθμού των διδασκόντων στους 30 και στο ανώτατο όριο για κάθε διδάσκοντα στις 12 ώρες. Πλέον, δεν υπάρχει όριο στην ατομική εργασία. Στο νυν άρθρο 153, ουδεμία αναφορά γίνεται σε όριο εργασιακών ωρών. Πώς το είπε ένας πανεπιστημιακός; Και κερδοσκοπικά και γαλέρες.
Αννα Ανδριτσάκη
