Kόλαφος για την κυβέρνηση Μητσοτάκη η ετήσια έκθεση του Human Rights Watch για την κατάσταση στην Ελλάδα το 2023, η οποία «βλέπει» πλήρη υπονόμευση του Κράτους Δικαίου στην χώρα, κάνοντας αναφορά σε καταχρηστικές πρακτικές σε βάρος μεταναστών και προσφύγων, σε απειλές και επιθέσεις κατά δημοσιογράφων, αλλά και στο σκάνδαλο των υποκλοπών.
Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά «κατά τη διάρκεια του 2023 συνεχίστηκαν οι καταχρηστικές πρακτικές κατά αιτούντων άσυλο και μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων βίαιων επαναπροωθήσεων, καταχρηστικών πρακτικών κράτησης και βίας αυτόκλητων τιμωρών. Η κυβέρνηση επιπλέον δυσφήμισε και παρενόχλησε δικαστικά ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται με αιτούντες άσυλο και μετανάστες. Οι περιορισμοί στην ελευθερία του Τύπου εξακολουθούν να εγείρουν ανησυχίες για το κράτος δικαίου, όπως επίσης και το σκάνδαλο παρακολουθήσεων. Τα θύματα εγκλημάτων μίσους δίστασαν να καταγγείλουν τις επιθέσεις στην αστυνομία».
Στην έκθεση γίνεται μεταξύ άλλων αναφορά και στα δικαιώματα των γυναικών με το Human Rights Watch να επισημαίνει ότι βάσει της έκθεσης του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικού Ρεπορτάζ, «η Ελλάδα κατέγραψε την υψηλότερη ετήσια αύξηση σε αναφερθείσες γυναικοκτονίες μεταξύ 20 ευρωπαϊκών χωρών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με αύξηση 187,5% μέσα σε ένα μόνο έτος, από το 2020 έως το 2021».
Ελευθερία του Τύπου
Στην Έκθεσή της για το Κράτος Δικαίου που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι εξακολουθούν να υφίστανται απειλές και επιθέσεις κατά δημοσιογράφων.
Σε ένα ψήφισμα που εγκρίθηκε τον Ιούνιο αναφορικά με το εν εξελίξει μείζον σκάνδαλο των υποκλοπών με χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού και αναφορικά με τις αποκαλύψεις ότι η κυβέρνηση παρακολουθούσε ανεξάρτητους δημοσιογράφους, τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, και άλλα πρόσωπα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκρινε ότι οι ελληνικές αρχές είχαν παραβιάσει το δίκαιο της ΕΕ και τις κάλεσε να προβούν σε επείγουσες μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της παράνομης χρήσης του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ σε ένα μέσο ενημέρωσης, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ξεκίνησε τον Απρίλιο έρευνα για την παράνομη χρήση από πλευράς της Ελλάδας του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator στο σκάνδαλο των υποκλοπών.
Τον Ιούλιο, η ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ανακοίνωσε τα προκαταρκτικά της αποτελέσματα στην έρευνα για τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator, επιβεβαιώνοντας ότι είχαν γίνει προσπάθειες εγκατάστασης του κατασκοπευτικού λογισμικού σε συσκευές πολλών ατόμων. Μέχρι στιγμής η ΑΠΔΠΧ δεν έχει ακόμη εντοπίσει τους υπεύθυνους.
Σε συζήτηση στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Φεβρουάριο, αρκετοί ευρωβουλευτές προειδοποίησαν σχετικά με την οπισθοδρόμηση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα, ειδικά λόγω του σκανδάλου των υποκλοπών και της κατάστασης της ελευθερίας του Τύπου.
Σε μία εξέλιξη που χαιρετίστηκε από οργανώσεις υπεράσπισης της ελευθερίας του Τύπου, οι αρχές ανακοίνωσαν το Απρίλιο την σύλληψη δύο υπόπτων για τη δολοφονία του αστυνομικού ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ το 2021. Οι ΡΧΣ πρόσθεσαν ότι η πλήρης εξιχνίαση της δολοφονίας του Καραϊβάζ απαιτεί «να συλληφθούν όλοι όσοι ευθύνονται για το έγκλημα, συμπεριλαμβανομένου του ιθύνοντα νου».
Μία έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο από ομάδες ελευθερίας του Τύπου επέκρινε τις ελληνικές αρχές για αδράνεια και ανεπαρκή έρευνα της ανεξιχνίαστης δολοφονίας του δημοσιογράφου Σωκράτη Γκιόλια το 2010. Οι ομάδες απεύθυναν έκκληση στις αρχές να προβούν στην ανεξάρτητη εξέταση των υποθέσεων Γκιόλια και Καραϊβάζ και να βελτιώσουν τις πρακτικές έρευνας σε όλες τις περιπτώσεις εγκλημάτων κατά δημοσιογράφων.