Αμερική πήγα πρώτη φορά το ’90. Καλοκαίρι ήταν, ο κολλητός μου ο Γιώργης που έκανε το διδακτορικό του στο Τορόντο είχε εξασφαλίσει ένα τριμηνάκι πρακτική εξάσκηση στην Apple, έλα ρε φίλε στα ωραία, έρχομαι λέω εγώ. Μέναμε τότε στο Μάουντεν Βιού, μια κοινότητα πενήντα μίλια νοτίως του Σαν Φρανσίσκο, κάθε μέρα ανηφορίζαμε στη μεγαλούπολη για άξιο. Κι όταν πνιγόταν ο Γιώργης στη δουλειά, μου το έδινε εμένα το τουτού να βολτάρω στη Βόρεια Καλιφόρνια (χωρίς τουτού εκεί πέρα, πραγματικά δεν υπάρχεις…), με μία και μοναδική συμβουλή:
Όπου θες πήγαινε, εκτός από το Ήστ Πάλο Άλτο!
Γιατί; Διότι το Ήστ Πάλο Άλτο ήταν το μέρντερ κάπιταλ, η πρωτεύουσα των δολοφονιών στις Ηνωμένες πολιτείες, μια περιοχή που σε μπιστολίζανε για πλάκα και σ’ έκλαιγε ύστερα η μάνα σου στο μνήμα. Φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά, μακριά κι αγαπημένα, όποιος κοιμάται με τυφλό το πρωί γκαλιουρίζει και λοιπές παροιμίες, όλες εκεί πέρα έβρισκαν εφαρμογή. Οπότε πρόσεχα λίγο παραπάνω και την έβγαλα καθαρή.
Το θυμήθηκα προχτές το Ήστ Πάλο Άλτο, διαβάζοντας ένα ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου, υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο:
«Πως μια αμερικάνικη πόλη από μέρντερ κάπιταλ πέρασε στις μηδέν δολοφονίες».
Και τον ακόμη πιο χαρακτηριστικό υπότιτλο:
«Το 1992, το Ήστ Πάλο Άλτο ξεπερνούσε την Ουάσιγκτον και το Όκλαντ στη στατιστική των φόνων. Πέρυσι, δεν κατέγραψε ούτε έναν».
Η οποία στατιστική, για να μην παραπονιούνται και οι λάτρεις της, έδινε 175 δολοφονίες για κάθε 100.000 κατοίκους στο Ήστ Πάλο Άλτο. Και το πανηγύρι των περιστρόφων, οφειλόταν στο γεγονός ότι η περιοχή είχε αναδειχθεί σε κόμβο διακίνησης και κατανάλωσης σκληρών ναρκωτικών. Λόγω της εγγύτητάς της στον αυτοκινητόδρομο 101 (τον έχω οδηγήσει, ενδιαφέρουσα εμπειρία), προσφερόταν για ναρκοεκδρομές από το Σαν Φρανσίσκο και το Όκλαντ, με τις συμμορίες να κάνουν πραγματικό πάρτι και τους περαστικούς να τρέχουν να γλυτώσουν απ’ τις σφαίρες που βούιζαν πάνω απ’ τα κεφάλια τους…
Κι επειδή προκοπή δεν βλέπανε με την αστυνόμευση (βάλτε όσα εισαγωγικά θέλετε εδώ), αποφάσισαν οι κάτοικοι να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Ίδρυσαν την ομάδα “Just Us” («Μόνο Εμείς») και κάθε πρωί στέκονταν κοντά στα σημεία διακίνησης και σημείωναν τους αριθμούς των αυτοκινήτων που συμμετείχαν στα ντίλια. Ακολούθως έστελναν τα νούμερα στις δυνάμεις της τάξεως και οι δυνάμεις της τάξεως, πληροφορούσαν τους ιδιοκτήτες των οχημάτων ότι το αμάξι τους εθεάθη σε περιοχή όπου ελάμβανε χώρα εμπόριο ναρκωτικών. Ως κι ένας δικαστής πήρε το χαρτάκι, για τον γιό του που είχε τσιμπήσει το οικογενειακό τουτού και είχε κατέβει Ήστ Πάλο Άλτο για μερακλίκια!
Η φάση δούλεψε ρολόι, η ομάδα που ξεκίνησε από δεκαοκτώ άτομα ξεπέρασε τα εκατό, φιλοτιμήθηκε και η αστυνομία να βάλει τα δυνατά της, έπεσε και καθαριότητα φουλ εκτός από σαρβέιλανς εκ μέρους της “Just Us”, έπεσε και συμβουλευτική προς τους γονείς των πιτσιρικάδων που είχαν χάσει το δρόμο τους και πέρυσι ο στόχος επετεύχθη:
Μηδέν δολοφονίες!
Το δίδαγμα; Διαβάστε το από την πρώην δήμαρχο της πόλης Σαρίφα Γουίλσον, την πρώτη που προσπάθησε να ξαναδώσει ζωή στην περιοχή:
«Το μήνυμα είναι κοινότητα, κοινότητα, κοινότητα! Γιατί ο κόσμος ήταν που δούλεψε για να καλυτερέψει η κατάσταση. Και συνεχίζει και τώρα».
Συγγνώμη, δηλαδή, αλλά αν μπορούν να επενδύσουν στην αλληλεγγύη οι Αμερικάνοι, με την τυφλή τους πίστη στον ατομικισμό, τι μας εμποδίζει εμάς να πάρουμε ανάλογες πρωτοβουλίες;
Τροφή για σκέψη…
Χρήστος Ξανθάκης