Τα είπε ο Αντώνης Σαμαράς πριν έρθει στην Αθήνα ο Ταγίπ Ερντογάν. Τα είπε και ο Κώστας Καραμανλής μετά την επίσκεψη Ερντογάν. Και οι δύο έστειλαν σαφή μηνύματα στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ο ένας πρώην πρωθυπουργός δήλωσε ότι δεν είναι χρήσιμη η επίσκεψη, ότι δεν έχουμε κανέναν λόγο ως χώρα να συζητάμε με έναν που συμπεριφέρεται σαν πειρατής, που αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματά μας, που μιλάει συνεχώς για γαλάζια πατρίδα, που μας λέει ότι στα σύνορα της καρδιάς του που δεν ταυτίζονται με τα σύνορα της χώρας του είναι και η Θεσσαλονίκη, που δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την αναθεωρητική στρατηγική του γιατί δεν είναι συγκυριακή, αλλά σταθερή και την έχουν υπηρετήσει όλες οι τουρκικές κυβερνήσεις και δεν πρέπει εμείς να τσιμπήσουμε το δόλωμα που ρίχνει αλλάζοντας κάπως τη ρητορική του, που θα είναι ολέθριο λάθος αν υποτιμήσουμε το κυπριακό ζήτημα και άλλα πολλά που…
Κοντολογίς ο κ. Σαμαράς φοβάται. Και γι’ αυτό προειδοποιεί. Θα πει κάποιος «μα ο κ. Σαμαράς φοβάται μονίμως για τα ελληνοτουρκικά». Οντως. Ωστόσο στην παρούσα φάση φαίνεται πως υπάρχουν πιέσεις από ξένους παράγοντες για εκλογίκευση των σχέσεών μας με τη γειτονική χώρα. Και από τις ΗΠΑ που δεν θέλουν να φύγει η Τουρκία από τον έλεγχο (;) της Δύσης. Και από την Ευρωπαϊκή Ενωση που δεν θέλει να δημιουργηθεί πρόβλημα στο μεταναστευτικό-προσφυγικό. Το συγκεκριμένο ζήτημα είναι κεντρικό στη δημόσια συζήτηση στην Ευρώπη, η Ακρα Δεξιά το εκμεταλλεύεται και στην περίπτωση που η ηγεσία της Τουρκίας προχωρήσει σε χαλάρωση των μέτρων, η κατάσταση μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη. Και σε λίγους μήνες έχουμε ευρωεκλογές.
Ο άλλος πρώην πρωθυπουργός απέφυγε τους χαρακτηρισμούς εναντίον του Τούρκου προέδρου, αλλά είπε πάνω-κάτω τα ίδια: «Στη Θράκη, στο Αιγαίο, στην Κύπρο κρίνεται η αντοχή του ελληνισμού. Και κατ’ επέκταση η ευθύνη και η μοίρα όλων μας» είπε ο Κώστας Καραμανλής τονίζοντας ότι «η ειρήνη δεν εξαγοράζεται με παραχώρηση κυριαρχίας. Ούτε με ασαφείς διατυπώσεις που επιδέχονται ποικίλες ερμηνείες, ικανές να ενθαρρύνουν την Τουρκία –ή οποιονδήποτε σύμμαχο, εταίρο ή τρίτο– να νομίσει ότι, με αντίτιμο τη μείωση της έντασης, είμαστε πρόθυμοι να ενδώσουμε σε αξιώσεις ή πιέσεις εις βάρος της εθνικής μας κυριαρχίας και αξιοπρέπειας ή κυριαρχικών δικαιωμάτων».
Ο κ. Καραμανλής, όταν αναφέρεται σε σύμμαχο, εταίρο ή τρίτο που ενδεχομένως θα νομίσει ότι με αντίτιμο τη μείωση της έντασης είμαστε πρόθυμοι να ενδώσουμε σε αξιώσεις, έχει στο μυαλό του τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Από εκεί ασκούνται πιέσεις, άλλοτε διακριτικά, άλλοτε φορτικά, για να τα βρούμε με την Τουρκία.
Και ο κ. Καραμανλής και ο κ. Σαμαράς ξέρουν (είναι σε θέση να ξέρουν λόγω της προηγούμενης ιδιότητάς τους) ότι ο πρωθυπουργός δέχεται συστάσεις και συμβουλές για διάλογο με την Τουρκία όχι μόνο για τα θέματα που εμείς θεωρούμε ότι μας χωρίζουν (υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ). Ξέρουν επίσης ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν θα είχε σοβαρές αντιρρήσεις να ξεκινήσει μια προσπάθεια και γιατί αυτή είναι η αντίληψή του και γιατί ως προβλέψιμος και δεδομένος σύμμαχος κάνει ό,τι του λένε οι Αμερικανοί. Δεν είναι όμως αφελής. Δεν έχει αυτοκτονικές τάσεις. Δεν έχει σκοπό να θέσει εν αμφιβόλω το σύστημα που έχει χτίσει. Γνωρίζει ότι οι δύο πρώην πρωθυπουργοί έχουν ερείσματα στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος και μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα αν κινηθούν συντονισμένα. Το ερώτημα είναι αν προτίθενται οι δύο πρώην να προκαλέσουν ρήξη.
Ο ένας το έχει διαπράξει μία φορά. Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού. Ο άλλος κουβαλάει ιστορικό όνομα. Οπότε ρίχνουν ντουφεκιές στον αέρα; Το πιθανότερο. Εκτός αν εκτιμήσουν ότι ο κ. Μητσοτάκης είναι έτοιμος να πάει σε ανεπίτρεπτες υποχωρήσεις.
Τάσος Παππάς