Σε συμφωνία κατέληξαν οι ευρωβουλευτές με τα κράτη μέλη για να υπερασπιστούν τους δημοσιογράφους. Οι νέοι κανόνες θα αντιμετωπίσουν τον αυξανόμενο αριθμό των αποκαλούμενων «στρατηγικών αγωγών κατά της δημόσιας συμμετοχής» (SLAPP) κατά δημοσιογράφων και μέσων ενημέρωσης.
Εφαρμόζεται σε διασυνοριακές υποθέσεις. Τα κράτη μέλη να μην αναγνωρίζουν καταχρηστικές κρίσεις από χώρες εκτός ΕΕ, λένε οι ευρωβουλευτές.
Ο νέος νόμος θα εφαρμόζεται σε διασυνοριακές υποθέσεις και θα προστατεύει άτομα και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως τα θεμελιώδη δικαιώματα, το περιβάλλον, η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και οι έρευνες διαφθοράς κατά καταχρηστικών δικαστικών διαδικασιών που αποσκοπούν στον εκφοβισμό και την παρενόχληση. Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι οι υποθέσεις θα θεωρούνται διασυνοριακές, εκτός εάν και τα δύο μέρη έχουν την κατοικία τους στην ίδια χώρα με το δικαστήριο και η υπόθεση αφορά μόνο ένα κράτος μέλος.
Οι κατηγορούμενοι θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για την πρόωρη απόρριψη προδήλως αβάσιμων αξιώσεων και σε τέτοιες περιπτώσεις οι υποστηρικτές του SLAPP θα πρέπει να αποδείξουν ότι η υπόθεσή τους είναι βάσιμη.
Τα δικαστήρια θα πρέπει να εξετάζουν γρήγορα τέτοιες αιτήσεις. Για την αποτροπή καταχρηστικών αγωγών, τα δικαστήρια θα μπορούν να επιβάλλουν αποτρεπτικές ποινές στους ενάγοντες, που συνήθως εκπροσωπούνται από ομάδες λόμπι, εταιρείες ή πολιτικούς.
Επίσης, τα δικαστήρια μπορούν να υποχρεώσουν τον ενάγοντα να πληρώσει όλα τα έξοδα της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της νομικής εκπροσώπησης του εναγόμενου. Όταν η εθνική νομοθεσία δεν επιτρέπει την πλήρη πληρωμή αυτών των δαπανών από τον αιτούντα, οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι καλύπτονται, εκτός εάν είναι υπερβολικές.
Οι ευρωβουλευτές κατάφεραν να συμπεριλάβουν στους κανόνες ότι όσοι στοχοποιούνται από SLAPP ενδέχεται να αποζημιωθούν για ζημίες που προκλήθηκαν. Εξασφάλισαν επίσης ότι τα θύματα SLAPP θα έχουν πρόσβαση σε ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με μέτρα υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής βοήθειας, της νομικής βοήθειας και της ψυχολογικής υποστήριξης μέσω ενός κατάλληλου καναλιού, όπως ένα κέντρο πληροφοριών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να παρέχουν νομική συνδρομή σε διασυνοριακές αστικές διαδικασίες, να διασφαλίζουν ότι οι οριστικές αποφάσεις που σχετίζονται με το SLAPP δημοσιεύονται σε εύκολα προσβάσιμη και ηλεκτρονική μορφή και να συλλέγουν δεδομένα για υποθέσεις SLAPP.
Οι χώρες της ΕΕ θα διασφαλίσουν ότι οι αποφάσεις τρίτων χωρών σε αβάσιμες ή καταχρηστικές διαδικασίες κατά ατόμων ιδρυμάτων που εδρεύουν στην επικράτειά τους δεν θα αναγνωρίζονται. Όσοι στοχοποιούνται από το SLAPP θα μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση για τα σχετικά έξοδα και ζημιές στο εθνικό τους δικαστήριο.
Μετά τις διαπραγματεύσεις, ο επικεφαλής ευρωβουλευτής Tiemo Wölken (S&D, Γερμανία) δήλωσε: «Ύστερα από έντονες διαπραγματεύσεις, ολοκληρώσαμε μια συμφωνία σχετικά με την οδηγία Anti-SLAPPs - ένα βήμα προς τον τερματισμό της ευρείας πρακτικής καταχρηστικών αγωγών με στόχο τη φίμωση δημοσιογράφων, ΜΚΟ και κοινωνία των πολιτών. Παρά τις προσπάθειες του Συμβουλίου να αποδυναμώσει σημαντικά τις προτάσεις της Επιτροπής, το Κοινοβούλιο εξασφάλισε μια συμφωνία που περιλαμβάνει ορισμό διασυνοριακών υποθέσεων, ταχεία αντιμετώπιση βασικών διαδικαστικών διασφαλίσεων όπως η πρόωρη απόλυση και διατάξεις για την οικονομική ασφάλεια, καθώς και συνοδευτικά μέτρα στήριξης για τη βοήθεια. συλλογή δεδομένων και την αποζημίωση του κόστους.»
Μόλις εγκριθεί επίσημα από την ολομέλεια και τα κράτη μέλη, η νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να μεταφέρουν τη νομοθεσία στο εθνικό τους δίκαιο.
Μαρία Ψαρά / EφΣυν
