«Αξίζει που μιλάω μαζί σου;» Ο Ηλίας Πετρόπουλος είχε έναν δικό του τρόπο να απαντάει στο ερώτημα χωρίς να στο εκσφενδονίζει κατάμουτρα. Προσποιείτο άγνοια, ή έκανε ότι μισοξεχνούσε. «Τα δημοτικά τραγούδια… Πρώτος τα μάζεψε εκείνος ο Γάλλος… Πώς τον λέγανε;…». Έπρεπε να πεταχτείς και να πεις «Ο Φοριέλ, ε;». «Ναι, αυτός». Ή σου ‘λεγε «Τα κρητικά κεφαλομάντηλα είναι σαρακήνικα. Τα φοράνε ακόμα και σήμερα κάποιοι γέροι στο Λίβανο... Αυτή η φυλή που συμμάχησε με τη Συρία;...». Πάλι έσπευδες να πατήσεις το κουμπί σαν σε τηλεπαιχνίδι γνώσεων. «Οι Δρούζοι». «Αυτοί».
Το ίδιο και στα πιο εύκολα. «Ο μεγάλος συγγραφέας των Γάλλων... Αχ, πώς τον λένε;... Που ήταν στην Αλγερία, που έγραψε την «Πανούκλα»;». Μόλις του ‘λεγες «Ο Καμύ», έριχνε έναν σπόρο στο νεανικό χωράφι. «Ναι. Αλλά είναι «Καμύ» ή «Καμύς»; Χοντρικά, στον γαλλικό Νότο προφέρουν το «s», στον βορρά δεν το προφέρουνε. Δεν μπορείς να λες μπούρδες κύριε δημοσιογράφε. Να πάρεις τηλέφωνο, να ρωτήσεις, να μάθεις».
Μου συνέβησαν και τα τρία. Υπήρξαν και αστοχίες. Την επιπολαιότητα με την οποία έγραψα πριν από 30 χρόνια σε ερωτηματολόγιο που κουβαλούσα μαζί μου στο Παρίσι «Νίκος - Γαβριήλ Πεντζίκης» τη διόρθωσε επιτόπου. Το σωστό είναι Νίκος και χωρίς παύλα, γιατί Γαβριήλ ήταν ο πατέρας του. Ο Πετρόπουλος χρησιμοποίησε μπλάνκο και έκανε μία σχεδόν ανεπαίσθητη κίνηση του κεφαλιού σα να έλεγε «Άλλος ένας αγράμματος ‘Ελληνας...».
Προς σωφρονισμόν, αγόρασα το «Ο πεθαμένος και η Ανάσταση» και «Το μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης» με το που γύρισα στην Αθήνα.
Πήρα χαμπάρι ότι πέρασα τη βάση απ’ τη μικρή αλληλογραφία μας, τις μακρές τηλεφωνικές μας συνομιλίες, τις συναντήσεις μας στη Γαλλία. Το 2000, όταν του ταχυδρόμησα το βιβλίο μου για τον Νικόλα Άσιμο, μου είπε λακωνικά «Έτσι γράφουν οι Αμερικάνοι». Τίποτα άλλο. Όφειλα να θυμηθώ πόσες φορές είχε επαινέσει τους Αμερικάνους κοινωνικούς ερευνητές, πόσο σιχαινόταν μεν την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά εκτιμούσε πτυχές του αμερικάνικου πολιτισμού, όπως οι βιβλιοθήκες. Στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικάνικης Σχολής Κλασσικών Σπουδών στην Αθήνα εμπιστεύθηκε μεγάλο μέρος των Αρχείων του όταν δραπέτευσε απ’ την «κουραστική χώρα» Ελλάδα το 1975.
Ο Πετρόπουλος ήταν μέγας σπορέας. Έσπειρε αυτογνωσία στην κακοτράχαλη νεοελληνική επικράτεια σκάβοντάς τη με τριπλό αλέτρι: βαθιά γνώση, δαιμόνια συνδυαστική ικανότητα και αμοράλ αμφιβολία.
Ο Πετρόπουλος ήταν μέγας σπορέας. Έσπειρε αυτογνωσία στην κακοτράχαλη νεοελληνική επικράτεια σκάβοντάς τη με τριπλό αλέτρι: βαθιά γνώση, δαιμόνια συνδυαστική ικανότητα και αμοράλ αμφιβολία.
- από κείμενο του Γιώργου Ι. Αλλαμανή, υπό τον τίτλο "Τριπλό αλέτρι", στο αφιέρωμα του περιοδικού «Μανδραγόρας» για τα 20 χρόνια από τον θάνατο του Ηλία Πετρόπουλου
