Γερνάς όταν οι περισσότεροι γιατροί που συναντάς είναι νεότεροι σου. Και αυτό σε κάνει να αισθάνεσαι πιο αδύναμος καθώς παραδίδεσαι στη φροντίδα τους. Μέρα με τη μέρα, καθώς κυλάει ο καιρός, διαπιστώνεις ότι είσαι ο μεγαλύτερος στο δωμάτιο, στο γραφείο, στο δρόμο. Γιατί το γήρας είναι, μεταξύ άλλων, μία καθημερινή θητεία κατά την οποία πρέπει να διαχειρίζεσαι την αδυναμία σου.
Περνάω συχνά έξω από τον ερειπωμένο οίκο ευγηρίας που βλέπετε στη φωτογραφία. Εγκαταλείφθηκε ξαφνικά εδώ και χρόνια. Τα κρεβάτια μέσα είναι ακόμα στρωμένα.
Οταν λειτουργούσε, σκεφτόμουν ότι αν διαβώ την πόρτα του θα διαπιστώσω ότι εκεί μέσα δεν υπάρχουν ώρες. Είναι πάντα ένα χειμωνιάτικο απόγευμα λίγο μετά το δειλινό. Οι κουρτίνες ήταν συνήθως κλειστές και, όταν έφτανε το σκοτάδι, έπεφτε πάνω τους το φως από τις τηλεοράσεις. Αλλά αυτό θα συμβαίνει παντού, σε όλους τους οίκους ευγηρίας.
Οι άνθρωποι που βρίσκονται στις πολυθρόνες ή στα κρεβάτια τους παρακολουθούν πράγματα που στην ουσία δεν τους ενδιαφέρουν. Οι ειδήσεις λένε για έναν κόσμο που δεν τους υπολογίζει. Οι διαφημίσεις δεν μπορούν να τους πουλήσουν απολύτως τίποτα. Και τα ψυχαγωγικά προγράμματα απευθύνονται στο «δυναμικό κοινό». Για την τηλεόραση είσαι γέρος, αρχίζεις και γίνεσαι αδιάφορος, αν καβαλήσεις τα 55. Και όμως, εκείνοι κάθονται εκεί, βλέπουν με τις ώρες.
Είναι παράδοξο ως και παράλογο. Οι μέρες σου τελειώνουν, απέμεινε λίγος χρόνος ζωής και όμως δεν ξέρεις τι να τον κάνεις, τον σκοτώνεις. Το μέλλον δεν σε αφορά, το παρελθόν έχει σκεβρώσει και εσύ βρίσκεσαι σε μία πολυθρόνα να χαζεύεις με ενοχική βουλιμία τα μπούτια της κοπελίτσας που κινείται στην οθόνη όπως το τροπικό ψάρι στο ενυδρείο. Κλείσε το στόμα, σου φεύγουν λίγα σάλια. Στους οίκους ευγηρίας διοργανώνονται συχνά μουσικές βραδιές. Πηγαίνουν δύο-τρεις μουσικοί, πλήκτρα, μπουζούκι και κιθάρα. Και παίζουν σουξέ εποχής. Τώρα είμαστε στα ’60ς και στο έμπα των ‘70ς. Οταν κληθεί η κλάση μου θα παίζουν ‘80ς. Και στο κοινό θα βρίσκονται η Ευλαμπία και η Ρίτα, το Ριτάκι, που σήμερα θα έχουν πατήσει τα 60. Δεν πρέπει να υπάρχει πιο μελαγχολικό, πιο καταθλιπτικό θέαμα.
Γέροντες να αναπολούν τη φευγάτη, εδώ και καιρό, νιότη τους, ακούγοντας μουσικούς που ξεκίνησαν με όνειρα καριέρας και κατέληξαν να παίζουν σε γηροκομεία. Υπάρχουν, λένε, πολλά προβλήματα με τους οίκους ευγηρίας. Αρκετοί λειτουργούν χωρίς άδεια και εξειδικευμένο προσωπικό. Το μάθαμε στην περίοδο της πανδημίας, τότε που ο ιός έμπαινε στα γηροκομεία καβάλα σε θεριζοαλωνιστική μηχανή. Ομως από την άλλη, αν μπορείς να διαθέσεις ένα σεβαστό ποσό, ας πούμε δύο χιλιάρικα τον μήνα, θα βρεις μονάδα με παροχές πεντάστερου ξενοδοχείου. Για να πας σε δημόσια ή εκκλησιαστική δομή, θα πρέπει να μην αντιμετωπίζεις πρόβλημα υγείας που σε καθιστά μη αυτοεξυπηρετούμενο.
Διαβάζω επίσης ότι πρόκειται για μπίζνα με λαμπρό μέλλον. Η διάμεση ηλικία στην Ελλάδα είναι 45,5 έτη. Είμαστε η πέμπτη πιο γερασμένη χώρα στον κόσμο, με τρία χρόνια διαφορά από την πρώτη Ιαπωνία. Η νιότη ζει εκεί που οι άνθρωποι δεν προλαβαίνουν να γεράσουν. Στην υποσαχάρια Αφρική η διάμεση ηλικία είναι στα 18 έτη. Εκεί έχουν νιάτα, αλλά όχι χρήματα. Εμείς έχουμε τα χρήματα, αλλά χάνουμε τη νιότη. Αρκετοί από τους σημερινούς πενηντάρηδες, που λογικά θα φτάσουν στα 80, έχουν ιδιωτικά συνταξιοδοτικά πακέτα για να χρηματοδοτήσουν τα γεράματα τους. Επίσης αυξάνεται θεαματικά ο αριθμός των Ευρωπαίων που θέλουν να πάρουν από τα μέρη μας, το κατευόδιο για τους αιώνιους λειμώνες.
Στο, όχι και τόσο μακρινό, μέλλον, θα γίνουμε ένας τόπος από εκείνους που περιγράφονται στα παραμύθια. Μία χώρα γερόντων με χαμηλωμένα φώτα και δυνατά την τηλεόραση. Νεαροί Πακιστανοί, Αφρικανοί, άντε και κανένα δισέγγονο αλβανού μετανάστη θα εργάζονται στα τουριστικά καταλύματα. Και αυτοί που κάποτε ήταν η ελπίδα, μετά έγιναν ο κορμός και κατέληξαν να είναι το παρελθόν της χώρας, θα βρίσκονται σε κλιματιζόμενα δωμάτια για να θυμούνται τους καιρούς με ανθρώπινα καλοκαίρια. Και τις Κυριακές θα ακούν καταθλιπτικούς μουσικούς να μοιράζουν το κέφι όπως τα κόλλυβα στις κηδείες.
Kώστας Γιαννακίδης
(από την εφημερίδα Τα Νέα)