Στο προηγούμενο άρθρο μου («Γιατί ο Στέφανος Κασσελάκης;», «Εφ.Συν.», 5.9.2023), κατέληγα στην εκτίμηση πως το καπιταλιστικό καθεστώς σκοπεύει διαμέσου του Κασσελάκη να καταργήσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως αριστερό κόμμα και ταυτόχρονα να επιβάλει στην πολιτική ζωή έναν «ελληνικό μπερλουσκονισμό».
Η στήριξη από το ταξικό καθεστώς επιβεβαιώθηκε -εν μέρει τουλάχιστον- από το φαινόμενο που παρατηρήθηκε την περασμένη Κυριακή: γνωστοί δεξιοί να προσέρχονται για να ψηφίσουν πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς να είμαστε μαζί τους πίσω από το παραβάν, δεν θα ήταν αβάσιμη εικασία να υποθέσουμε πως η ψήφος τους πήγε στον Ελληνοαμερικανό επιχειρηματία.
Επανέρχομαι για πολλοστή φορά στο ζήτημα της «ανοιχτής» διαδικασίας εκλογής «από τη βάση». Πέρα από τα επιχειρήματα που έχω εκθέσει στο παρελθόν εναντίον τούτης της αλλαγής του καταστατικού που έγινε στο 3ο συνέδριο, το παραπάνω φαινόμενο αποκαλύπτει και κάτι ακόμη. Το βασικό επιχείρημα υπέρ της εκλογής «από τη βάση» ήταν περίπου το εξής: Πιο δημοκρατικό είναι όλοι οι αριστεροί ή έστω προοδευτικοί πολίτες, που αισθάνονται ιδεολογικά ή/και ταξικά κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ, να μπορούν να αποφασίζουν για την ηγεσία του, έστω και αν δεν ήταν μέλη του κόμματος στο παρελθόν.
Τούτο το επιχείρημα στηρίζεται στην εξής υπόρρητη και ίσως ασυνείδητη παραδοχή: Οπως θα ήταν αδιανόητο για έναν αριστερό να συμμετάσχει στην εκλογική διαδικασία ενός δεξιού κόμματος, οφείλουμε να δεχτούμε πως και το αντίστροφο ισχύει. Δεν έχουν έτσι όμως τα πράγματα.
Οφείλουμε -αντιθέτως- να κατανοήσουμε ότι η Δεξιά κυρίως ορίζεται από την αντι-αριστερή της στάση. Η οποία δεν είναι σκέτα θεωρητική ή ιδεολογική, είναι πρακτική, ενεργητική και -κυρίως- αδίστακτα κυνική. Πιο συγκεκριμένα, είναι αφέλεια να πιστεύουμε πως μετά την εκλογική συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ η Δεξιά τώρα θα αφήσει την Αριστερά στην ησυχία της. Η Δεξιά δεν θα ησυχάσει αν η Αριστερά δεν αφανιστεί πλήρως.
Που σημαίνει ότι, εφόσον παραμένει αξιωματική αντιπολίτευση έστω και με τεράστια διαφορά από τη Ν.Δ., πρέπει να σταματήσει να είναι αριστερό κόμμα. Δεν υπήρχε περίπτωση την κερκόπορτα της εκλογής «από τη βάση» με 2 ευρώ η Δεξιά και το ταξικό καθεστώς γενικότερα να την αφήσουν ανεκμετάλλευτη. Μας δίνουν την ευκαιρία να τους εκλέξουμε πρόεδρο της αρεσκείας μας και εμείς θα τη χάσουμε; Κορόιδα είμαστε; Τόσο απλά και κυνικά.
Δεν ισχυρίζομαι βέβαια πως όλοι όσοι προσήλθαν την Κυριακή και ψήφισαν Κασσελάκη ήταν συνειδητοί δεξιοί που είχαν ως στόχο την πλήρη αναίρεση του αριστερού χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ. Είπα στο προηγούμενο άρθρο και για τον παράγοντα του συνεχιζόμενου αρχηγισμού, που συνίσταται στο να θεωρείται ο Κασσελάκης επιλογή του Τσίπρα. Παρότι ο πρώην πρόεδρος δεν έχει δηλώσει δημόσια κάτι τέτοιο, τούτη η διάχυτη αντίληψη ενισχύεται σημαντικά από την ένθερμη και συνεχή στήριξη του Παύλου Πολάκη στην υποψηφιότητα Κασσελάκη και -ιδίως- από την πρόσφατη δήλωση του Νίκου Παππά υπέρ της υποψηφιότητάς του στον δεύτερο γύρο.
Η εσωκομματική διαμάχη έχει προσλάβει διαστάσεις μιας πόλωσης οξύτερης παρά ποτέ άλλοτε στην ήδη τεταμένη κατάσταση των τελευταίων ετών. Οι οπαδοί του Αλέξη Τσίπρα και του Παύλου Πολάκη έχουν βρει στο πρόσωπο του Στέφανου Κασσελάκη έναν νέο ηγέτη που τους συσπειρώνει και δίνει νόημα στον φανατισμό τους. Ενώ οι υπόλοιποι βιώνουν την τραυματική εμπειρία να αισθάνονται αληθινά το έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια τους. Ητοι το κόμμα στο οποίο ανήκουν και για το οποίο αγωνίζονται να μετατρέπεται με την εκλογή Κασσελάκη σε κάτι που δεν έχει την παραμικρή σχέση με την Αριστερά σε οποιαδήποτε από τις εκδοχές της.
Το βαθύτερο επίπεδο τούτης της πρωτοφανώς εκρηκτικής κατάστασης θα πρέπει να αναζητηθεί στους υπόγειους τρόπους με τους οποίους ενίοτε λειτουργεί η ιδεολογία. Παρατηρείται το εκ πρώτης όψεως απολύτως παράδοξο φαινόμενο να συνυπάρχει αγαστά ο επιθετικός «λαϊκισμός» -άλλως καλούμενος «αυριανισμός»- των «πολακιστών» με την προσωπολατρία ενός «γιάπη» εξ Αμερικής ορμώμενου επιχειρηματία.
Και εδώ ακριβώς φανερώνεται το πώς η σύγχρονη μορφή αρχηγισμού, παρά την «αριστερή» ρητορική και φρασεολογία, δεν είναι παρά ακόμη μια παραλλαγή του νεοφιλελεύθερου ανταγωνιστικού ατομοκεντρισμού στο πεδίο της πολιτικής. Οσο και αν οι οπαδοί του κόπτονται ότι στο πρόσωπό του ανακάλυψαν ξαφνικά (σε 20 μέρες!) τον νέο λαϊκό ηγέτη που επιτέλους θα μας απαλλάξει από τον Μητσοτάκη, αυτό που στην πραγματικότητα ισχύει είναι ότι με τη στήριξή τους στον Κασσελάκη απλώς ενσωματώνουν με τον πιο πειθήνιο τρόπο την ιδεολογία της Δεξιάς γενικότερα και του Μητσοτάκη ειδικότερα.
Κύρκος Δοξιάδης (Ομότιμος καθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Eφημερίδα των Συντακτών (21.9.2023)