Παρακολουθώντας με τη δέουσα προσοχή τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει στον ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα στην πολιτική ζωή με αφορμή την εκλογή Κασσελάκη παρατηρώ ότι πολλοί (εντός και εκτός κόμματος) στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν την εξέλιξη, που όντως τους αιφνιδίασε, πηγαίνουν πολύ πίσω για να εντοπίσουν τις αιτίες.
Θεωρούν ότι η αρχή για τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στην περίοδο της διακυβέρνησής του. Εστιάζουν σε δύο σημεία: στον συμβιβασμό του το καλοκαίρι του 2015 και στη συνεργασία του με τους ΑΝ.ΕΛΛ., ένα κόμμα -λένε- που ήταν στις παρυφές της Ακρας Δεξιάς και μόλυνε με την παρουσία του το ιδεολογικό σώμα της Αριστεράς. Τα μακροβούτια στην Ιστορία είναι ένα δημοφιλές άθλημα και η Αριστερά σε όλες τις εκδοχές της έχει πλούσιες επιδόσεις. Μερικές φορές όμως επειδή γίνονται με προστατευτική μάσκα το βλέμμα των κολυμβητών θολώνει και στη συνέχεια το μυαλό τους εξορίζει τις ενοχλητικές σκέψεις για να δικαιωθεί η εκ των υστέρων κριτική τους.
Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ -και εδώ ευθύνη έχουν και η ηγεσία του και τα περισσότερα στελέχη του, μερικά εκ των οποίων σήμερα έχουν βγει στα κεραμίδια- είναι ότι πίστευε πως θα μπορούσε να προχωρήσει χωρίς να κάνει υποχωρήσεις και συμβιβασμούς, ότι θα κέρδιζε τη μάχη επειδή είχε το δίκιο με το μέρος του. Εμπειροι ήταν πολλοί εξ αυτών, δεν μπορώ να δεχτώ ότι δεν έβλεπαν πού θα τους οδηγούσαν ο βολονταρισμός που ήταν σε περίοπτη θέση στις αναπεπταμένες σημαίες τους, η σεχταριστική αλαζονεία που δέσποζε στη ρητορική τους και ο ανεδαφικός οπτιμισμός που καθοδηγούσε τη σκέψη τους.
Η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί δεν επέτρεπε αισιοδοξία. Ο συσχετισμός στο εσωτερικό της χώρας ήταν αρνητικός. Οι συσχετισμοί στην Ευρώπη τα ίδια και χειρότερα. Ούτε μία κυβέρνηση δεν ήταν φιλική. Τα κινήματα υποστήριξης στην Ευρώπη καχεκτικά. Οι πιο φανατικοί από τους εταίρους μας εκβίαζαν ανοιχτά και απειλούσαν κραδαίνοντας το σχέδιο Σόιμπλε για προσωρινή έξοδο από την ευρωζώνη, οι πιο ψύχραιμοι έδιναν συμβουλές για συμμόρφωση. Τα ταμεία ήταν άδεια. Δεν υπήρχαν λεφτά για τη μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων και τις συντάξεις. Ισως ήταν η μοναδική φορά την περίοδο της Μεταπολίτευσης που το σύνθημα-κλισέ των νέων κυβερνήσεων, ότι «παραλάβαμε καμένη γη», είχε βάση.
Τι θα μπορούσε να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ; Να συγκρουστεί μετωπικά και μετά πορεία σε αχαρτογράφητα νερά. Πού θα ήταν σήμερα η Ελλάδα, πού ο ΣΥΡΙΖΑ και πού η κοινωνία ουδείς το ξέρει. Με τα «αν» γράφεις μυθιστορήματα. Να παραδώσει την εξουσία στους πολιτικούς αντιπάλους του και να παραμερίσει δηλώνοντας αδυναμία να συνεχίσει. Προτίμησε τον συμβιβασμό, διασπάστηκε, αλλά κέρδισε τις εκλογές δύο μήνες μετά.
Σήμερα ξεμυτίζουν και πάλι οι απόψεις που κάποιοι την εποχή εκείνη διακινούσαν ότι «κακώς ο ΣΥΡΙΖΑ προκάλεσε εκλογές τον Ιανουάριο του 2015, έπρεπε να αφήσει τους άλλους να τελειώσουν τη βρόμικη δουλειά». Κατηγορούν εκ των υστέρων την ηγεσία ότι είχε προσβληθεί από το μικρόβιο του κυβερνητισμού, ξεχνώντας όμως ότι κι αυτοί συμμετείχαν στα κυβερνητικά σχήματα, καταθέτοντας ως δικαιολογία ότι εφαρμόζουν μια πολιτική με την οποία δεν συμφωνούν.
Σχετικά με τη συνεργασία με τους ΑΝ.ΕΛΛ. να θυμίσω ότι ουδείς διαφώνησε όταν έγινε. Ούτε και τα στελέχη που αποχώρησαν τον Ιούλιο του 2015. Το να εγκαλείς σήμερα την ηγεσία για μια επιλογή για την οποία τότε δεν εξέφρασες αντιρρήσεις είναι το λιγότερο υποκριτικό. Εκεί όμως που έχουν δίκιο όσοι και όσες ασκούν κριτική είναι ότι η ηγεσία δεν προκάλεσε στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης για το πριν και το μετά. Τα προβλήματα μπήκαν κάτω από το χαλί, η επιστροφή στη διακυβέρνηση έγινε κεντρικός στόχος και τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ ψάχνει πυξίδα για να πορευτεί.
Τάσος Παππάς
Εφημερίδα των Συντακτών (28.9.2023)