Στο τελικό στάδιο εισήλθε η προσπάθεια των ευρωπαϊκών θεσμών για ισχυρή νομοθετική θωράκιση της ελευθερίας του Τύπου και των δημοσιογράφων, οι οποίοι βάλλονται από καταχρηστικές και εκφοβιστικές αγωγές (SLAPPs)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη συνεδρίαση της Ολομέλειας του, στις 11/7/23, υπερψήφισε (498 υπέρ, 33 κατά και 105 αποχές) την πρόταση που θα αποτελέσει και τη διαπραγματευτική του θέση στις συζητήσεις (τρίλογος) με την Επιτροπή και το Συμβούλιο. Σκοπός να οριστικοποιηθεί το τελικό περιεχόμενο της Οδηγίας, που θα αποτελέσει τον ευρωπαϊκό πλαίσιο προστασίας από τις αγωγές SLAPPs.
To Δ.Σ της ΠΟΕΣΥ εκφράζει την ικανοποίησή του για την εξέλιξη αυτή και θεωρεί πολύ σημαντικές τις προτεινόμενες νομοθετικές δικλείδες προστασίας που είναι:
- Οι βαλλόμενοι από στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού (SLAPPs)θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν την απόρριψη της αγωγής σε πρώιμο στάδιο, πριν το Δικαστήριο εισέλθει στην ουσιαστική εκδίκαση της διαφοράς
- Ο ενάγων θα πρέπει να αποδείξει, ότι η αγωγή του δεν είναι αβάσιμη.
- Οι κανόνες προστασίας των δημοσιογράφων στην ΕΕ από αβάσιμες και καταχρηστικές αγωγές θα εφαρμόζονται και σε υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα.
- Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να αναγνωρίζουν (και συνακόλουθα να εκτελούν) αποφάσεις δικαστηρίων, που εκδίδονται σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, εάν αφορούν φυσικά ή νομικά πρόσωπα με έδρα εντός της Ε.Ε.. Η προστασία δεν αφορά μόνο τα ΜΜΕ, αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα έργα τέχνης, τα βίντεο καθώς και τα σκίτσα.
- Οι ευρωβουλευτές με τον απόφαση τους ζητούν να συσταθούν ειδικές υπηρεσίες σε όλα τα κράτη- μέλη, προκειμένου να απευθύνονται για βοήθεια και συμβουλές όσοι και όσες αντιμετωπίζουν αγωγές SLAPPs.
- Οι κυβερνήσεις πρέπει να παρέχουν οικονομική, νομική και ψυχολογική υποστήριξη στα θύματα καταχρηστικών αγωγών.
- Οι χώρες της ΕΕ καλούνται να διασφαλίσουν, ότι ο νομικός κόσμος θα έχει επαρκή εκπαίδευση σε σχέση με τον χειρισμό καταχρηστικών αγωγών και οι Ενώσεις των δικηγόρων θα υιοθετήσουν κανόνες, που θα αποθαρρύνουν τα μέλη τους να τις αναλαμβάνουν.
- Το ΕΚ ζητεί από τα κράτη μέλη να συλλέξουν δεδομένα για τις καταχρηστικές αγωγές και καλεί της Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συστήσει μητρώο, στο οποίο θα συγκεντρώνονται όλα τα στοιχεία.
Συνάντηση με τον υπουργό Δικαιοσύνης
Συνάντηση με τον Υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης 11 Ιουλίου 2023. Στη συνάντηση ήταν παρόντες ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ Σωτήρης Τριανταφύλλου, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Μαρία Αντωνιάδου και ο Β’ Αντιπρόεδρος Γιώργος Γαβαλάς, καθώς και η νομική σύμβουλος Χρύσα Σαλαβράκου. Σκοπός της συνάντησης ήταν να ενημερωθεί ο Υπουργός για τις διαστάσεις που λαμβάνει στην Ελλάδα το φαινόμενο της βιομηχανίας αγωγών κατά δημοσιογράφων.
Η ΕΣΗΕΑ και η ΠΟΕΣΥ έθεσαν υπόψη του κ. Υπουργού τις προτάσεις που έχουν διαμορφώσει οι Ενώσεις, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή και τη Διεθνή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, αλλά και στο πνεύμα των αποφάσεων που πήρε αυτές τα ημέρες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Ενημέρωσαν επίσης τον κ. Υπουργό ότι λειτουργεί πλέον το παρατηρητήριο SLAPPs μέσω του ιστότοπου της ΠΟΕΣΥ, όπου μπορούν να καταφύγουν επικουρικά οι συνάδελφοι που αντιμετωπίζουν τέτοιες αγωγές.
Καθώς η κατάχρηση νομικών διαδικασιών για τον εκφοβισμό και τη φίμωση των δημοσιογράφων εξελίσσεται σε μάστιγα κατά της ελευθερίας του Τύπου διεθνώς, έχει διαφανεί η ανάγκη προστασίας των δημοσιογράφων και της ενημέρωσης. Προκειμένου όμως να γίνει αυτό εφικτό, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη ενός αρραγούς μετώπου απέναντι στη βιομηχανία αγωγών, τόσο νομοθετικού όσο και πολιτικού. Η κινητοποίηση των Ευρωπαϊκών Θεσμών είναι πολύ σημαντική και επιβάλλεται να μην υπάρξουν υπαναχωρήσεις και εκπτώσεις στη διαδικασία έκδοσης σχετικής Οδηγίας, προκειμένου να υπάρξει ενιαία νομοθετική ρύθμιση η οποία θα παρέχει ουσιαστική προστασία στους δημοσιογράφους και θα στηρίζει την ελευθερία της ενημέρωσης.
Στον Υπουργό Δικαιοσύνης τέθηκε και το θέμα της ανησυχητικής αύξησης των περιπτώσεων αναγκαστικής εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων που έχουν τελεσιδικήσει, με τις οποίες οι αντίδικοι αναζητούν τα επιδικασθέντα ποσά από τους δημοσιογράφους, καθώς τα Μέσα και οι επιχειρήσεις που έχουν καταδικαστεί στην καταβολή αποζημίωσης, δεν υπάρχουν. Ειδικά στην Ελλάδα, η πτώχευση ή η διακοπή λειτουργίας πολλών Μέσων Ενημέρωσης την προηγούμενη δεκαετία και οι γνωστές καθυστερήσεις στην διαδικασία απονομής δικαιοσύνης επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση.