Μετά την απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να αποχωρήσει, κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η έκβαση της εσωκομματικής σύρραξης στον ΣΥΡΙΖΑ. Σίγουρα πάντως δεν θα είναι αναίμακτη. Ποτέ στη μακρά πορεία της η Αριστερά σ’ όλες τις εκδοχές της δεν έλυσε ειρηνικά τα προβλήματα που δημιουργούνταν μετά από εκκωφαντικές διαψεύσεις του αφηγήματός της.
Στην καλύτερη περίπτωση είχαμε αποχωρήσεις και αλλαγή ηγεσίας.
Στη χειρότερη διασπάσεις.
Στη χειρότερη διασπάσεις.
Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα ρεύματα που λειτουργούν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μοιάζουν αγεφύρωτες, ωστόσο δεν αποκλείεται να γίνουν αν ξεπεραστούν τα όρια. Δεν εμφανίστηκαν τώρα οι διαφορές λόγω της καθίζησης του ΣΥΡΙΖΑ. Απλώς τώρα θα αναμετρηθούν οι τάσεις. Εφ’ όλης της ύλης. Λογικό. Υστερα από δύο βαριές εκλογικές ήττες όλα τα θέματα θα τεθούν στο τραπέζι: οι πολιτικές επιλογές, η λειτουργία του κόμματος, το μοντέλο της ηγεσίας, οι συμμαχίες, τα πρόσωπα.
Τέτοιου τύπου συζήτηση έπρεπε να είχε γίνει το 2019. Την απέφυγαν. Επικαλέστηκαν την πανδημία, ωστόσο αυτό ήταν μάλλον μια δικαιολογία. Μπάλωσαν όπως όπως τις τρύπες που είχαν ανοίξει την περίοδο 2015-2019 λόγω της διαχείρισης που έκαναν ως κυβέρνηση, άφησαν για το μέλλον την κριτική και την αυτοκριτική, πιστεύοντας πως σύντομα θα επέστρεφαν στη διακυβέρνηση της χώρας.
Αποδείχτηκε όμως ότι η περίοδος Μητσοτάκη δεν θα είναι μια «δεξιά παρένθεση». Κανείς επίσης δεν ξέρει πότε θα κλείσει κι αν θα κλείσει οριστικά ο κύκλος της εσωστρέφειας. Το παρελθόν της Αριστεράς δεν εγγυάται μια ανέφελη πορεία. Αν μάλιστα η αντιπαράθεση εκτός από το θέμα του επικεφαλής ακουμπήσει ζητήματα ιδεολογίας και πολιτικής ταυτότητας, τότε είναι δεδομένο πως η συζήτηση θα γίνει σε υψηλούς τόνους και δεν αποκλείεται να προκαλέσει σοβαρούς τριγμούς.
Οι εκκλήσεις για ψυχραιμία, νηφαλιότητα και σοβαρότητα, οι ευχές να μη μετατραπεί η αντιπαράθεση σε ανθρωποφαγία, οι εκατέρωθεν υποσχέσεις για ομαλό εσωκομματικό κλίμα, θα πέσουν σε τοίχο και θα συντριβούν αν κυριαρχήσει η αντίληψη (συνήθης κατάσταση στις εσωκομματικές συγκρούσεις στα κόμματα της Αριστεράς που βρίσκονται σε κρίση) «ή εμείς ή αυτοί». Ο Αλ. Τσίπρας λειτούργησε αρκετές φορές σαν πυροσβέστης. Ρόλο που είχαν αποδεχτεί όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα που θα είναι εκτός προσκηνίου τα πράγματα θα είναι πολύ πιο δύσκολα.
Σε λίγους μήνες όμως θα έχουμε εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Θα πάει σ’ αυτές ο ΣΥΡΙΖΑ με ανοιχτό το εσωκομματικό μέτωπο; Ο Αλ. Τσίπρας στη δήλωσή του το βράδυ των εκλογών είπε ότι «ο χρόνος, προκειμένου να δουλέψουμε μεθοδικά με στόχο την ανασυγκρότησή μας, δεν είναι απεριόριστος. Ο χρονικός ορίζοντας για την επιστροφή μας είναι οι ευρωπαϊκές εκλογές σε έναν περίπου χρόνο από σήμερα». Ισχύει; Αυτό σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ρίξει λευκή πετσέτα στις δημοτικές εκλογές;
Αντέχει μια νέα συντριβή που θα εδραιώσει κλίμα μελαγχολίας στις τάξεις των στελεχών και των μελών; Θα γεμίσουν τα ντιβάνια της Κουμουνδούρου και των κομματικών γραφείων με απογοητευμένους ανθρώπους που θα λένε τον πόνο τους και θα αναζητούν διέξοδο. Ούτε πολιτικοί με πείρα, ούτε ψυχίατροι με διδακτορικά, ούτε ψυχαναλυτές με πλάκα τα γαλόνια στην επιστήμη τους θα καταφέρουν να δώσουν αποτελεσματική θεραπεία.
Μπορεί να μην είναι μια κλασική αναμέτρηση μεταξύ κομμάτων, ωστόσο τα μηνύματα που θα στείλουν οι δημοτικές εκλογές θα έχουν πολιτικό χαρακτήρα. Εχει ο ΣΥΡΙΖΑ το… δικαίωμα να αδιαφορήσει; Μπορεί να επιτρέψει την επέλαση της Νέας Δημοκρατίας χωρίς να δώσει τη μάχη. Οχι κατά μέτωπο, δηλαδή με στενά κομματικές υποψηφιότητες όπως αφρόνως έκανε στο παρελθόν, γιατί τότε θα ηττηθεί κατά κράτος, αλλά με την τακτική του ανταρτοπόλεμου και με συνεργασίες με όμορες… αντάρτικες ομάδες.
Στην περιοχή της Αυτοδιοίκησης η Δεξιά είναι πανίσχυρη. Ελέγχει τις περιφέρειες, εκτός από μία, δικοί της άνθρωποι διοικούν σχεδόν όλους τους μεγάλους δήμους (εξαιρείται η Πάτρα), παράγοντές της με τον μανδύα του ανεξάρτητου έχουν πιάσει τα κεντρικά πόστα σε δεκάδες μεσαίου μεγέθους δήμους. Για να σπάσει το ασφυκτικό καθεστώς παντοδυναμίας πρέπει η λεγόμενη προοδευτική παράταξη να βρει τρόπο να συνεργαστεί. Η συμπόρευση είναι αναγκαία για να δοθεί μια απάντηση στην αλαζονεία του συστήματος Μητσοτάκη. Μπορεί να προκύψει; Με βάση τα σημερινά δεδομένα φαίνεται δύσκολη υπόθεση.
Στο ΠΑΣΟΚ κερδίζει έδαφος η άποψη ότι το κόμμα πρέπει να κατεβάσει δικούς του υποψηφίους στις περιφέρειες και τους μεγάλους δήμους για να μετρήσει το μπόι του, ελπίζοντας ότι θα κάνει ακόμα ένα βήμα για να πλησιάσει τον ΣΥΡΙΖΑ. Στον ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα είναι μπερδεμένα μετά την παραίτηση Τσίπρα. Πρέπει όμως να πούμε ότι και στα δύο κόμματα το ρεύμα που θέλει τη συνεννόηση δεν είναι αμελητέο. Είναι άγνωστο αν η απόσυρση του Αλ. Τσίπρα θα αποκλιμακώσει την ένταση μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Θα εξαρτηθεί από την αντίληψη που θα έχει για το επίμαχο ζήτημα αυτός ή αυτή που θα αναλάβει να ανοίξει τον νέο κύκλο του ΣΥΡΙΖΑ.
Τέτοιου τύπου συζήτηση έπρεπε να είχε γίνει το 2019. Την απέφυγαν. Επικαλέστηκαν την πανδημία, ωστόσο αυτό ήταν μάλλον μια δικαιολογία. Μπάλωσαν όπως όπως τις τρύπες που είχαν ανοίξει την περίοδο 2015-2019 λόγω της διαχείρισης που έκαναν ως κυβέρνηση, άφησαν για το μέλλον την κριτική και την αυτοκριτική, πιστεύοντας πως σύντομα θα επέστρεφαν στη διακυβέρνηση της χώρας.
Αποδείχτηκε όμως ότι η περίοδος Μητσοτάκη δεν θα είναι μια «δεξιά παρένθεση». Κανείς επίσης δεν ξέρει πότε θα κλείσει κι αν θα κλείσει οριστικά ο κύκλος της εσωστρέφειας. Το παρελθόν της Αριστεράς δεν εγγυάται μια ανέφελη πορεία. Αν μάλιστα η αντιπαράθεση εκτός από το θέμα του επικεφαλής ακουμπήσει ζητήματα ιδεολογίας και πολιτικής ταυτότητας, τότε είναι δεδομένο πως η συζήτηση θα γίνει σε υψηλούς τόνους και δεν αποκλείεται να προκαλέσει σοβαρούς τριγμούς.
Οι εκκλήσεις για ψυχραιμία, νηφαλιότητα και σοβαρότητα, οι ευχές να μη μετατραπεί η αντιπαράθεση σε ανθρωποφαγία, οι εκατέρωθεν υποσχέσεις για ομαλό εσωκομματικό κλίμα, θα πέσουν σε τοίχο και θα συντριβούν αν κυριαρχήσει η αντίληψη (συνήθης κατάσταση στις εσωκομματικές συγκρούσεις στα κόμματα της Αριστεράς που βρίσκονται σε κρίση) «ή εμείς ή αυτοί». Ο Αλ. Τσίπρας λειτούργησε αρκετές φορές σαν πυροσβέστης. Ρόλο που είχαν αποδεχτεί όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα που θα είναι εκτός προσκηνίου τα πράγματα θα είναι πολύ πιο δύσκολα.
Σε λίγους μήνες όμως θα έχουμε εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Θα πάει σ’ αυτές ο ΣΥΡΙΖΑ με ανοιχτό το εσωκομματικό μέτωπο; Ο Αλ. Τσίπρας στη δήλωσή του το βράδυ των εκλογών είπε ότι «ο χρόνος, προκειμένου να δουλέψουμε μεθοδικά με στόχο την ανασυγκρότησή μας, δεν είναι απεριόριστος. Ο χρονικός ορίζοντας για την επιστροφή μας είναι οι ευρωπαϊκές εκλογές σε έναν περίπου χρόνο από σήμερα». Ισχύει; Αυτό σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ρίξει λευκή πετσέτα στις δημοτικές εκλογές;
Αντέχει μια νέα συντριβή που θα εδραιώσει κλίμα μελαγχολίας στις τάξεις των στελεχών και των μελών; Θα γεμίσουν τα ντιβάνια της Κουμουνδούρου και των κομματικών γραφείων με απογοητευμένους ανθρώπους που θα λένε τον πόνο τους και θα αναζητούν διέξοδο. Ούτε πολιτικοί με πείρα, ούτε ψυχίατροι με διδακτορικά, ούτε ψυχαναλυτές με πλάκα τα γαλόνια στην επιστήμη τους θα καταφέρουν να δώσουν αποτελεσματική θεραπεία.
Μπορεί να μην είναι μια κλασική αναμέτρηση μεταξύ κομμάτων, ωστόσο τα μηνύματα που θα στείλουν οι δημοτικές εκλογές θα έχουν πολιτικό χαρακτήρα. Εχει ο ΣΥΡΙΖΑ το… δικαίωμα να αδιαφορήσει; Μπορεί να επιτρέψει την επέλαση της Νέας Δημοκρατίας χωρίς να δώσει τη μάχη. Οχι κατά μέτωπο, δηλαδή με στενά κομματικές υποψηφιότητες όπως αφρόνως έκανε στο παρελθόν, γιατί τότε θα ηττηθεί κατά κράτος, αλλά με την τακτική του ανταρτοπόλεμου και με συνεργασίες με όμορες… αντάρτικες ομάδες.
Στην περιοχή της Αυτοδιοίκησης η Δεξιά είναι πανίσχυρη. Ελέγχει τις περιφέρειες, εκτός από μία, δικοί της άνθρωποι διοικούν σχεδόν όλους τους μεγάλους δήμους (εξαιρείται η Πάτρα), παράγοντές της με τον μανδύα του ανεξάρτητου έχουν πιάσει τα κεντρικά πόστα σε δεκάδες μεσαίου μεγέθους δήμους. Για να σπάσει το ασφυκτικό καθεστώς παντοδυναμίας πρέπει η λεγόμενη προοδευτική παράταξη να βρει τρόπο να συνεργαστεί. Η συμπόρευση είναι αναγκαία για να δοθεί μια απάντηση στην αλαζονεία του συστήματος Μητσοτάκη. Μπορεί να προκύψει; Με βάση τα σημερινά δεδομένα φαίνεται δύσκολη υπόθεση.
Στο ΠΑΣΟΚ κερδίζει έδαφος η άποψη ότι το κόμμα πρέπει να κατεβάσει δικούς του υποψηφίους στις περιφέρειες και τους μεγάλους δήμους για να μετρήσει το μπόι του, ελπίζοντας ότι θα κάνει ακόμα ένα βήμα για να πλησιάσει τον ΣΥΡΙΖΑ. Στον ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα είναι μπερδεμένα μετά την παραίτηση Τσίπρα. Πρέπει όμως να πούμε ότι και στα δύο κόμματα το ρεύμα που θέλει τη συνεννόηση δεν είναι αμελητέο. Είναι άγνωστο αν η απόσυρση του Αλ. Τσίπρα θα αποκλιμακώσει την ένταση μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Θα εξαρτηθεί από την αντίληψη που θα έχει για το επίμαχο ζήτημα αυτός ή αυτή που θα αναλάβει να ανοίξει τον νέο κύκλο του ΣΥΡΙΖΑ.
Τάσος Παππάς
