«Επιτέλους να σταματήσει λίγο ο καβγάς για όσα κάνει ο Μητσοτάκης και οι υπουργοί του. Να σταματήσει και για τα εσωκομματικά του ΣΥΡΙΖΑ. Προσωπικά προτιμώ να τσακώνομαι για τη Λένα Κιτσοπούλου, παρά για τον Πολάκη», μου είπε τις προάλλες μια φίλη, εκφράζοντας τους ευσεβείς πόθους της.
Η αλήθεια είναι ότι ο καβγάς για τους «Σφήκες» λειτούργησε κάπως… ανακουφιστικά για όσους είχαν κουραστεί από το πολιτικό σκηνικό. Την ίδια ώρα, όμως, αρκετοί με τους οποίους μίλησα δεν διαχώρισαν κι αυτόν τον καβγά από τη βασική πολιτική διαμάχη μιας αγριεμένης νεοσυντήρησης και μιας αμυνόμενης προόδου. «Παλινόρθωση του πνεύματος της Επιδαύρου ως αγίου και ιερού τόπου στον οποίο θα πατούν μόνον οι εκλεκτοί που θα “σέβονται” τις παραδόσεις», μου είπε μια άλλη φίλη, ορκισμένη θεατρόφιλη, που είδε την παράσταση της Κιτσοπούλου και παρ’ όλο που δεν της άρεσε, παρ’ όλο που είχε κάθετες ενστάσεις κι έζησε στιγμές εκνευρισμού, εξοργίστηκε πολύ περισσότερο με αρκετές από τις κριτικές.
«Νομίζω ότι ακόμα και ερήμην τους κάποιοι από τους σύγχρονους κριτικούς γαλουχήθηκαν με τα γραπτά του γνώστη, σπουδαίου και έμπειρου Γεωργουσόπουλου που –μην ξεχνάμε όμως– εισήγαγε το δικαίωμα του λιβελλογραφήματος στην κριτική. Είναι άραγε αυτό;» αναρωτήθηκε η φίλη μου. «Πάντως», πρόσθεσε, «δεν μπορώ να δικαιολογήσω διαφορετικά όχι το αυτονόητο δικαίωμα του κριτικού ακόμα και να “κράξει” μια παράσταση όσο θέλει, τεκμηριωμένα όμως, αλλά το δικαίωμα που νομίζει ότι έχει να κράζει και πολύ χειρότερα να αποκαθηλώνει απόλυτα και με προσωπικό μένος την προσωπικότητα του καλλιτέχνη που την υπογράφει, με ακραίους χαρακτηρισμούς, εκκλήσεις για τον αποκλεισμό του διά βίου από τα κρατικά θέατρα ή την Επίδαυρο και ιδεολογικές προεκτάσεις».
Τι να της πω τώρα; Οτι έχει άδικο; Οχι. Προτιμήσαμε να γυρίσουμε στην ουσία του έργου του Αριστοφάνη και να συμφωνήσουμε ότι οι ακραίοι σοσιαλμιντιακοί ή άλλοι διαξιφισμοί για τους «Σφήκες» έχουν και μία επιπλέον ιδιότητα. Παρατείνουν την υπόθεση των αυτόκλητων δικαστών, της δικομανίας και της εμμονής τους και εκτός σκηνής. Κι από αυτή την άποψη, και ο Αριστοφάνης και η Κιτσοπούλου πέτυχαν τον στόχο τους.
Ναταλί Χατζηαντωνίου
Eφημερίδα των Συντακτών (23.7.2023)
