Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ο τροφοδότης-λογαριασμός για αρκετά κόμματα. Την περίοδο της παντοδυναμίας του λεηλατούσε ακόπως τα ακροατήρια της Αριστεράς και του Κέντρου, ενώ η επιρροή του ήταν σημαντική τόσο στον χώρο της πατριωτικής Δεξιάς (την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου) όσο και στον χώρο της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς (την εποχή του Κώστα Σημίτη).
Οι καιροί άλλαξαν, πλάκωσαν τα μνημόνια, το ΠΑΣΟΚ συνεργάστηκε με τη Δεξιά για να σώσουν παρέα την Ελλάδα από τα δεινά που της προκάλεσαν τα χρόνια που κυβερνούσαν εναλλάξ, οι ψηφοφόροι του που είχαν εκπαιδευτεί από τον ιδρυτή του να μισούν τη Δεξιά μετακόμισαν στον ΣΥΡΙΖΑ, τους ακολούθησαν τα στελέχη που είχαν ως σημείο αναφοράς τον ανδρεοπαπανδρεϊσμό, ενώ τα στελέχη που υποστήριξαν το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα του Κώστα Σημίτη προτίμησαν τη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην οποία εντάχθηκαν με δόσεις από το 2016 που εξελέγη αρχηγός της.
Τα πρώτα πήραν αξιώματα στον ΣΥΡΙΖΑ, έγιναν υπουργοί, πλαισίωσαν τον Τσίπρα, τα δεύτερα βρέθηκαν στο πλευρό του κ. Μητσοτάκη, έβαλαν πλάτη, πρωταγωνίστησαν στο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο και ανταμείφθηκαν με θέσεις ευθύνης στην πρώτη κυβέρνηση Μητσοτάκη, ενώ στη δεύτερη κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι μια υπολογίσιμη ομάδα. Τα μέλη της (αιρετά και μη) είναι σε νευραλγικά πόστα, εκτοπίζοντας τους καραμανλικούς (μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού στην κυβέρνηση, αδύναμη μειοψηφία στο κόμμα).
Στο ΠΑΣΟΚ εκτιμούν ότι έχει μπει τέρμα στο φυλλορρόημα και επαναφέρουν στο προσκήνιο το σύνθημα «το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, ενωμένο, δυνατό». Εντάξει, δεν έχουν αυταπάτες ότι η κατάσταση θα αλλάξει ριζικά από τη μια μέρα στην άλλη, ωστόσο πιστεύουν πως δικαιούνται να ελπίζουν. Εδώ είναι σίγουρα το ΠΑΣΟΚ. Εχει τον αρχηγό του, τα γραφεία του, τα κομματικά όργανά του, τη στρατηγική του, τις φιλοδοξίες του. Ενωμένο φαίνεται πως είναι, αλλά σε σημαντικά μικρότερο μέγεθος, ενώ στο εσωτερικό του λειτουργούν τάσεις με διαφορετικές επιδιώξεις ως προς το ζήτημα της εξουσίας και των πολιτικών συμμαχιών.
Προς το παρόν η συνύπαρξή τους είναι ειρηνική. Αν γίνει μαχητική, θα προκύψουν προβλήματα που ενδεχομένως να απειλήσουν τη συνοχή του. Δυνατό όμως δεν είναι. Προσπαθεί να γίνει ξανά, αλλά θέλει δουλειά και χρόνο. Η υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ του δίνει την ευκαιρία να επιχειρήσει να μπουκάρει με αξιώσεις και να διεκδικήσει μεγαλύτερη μερίδα στην περιοχή της λεγόμενης δημοκρατικής παράταξης, αλλά στην πολιτική, όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές στο παρελθόν, και εδώ και σε άλλες χώρες, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Τα καπρίτσια της Ιστορίας μπορεί να ακυρώσουν μεγαλεπήβολα σχέδια. Η κατάκτηση της ηγεμονίας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεν αρκεί να το θέλεις. Πρέπει και να το μπορείς. Πρέπει να σε ευνοήσουν οι συνθήκες.
Το στοίχημα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είναι μεγάλο. Η επιτυχία δεν είναι εξασφαλισμένη. Ο κίνδυνος να μην καταφέρει να ξεφύγει από το καθεστώς στασιμότητας καραδοκεί. Οφείλει να επιλέξει τον βασικό εχθρό του. Θα είναι η Δεξιά και οι παραφυάδες της ή μήπως ο ΣΥΡΙΖΑ;
Η πρώτη επιλογή μοιάζει αυτονόητη για ένα κόμμα που αυτοτοποθετείται στην προοδευτική παράταξη. Η δεύτερη επιλογή κρύβει παγίδες και για το ΠΑΣΟΚ και για την Κεντροαριστερά και για τη δημοκρατία.
Ενας εμφύλιος ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι βούτυρο στο ψωμί του αρχηγού της Δεξιάς, στον οποίο λόγω της πολιτικής αντίληψής του ταιριάζει γάντι ο αφορισμός του Χόμπσμπαουμ για τον Μπλερ «Θάτσερ με παντελόνια». Την ίδια στιγμή και η σοσιαλδημοκρατία και η Αριστερά, και στην Ελλάδα και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, δεν είναι στα καλύτερά τους. Αντιθέτως, η Ακρα Δεξιά, αλλού με κοστούμι και γραβάτα, αλλού με κομψά ταγέρ, έχει γίνει κανονικότητα με την ανοχή της συντηρητικής παράταξης.
Τάσος Παππάς
