Μπαίνουμε στην τελική ευθεία. Οι πολιτικοί αρχηγοί και τα κόμματα θα ρίξουν στη μάχη τα τελευταία όπλα τους στην προσπάθειά τους να πείσουν τους ψηφοφόρους. Θα προσέξουν να μην κάνουν γκάφες που θα είναι δύσκολο, γιατί δεν θα έχουν τον χρόνο, να τις καλύψουν και θα φροντίσουν, αν βεβαίως τους δοθεί η ευκαιρία, να αξιοποιήσουν τα λάθη των πολιτικών αντιπάλων τους.
Τα αυτογκόλ στο 90' θα αποδειχθούν μοιραία, όσες καθυστερήσεις κι αν κρατήσει ο… διαιτητής. Οι προπονητές των ομάδων που προηγούνται στο σκορ ζητούν από τους ποδοσφαιριστές τους να κρατάνε την μπάλα, να πέφτουν εύκολα για να κερδίσουν φάουλ και να κάνουν τους τραυματίες.
Είμαστε σήμερα εκεί; Ο αγώνας έχει κριθεί; Κάποιοι έχουν προεξοφλήσει την έκβαση της σύγκρουσης και ως προς την κατάταξη και ως προς το ποια σχήματα θα ξεπεράσουν το όριο εισόδου στη Βουλή, ωστόσο καλό είναι να διατηρήσουμε τις επιφυλάξεις μας για τις εκτιμήσεις που κάνουν ειδικοί και μη ειδικοί. Η υστεροβουλία είναι παρούσα. Η σύγχυση ανάμεσα στην επιθυμία και την πραγματικότητα μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες αναλύσεις.
Εχει αποδειχτεί στο παρελθόν ότι αρκετοί πολίτες χρησιμοποιούν διαφορετικά κριτήρια απ’ αυτά που τους χρεώνουν οι πολιτικοί και οι δημοσκόποι για να καταλήξουν στις αποφάσεις τους. Είναι επίσης γνωστό ότι υπάρχουν ψηφοφόροι που αποφασίζουν την τελευταία στιγμή. Κυριολεκτικώς. Ακόμη και την ημέρα της κάλπης! Κάποιες έρευνες κάνουν λόγο για ένα ποσοστό της τάξεως του 5%. Κρίσιμο μέγεθος.
Τα φαβορί είναι υποχρεωμένα να το λάβουν υπόψη τους. Τα αουτσάιντερ μπορούν να ελπίζουν. Θα πει κάποιος πως δεν είναι πιθανό όλοι αυτοί να κινηθούν συντεταγμένα προς μία κατεύθυνση. Σωστό. Ομως ουδείς μπορεί να αγνοήσει τη συγκεκριμένη ομάδα ψηφοφόρων. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν ένα προβάδισμα στη Νέα Δημοκρατία, όμως υπάρχουν στοιχεία που καθιστούν προβληματική οποιαδήποτε πρόβλεψη.
Φαίνεται ότι και η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας δεν έχει πειστεί από τα θετικά γι’ αυτήν γκάλοπ. Αλλιώς δεν εξηγείται η πρεμούρα της να ανακοινώνει παροχές και να υπόσχεται πράγματα που θα κάνει αν πάρει και δεύτερη ευκαιρία τα οποία δεν υπάρχουν στο κυβερνητικό πρόγραμμά της, το οποίο κατέθεσε με τυμπανοκρουσίες πριν από λίγες μέρες. Δεν μπορεί να θεώρησε ότι αυτά που τώρα προτείνει ήταν αχρείαστες λεπτομέρειες και γι’ αυτό δεν τα είχε περιλάβει στο κυβερνητικό πρόγραμμά της. Μάλλον φοβάται. Ισως γιατί οι μυστικές δημοσκοπήσεις που έχει στα χέρια της δεν συνηγορούν υπέρ της άνετης επικράτησής της.
Τι έλειψε από την προεκλογική περίοδο; Ο ενθουσιασμός. Κανένα κόμμα δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα μαζικό ρεύμα υποστήριξης των θέσεών του, ενώ η λογική «ψηφίζω το κατά τη γνώμη μου μικρότερο κακό» για ακόμη μία φορά θα δώσει τον τόνο. Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Σε μερικές εκλογικές αναμετρήσεις το «μικρότερο κακό» ήταν ο νικητής των εκλογών.
Ο ψηφοφόρος που θα επιλέξει κόμμα την τελευταία στιγμή με τη συγκεκριμένη λογική (δυσφορώντας ενδεχομένως, βρίζοντας ίσως, με μισή καρδιά σίγουρα) καταγράφεται στην κατηγορία των αναποφάσιστων. Σε ουδέτερο πολιτικά χρόνο οι αναποφάσιστοι είναι πολλοί. Λογικό. Αν όμως τους βρίσκουμε σε μεγάλο ποσοστό και λίγες μέρες πριν από τις εκλογές; Ο Δημήτρης Μαύρος, ο επικεφαλής της εταιρείας MRB, αναφέρθηκε στους αναποφάσιστους σημειώνοντας πως από το 1986 που ο ίδιος βρίσκεται επαγγελματικά στον χώρο των ερευνών, είναι η πρώτη φορά που υπάρχουν τόσο πολλοί αναποφάσιστοι δέκα μέρες πριν από τις εκλογές.
Μίλησε για κινούμενη άμμο γιατί υπάρχουν νέοι άνθρωποι, υπάρχουν γυναικεία κοινά, υπάρχουν άνθρωποι κυρίως στις αστικές περιοχές, οι οποίοι είναι μπερδεμένοι. Μάλιστα. Μπερδεμένοι γιατί; Ο κ. Μαύρος επικαλέστηκε ένα εύρημα των τελευταίων δημοσκοπήσεων σύμφωνα με το οποίο το 71% των πολιτών δήλωσε πως δεν αισθάνεται πλήρως ενημερωμένο και μέσα στην αδιευκρίνιστη ψήφο το ποσοστό αυτό φτάνει στο ύψος του 80%. Μεγάλα νούμερα όντως.
Οι μη επαρκώς ενημερωμένοι για τα προγράμματα των κομμάτων (ευθύνες προφανώς έχουν τα κόμματα, προφανώς τα μέσα ενημέρωσης που εστιάζουν σε δευτερεύουσες πλευρές της πολιτικής αναμέτρησης, οπωσδήποτε και οι ίδιοι οι πολίτες) είναι εύκολο να παρασυρθούν από παχιά λόγια, βαρύγδουπες υποσχέσεις και διλήμματα με κινδυνολογικό περιεχόμενο.
Πλεονέκτημα σ’ αυτή την υπόθεση έχει η Δεξιά και γιατί ελέγχει το κράτος και γιατί στηρίζεται από ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και γιατί τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης είναι μαζί της και θα κάνουν τα πάντα προκειμένου οι αναποφάσιστοι να την προτιμήσουν. Πρέπει όμως και η Δεξιά να βοηθήσει τον εαυτό της. Σίγουρα η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο debate δεν τη βοήθησε. Αμήχανος, αμυντικός, σφιγμένος και απολογούμενος. Εφ’ όλης της ύλης.
Τάσος Παππάς
Eφημερίδα των Συντακτών (13.5.2023)