Η προεκλογική περίοδος προσφέρεται για την παραγωγή σεναρίων. Στην προσπάθειά τους να ταιριάξουν τις πιθανολογούμενες επιδόσεις των κομμάτων στις κάλπες με τις κρυφές και φανερές επιθυμίες των ηγετικών ομάδων, οι συγγραφείς των σεναρίων είναι υποχρεωμένοι να προσεγγίσουν τη σύνθετη πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους και μάλιστα στην αχαλίνωτη εκδοχή της.
Η συγκυρία είναι ευνοϊκή και για έναν επιπλέον λόγο: οι εκλογές θα γίνουν με σύστημα απλής αναλογικής (όχι της άδολης και της ανόθευτης, καθότι υπάρχει όριο εισόδου στη Βουλή), οπότε είναι απίθανο ένα κόμμα να πλησιάσει το 47% (τέτοια ποσοστά έχουμε να τα δούμε από τις δεκαετίες του ’80 και του ’90), ώστε να μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αλλά και με την ενισχυμένη αναλογική του δεύτερου γύρου, δύσκολα θα έχουμε αυτοδύναμη κυβέρνηση του πρώτου κόμματος, αν κρίνουμε με τα σημερινά ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Συνεπώς, στο τραπέζι μπαίνουν οι κυβερνήσεις συνεργασίας. Ποιος με ποιον και με ποιες προϋποθέσεις; Κάποιοι συνδυασμοί είναι εφικτοί (ενδεχομένως και επιθυμητοί κι ας μην το δηλώνουν οι ενδιαφερόμενοι), κάποιοι πρέπει να αποκλειστούν.
■ Αποκλείεται να έχουμε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού (Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ);
Αποκλείεται. Ο Μητσοτάκης και ο Τσίπρας διαφωνούν σε όλα. Συμφωνούν, όμως, ότι τα κόμματά τους χωρίζει άβυσσος. Η αντίληψη αυτή έχει περάσει στα ακροατήριά τους, τα οποία θα αντιδράσουν (του ΣΥΡΙΖΑ δυναμικά), στην περίπτωση που οι ηγεσίες «τα βρουν». Θα το ήθελαν το συγκεκριμένο σχήμα ντόπιοι και ξένοι ισχυροί οικονομικοί παράγοντες, για να κάνουν τις δουλειές τους χωρίς περιττούς περισπασμούς και δυσάρεστες εκπλήξεις. Θα το ήθελαν και οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Θα το ήθελαν, επίσης, για διαφορετικούς λόγους, και σχεδόν όλα τα μικρότερα κόμματα, για να αποφύγουν τα διλήμματα την επομένη των εκλογών και, κυρίως, για να εισπράττουν τη δυσφορία της κοινωνίας από τις πολιτικές που θα εφαρμόζει μια τέτοια κυβέρνηση.
■ Αποκλείεται να έχουμε, αν βγαίνουν τα νούμερα κι αν η Ν.Δ. είναι πρώτο κόμμα, κυβέρνηση συνεργασίας της όλης Δεξιάς, δηλαδή η Ν.Δ. με την «Ελληνική Λύση»;
■ Αποκλείεται να έχουμε, αν βγαίνουν τα νούμερα κι αν η Ν.Δ. είναι πρώτο κόμμα, κυβέρνηση συνεργασίας της όλης Δεξιάς, δηλαδή η Ν.Δ. με την «Ελληνική Λύση»;
Τώρα, και ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Βελόπουλος το αποκλείουν, ωστόσο μην παίρνετε τοις μετρητοίς όσα λένε. Στην ίδια πολιτική οικογένεια ανήκουν, τις ίδιες απόψεις έχουν για τα σοβαρά προβλήματα, μισούν με τον ίδιο φανατισμό την Αριστερά, στελέχη και των δύο κομμάτων δεν βλέπουν με κακό μάτι τη συνεργασία και, προκειμένου να μην έρθουν στα πράγματα οι ανεπρόκοποι και οπισθοδρομικοί αριστεροί, δεν αποκλείεται να καταλήξουν σε συμφωνία.
■ Αποκλείεται να υπάρξει κυβέρνηση συνεργασίας Νέας Δημοκρατίας - ΠΑΣΟΚ;
■ Αποκλείεται να υπάρξει κυβέρνηση συνεργασίας Νέας Δημοκρατίας - ΠΑΣΟΚ;
Και ναι και όχι. Στη Νέα Δημοκρατία, το επιθυμούν διακαώς και το διακηρύσσουν. Στο ίδιο κλίμα είναι και ένας υπολογίσιμος αριθμός στελεχών του ΠΑΣΟΚ, αλλά και ένα κομμάτι της εκλογικής βάσης του κόμματος. Ποιες είναι οι δυσκολίες; Ο όρος που έχει βάλει ο κ. Ανδρουλάκης, να μην είναι πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης (τον έχει απορρίψει ο αρχηγός της Δεξιάς), αλλά και η αντίθεση υψηλόβαθμων παραγόντων του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι απειλούν ότι, αν το κόμμα κάνει ξανά το λάθος του 2012, αυτοί θα καταγγείλουν και θα αποχωρήσουν. Η διάσπαση προ των πυλών.
■ Αποκλείεται να προκύψει κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ κόμμα-κορμό και τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ και του ΜέΡΑ 25;
■ Αποκλείεται να προκύψει κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ κόμμα-κορμό και τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ και του ΜέΡΑ 25;
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν το απορρίπτει. Ο κ. Ανδρουλάκης έχει ταχθεί υπέρ της συμμετοχής του κόμματός του σε κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, βάζοντας όμως και σ’ αυτήν την περίπτωση όρο να μην είναι πρωθυπουργός ο Τσίπρας. Στελέχη του ΠΑΣΟΚ ακούνε ΣΥΡΙΖΑ και αλλάζουν δρόμο και έχουν διαμηνύσει στην ηγεσία ότι δεν πρόκειται να συναινέσουν, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο της αποχώρησής τους. Το ΠΑΣΟΚ, επίσης, δεν θέλει να δει ούτε ζωγραφιστό τον Γιάνη Βαρουφάκη, αλλά κι αυτός χαρακτηρίζει το ΠΑΣΟΚ συστημικό κόμμα, με το οποίο δεν έχει κανένα σημείο επαφής, δηλώνει επίσης ότι δεν εμπιστεύεται την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η εκλογική συμφωνία του κόμματός του με τη ΛΑ.Ε. περιλαμβάνει τον όρο ότι δεν θα συμμετάσχει το μέτωπο σε κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ.
■ Το ΚΚΕ θα μπορούσε να δώσει κυβερνητικές λύσεις, αν δεχόταν να συνομιλήσει με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΜέΡΑ 25. Με βάση τα σημερινά στοιχεία των μετρήσεων, οι έδρες του, προστιθέμενες στις έδρες του ΣΥΡΙΖΑ και του ΜέΡΑ 25, βγάζουν πλειοψηφία στη Βουλή. Ωστόσο, το ΚΚΕ, πιστό στη γραμμή «πέντε κόμματα, δύο πολιτικές», δεν πρόκειται να μπει στη διαδικασία συζήτησης και το πιθανότερο είναι να αρνηθεί ο γραμματέας του, Δ. Κουτσούμπας, να συναντηθεί με τον Α. Τσίπρα, όταν αυτός, είτε έρθει πρώτος είτε τερματίσει δεύτερος, πάρει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
• Αδιέξοδο; Ετσι φαίνεται από πρώτη ματιά. Δεύτερες εκλογές; Μάλλον. Και τρίτες; Δεν είναι απίθανο. Εκτός αν οι κάλπες υποχρεώσουν τις ηγεσίες να αποσύρουν κάποιες από τις δεσμεύσεις τους. Οι αρχές από τη μια πλευρά, οι περιστάσεις από την άλλη. Δύσκολη η ισορροπία.
■ Το ΚΚΕ θα μπορούσε να δώσει κυβερνητικές λύσεις, αν δεχόταν να συνομιλήσει με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΜέΡΑ 25. Με βάση τα σημερινά στοιχεία των μετρήσεων, οι έδρες του, προστιθέμενες στις έδρες του ΣΥΡΙΖΑ και του ΜέΡΑ 25, βγάζουν πλειοψηφία στη Βουλή. Ωστόσο, το ΚΚΕ, πιστό στη γραμμή «πέντε κόμματα, δύο πολιτικές», δεν πρόκειται να μπει στη διαδικασία συζήτησης και το πιθανότερο είναι να αρνηθεί ο γραμματέας του, Δ. Κουτσούμπας, να συναντηθεί με τον Α. Τσίπρα, όταν αυτός, είτε έρθει πρώτος είτε τερματίσει δεύτερος, πάρει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
• Αδιέξοδο; Ετσι φαίνεται από πρώτη ματιά. Δεύτερες εκλογές; Μάλλον. Και τρίτες; Δεν είναι απίθανο. Εκτός αν οι κάλπες υποχρεώσουν τις ηγεσίες να αποσύρουν κάποιες από τις δεσμεύσεις τους. Οι αρχές από τη μια πλευρά, οι περιστάσεις από την άλλη. Δύσκολη η ισορροπία.
Τάσος Παππάς
Eφημερίδα των Συντακτών (8.4.2023)