Θολή ενημέρωση

Συνηθίσαμε να βλέπουμε τα πρόσωπα των κατηγορουμένων και καταδικασθέντων θολά. Η εικόνα θεωρείται προσωπικό δεδομένο και στην Ελλάδα το σεβόμαστε περισσότερο από ό,τι στη χώρα όπου έχει συλληφθεί κάποιος. Στην Ελλάδα βλέπουμε, π.χ., Αμερικανούς κατηγορουμένους θολά, όταν στη χώρα τους το ίδιο βίντεο μεταδίδεται χωρίς ψηφιακό ψηφιδωτό.
Στον καταδικασθέντα κ. Ηλία Κασιδιάρη η ψηφιακή θολούρα δεν μπαίνει στο πρόσωπό του, αλλά στα χέρια του. Οχι ψηλά –στο μπράτσο, που έχει στιγματίσει με τον… αρχαιοελληνικό αγκυλωτό σταυρό– αλλά στους καρπούς. Υπάρχουν προσωπικά δεδομένα στα χέρια του; Η εικόνα (μάλλον) θολώνει επειδή φοράει χειροπέδες. Είναι προσωπικό δεδομένο και αυτό;
Σε ό,τι αφορά τα παιδιά, τα πράγματα είναι ακόμη πιο πολύπλοκα. Στην υπόθεση των νεκρών παιδιών της κ. Ρούλας Πισπιρίγκου, άλλοτε βλέπουμε το πρόσωπό τους και άλλοτε ψηφιακό ψηφιδωτό. Ομως η αμηχανία γίνεται τόσο μεγάλη, που προκύπτουν ερωτήματα εκεί που δεν το περιμένει κανείς. Τον περασμένο μήνα, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς δημοσιοποίησε έρευνα σε νέους 17-34 ετών. Σε κάποιο σημείο, οι ερευνητές δείχνουν μια εικόνα και ρωτούν τι συναισθήματα σας προκαλεί αυτό. Μία από τις φωτογραφίες είχε συγκλονίσει όλο τον κόσμο το 2015. Εδειχνε το νεκρό πεντάχρονο προσφυγόπουλο στα τουρκικά παράλια. Στην έρευνα, το πρόσωπο του παιδιού, που έγινε σύμβολο της προσφυγικής κρίσης, ήταν θολό. Υπερβολική ευαισθησία; Κεκτημένη ταχύτητα; Δεν γνωρίζουμε. Πάντως, έτσι όπως πάμε, θα αρχίσουμε να θολώνουμε ακόμη και τη φωτογραφία του 1967 με τον Τσε Γκεβάρα νεκρό.
Το τελευταίο επεισόδιο στη θολούρα της ενημέρωσης αφορούσε το όνομα του σχολείου όπου έγινε η πρωτοφανής κακοποίηση του 15χρονου, τον οποίο έδεσαν συνομήλικοί του σε καρέκλα με πετονιά. Οσοι παρακολούθησαν δελτία ειδήσεων την Κυριακή (και δεν είχαν πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα) αδυνατούσαν να καταλάβουν πού έγινε το κακό· «σχολείο της Αττικής» έλεγε ο ένας, «γνωστό ιδιωτικό σχολείο» έλεγε ο άλλος. Ετσι από τους πέντε πυλώνες της ολοκληρωμένης είδησης (τι συνέβη; Ποιος το έκανε αυτό; Πού έλαβε χώρα το συμβάν; Πότε έγινε αυτό; Πώς έγινε;) εκτός από το δεύτερο χάνουμε τώρα και το τρίτο. Ευτυχώς έσπευσε η διοίκηση του Αρσακείου Σχολείου να βγάλει ανακοίνωση και να μάθουν οι υπόλοιποι το «πού».

Κάπου πρέπει να σοβαρευτούμε κι εμείς και οι υπέρμαχοι των προσωπικών δικαιωμάτων. Τουλάχιστον, ας βγει ένας κατάλογος προληπτικής λογοκρισίας ώστε να ξέρουμε τι μπορούμε να δημοσιεύσουμε. Διότι έτσι όπως πάμε, σε λίγο οι ειδήσεις θα λένε «κάπου, κάποιοι, έδεσαν κάποιον με πετονιά». Η ηλικία κάποιου δεν είναι προσωπικό δεδομένο;

Πάσχος Μανδραβέλης
Kαθημερινή (4.04.2023)