«Δεν έκανα τίποτε σπουδαίο. Να βοηθήσω το κορίτσι ήθελα, που ήταν βρεγμένο και ταλαιπωρημένο». Ετσι, «σιγανά και ταπεινά», είχε περιγράψει η Μηλίτσα (Αιμιλία) Καμβύση τη φυσική κίνησή της, καλοκαίρι του 2015, ν’ αγκαλιάσει ένα μωρουδάκι και να του δώσει γάλα με το μπιμπερό. Η μάνα του, πρόσφυγας από τη Συρία, που ακόμα ματώνει βαριά από έναν πόλεμο εμφύλιο αλλά και διεθνή, μόλις είχε καταφέρει να βγει σώα στην παραλία της Σκάλας Συκαμνιάς. Το μωρό της έκλαιγε σπαραχτικά. «Φέρ’ το εδώ, καλέ κορίτσι. Ασε με να το ταΐσω», είπε στη μάνα η κυρα-Μηλίτσα, 83χρονη τότε. Κι όσο το τάιζε, αυτή και οι συντρόφισσές της στο παγκάκι, η 89χρονη Ευστρατία Μαυραπίδη και η 85χρονη ξαδέλφη της Μαρίτσα Μαυριπίδη, σιγομουρμούριζαν ένα τραγούδι, να γαληνέψει το αγοράκι. Παιδιά Μικρασιατών προσφύγων όλες τους, ήξεραν κι ένιωθαν.
Η τελευταία της αγνής τριάδας, η Μηλίτσα, κηδεύτηκε χθες. Τις είπαμε «γιαγιάδες όλων μας». Η φωτογραφία τους, έργο του Λευτέρη Παρτσάλη, τοποθετήθηκε νοερά στο άλμπουμ όσων βρήκαν σ’ αυτό το στιγμιότυπο έναν σπουδαίο λόγο για να συνεχίσουν να εμπιστεύονται τον άνθρωπο. Γιαγιάδες όλων μας, πάντως, δεν ήταν. Πολλοί, και προπάντων όσοι αποφασίζουν για τη μοίρα των μεταναστών και των προσφύγων στην Αθήνα, στις Βρυξέλλες, στην Αγκυρα, στη Ρώμη, στο Λονδίνο (όρα BBC και Γκάρι Λίνεκερ), δεν χαλαλίζουν ούτε μισή ματιά ούτε μισή στάλα ψυχής σε φωτογραφίες καλοσύνης σαν της Συκαμνιάς, ή σε φωτογραφίες οδύνης σαν του Αλάν Κουρντί, του νεκρού προσφυγόπουλου σε τουρκική παραλία, του 2015 κι αυτή. Τις προσπερνούν αγέρωχοι, συνεχίζοντας ατάραχοι να αντιμετωπίζουν το προσφυγικό διά της συνωμοσιολογίας («αυτοί θέλουν να εξισλαμίσουν την Ευρώπη μας») και της θανατοπολιτικής: «Οσο περισσότεροι πνιγούν στη Μεσόγειο τόσο περισσότεροι Ασιάτες και Αφρικανοί θα φοβηθούν και θα μείνουν στον τόπο τους».
Και όντως πνίγονται. Πέντε προχθές στο Φαρμακονήσι, τριάντα στα νερά της Λιβύης, περί τους εκατό λίγα μέτρα από τις ακτές της Καλαβρίας, λόγω της εγκληματικής αδιαφορίας των Αρχών μιας Ιταλίας, που απέκτησε ακροδεξιά κυβέρνηση «για να ξεμπερδέψει πια με τους ενοχλητικούς απρόσκλητους». Κι ωστόσο, συνεχίζουν να έρχονται. Και θα συνεχίσουν. Γιατί για έναν Σύρο, Παλαιστίνιο, Αφγανό κτλ., ο φόβος του ενδεχόμενου ναυαγίου είναι ασήμαντος μπροστά στον καθημερινό τους τρόμο: τον τρόμο του πολέμου, της απόλυτης φτώχειας, της εφιαλτικής ανελευθερίας.
Παντελής Μπουκάλας
Kαθημερινή (14.3.2023)