Ο ξεσηκωμός για το τραγωδία στα Τέμπη παίρνει ιστορικές διαστάσεις με τον αυθορμητισμό του, τη μαζικότητά του και το εύρος που είχε στην επικράτεια αφού συγκεντρώσεις, πορείες, διαμαρτυρίες και πικετοφορίες έγιναν σε πολυάριθμες πόλεις –μικρές και μεγάλες. Αυτός ο ξεσηκωμός, που ήταν παλλαϊκός, αποτέλεσε το μεγάλο γεγονός της Τετάρτης, 8 Μαρτίου του δραματικού έτους 2023. Οι μοναδικές κινητοποιήσεις σε τόση γεωγραφική έκταση θα έπρεπε με τη δημοσιογραφική λογική να είναι σε όλα τα Μέσα πρώτο θέμα. Παντού –σε κανάλια, ραδιόφωνα, ιστοσελίδες και, βέβαια, στον, θεωρητικά, θεματοφύλακα των παραδοσιακών αρχών της δημοσιογραφίας, τις εφημερίδες. Όμως δεν ήταν σε όλες.
Ένα μεγάλο μέρος του Τύπου δεν συγκινήθηκε από την παλλαϊκή αντίδραση στο αδιανόητο δυστύχημα των Τεμπών. Αντίδραση που δεν στρεφόταν απαραιτήτως και μόνο κατά της κυβέρνησης. Στρεφόταν κατά του πολιτικού συστήματος και της εγκληματικής σαθρότητας στις δομές του κράτους.
Όμως υπήρξαν διευθυντές εφημερίδων που αγνόησαν τη δύναμη της κατάκλυσης του ελλαδικού χάρτη από χιλιάδες κόσμου. Όχι παντού κομματικού. Όχι απαραιτήτως μονίμως διαμαρτυρόμενου. Όχι μόνο από ανθρώπους που συνηθίζουν να διαδηλώνουν. Οι εφημερίδες που δεν ανέδειξαν όσο του άξιζε το γεγονός, έδειξαν σαν να διακατέχονται από αίσθημα συνενοχής. Σαν να ήθελαν να κρύψουν τον ελέφαντα πίσω από το δέντρο του δάσους με τους σοκαρισμένους, θυμωμένους, εξεγερμένους πολίτες.
Για την ιστορία και μόνο –και χωρίς διάθεση για μαθήματα δημοσιογραφίας σε έμπειρα στελέχη της Ενημέρωσης– θα αναφέρουμε τις εφημερίδες που δεν κάλυψαν πρωτοσέλιδα την κινητοποίηση της Τετάρτης με δημοσιογραφικά κριτήρια αξιολόγησης της επικαιρότητας και δεν είχαν βασικό θέμα τους την ανεπανάληπτη έκφραση αποτροπιασμού και οργής:
* Τα Νέα: Είχαν βασικό τους «Τι αλλάζει στο εκλογικό σκηνικό» και δεύτερο θέμα «Τα ψιλά γράμματα της εφορίας για το αφορολόγητο των €800.000». Από τις κινητοποιήσεις υπάρχει μια φωτογραφία, ουσιαστικά εκμηδενισμένη από την ένθεση του βασικού τίτλου μέσα σε αυτήν. Η αναφορά στο μεγάλο θέμα της ημέρας είναι μια «βούλα» στο «Διαβάστε επίσης» όπου με μικρά γράμματα σημειώνεται: «Μεγάλες συγκεντρώσεις σε όλη την Ελλάδα αλλά και εκτεταμένα επεισόδια».
* Η Καθημερινή: Βασικό θέμα «Προφητικό πόρισμα για τα τρένα», αλλά και μια μεγάλη φωτογραφία με κειμενολεζάντα και τίτλο «Μαζικές διαδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα». (Η Καθημερινή, πάντως, δεν ξεφεύγει από τον συνήθη σχεδιασμό της πρώτης της σελίδας, όπου κυριαρχεί η μια μεγάλη φωτογραφία. Στο κύριο άρθρο της είναι επικριτική για την κυβέρνηση γράφοντας: «Το γεγονός ότι πολλές από τις ασύλληπτες ελλείψεις του σιδηροδρομικού δικτύου ήταν γνωστές και είχαν επισημανθεί σε στελέχη προηγούμενων κυβερνήσεων δεν ελαφρύνει τη θέση της σημερινής κυβέρνησης, το αντίθετο. Σημαίνει ότι τις γνώριζε αλλά δεν κινήθηκε ούτε έγκαιρα ούτε και αποφασιστικά για να τις αντιμετωπίσει»).
* Η Απογευματινή: Πρώτο θέμα με τίτλο «Όσα δεν έγραψε κανείς!» και υπέρτιτλο «Λεπτό προς λεπτό το βράδυ της κολάσεως». Η μεγάλη φωτογραφία τής πρώτης σελίδας είναι μια από τις πολλές που για δέκα περίπου μέρες δημοσιεύονται από τον τόπο της τραγωδίας. Οι κινητοποιήσεις καλύπτονται με μια μικρή προβολή λίγων εκατοστών σε μαύρο φόντο, χαμηλά στη σελίδα: «Πολύς κόσμος στα δακρυσμένα συλλαλητήρια».
* Ο Ελεύθερος Τύπος: Βασικό θέμα «Στο κέντρο των ευθυνών ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, Ιταλοί» και ένθεση μέσα στο βασικό μια φωτογραφία (μισή στο πλάτος τού θέματος) από το πλήθος κόσμου στις διαδηλώσεις, με τίτλο «Μεγάλη πορεία για τα θύματα» (όχι για τους όποιους υπεύθυνους, του τώρα ή το όποτε). Δεύτερο θέμα «Γρήγορη έκδοση ΤΑΠ για μεταβιβάσεις ακινήτων» .
* Το manifesto: Το βασικό του θέμα, που έχει τίτλο «Η επόμενη μέρα για ασφαλή τρένα», κάνει λόγο για την οδύνη που «θα πρέπει να οδηγήσει σε κάθαρση». Οι κινητοποιήσεις της Τρίτης αναδεικνύονται στο δεύτερο θέμα της εφημερίδας, στο οποίο κυριαρχεί ο βανδαλισμός του μνημείου για τα θύματα της Marfin, ενώ με λιγότερο έντονα γράμματα αναφέρονται οι «Μεγάλες συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα για την τραγωδία των Τεμπών». Φωτογραφίες υπάρχουν και για τις συγκεντρώσεις και για τη Marfin, αλλά υπερτερούν οι δεύτερες.
* On Time: Δεν έχει λέξη (ούτε μία!) στο πρωτοσέλιδό της για τις διαδηλώσεις (βασικό θέμα για τα 17 λεπτά που ο μηχανοδηγός «έβλεπε τον θάνατο να έρχεται»), αντίθετα με την Espresso που έχει βασικό της τους χιλιάδες διαδηλωτές «Στο δρομολόγιο ‘‘Σύνταγμα – Κοιλάδα Θανάτου’’», ενώ η αναφορά τής Star Press για της διαδηλώσεις περιορίζεται σε μια μικρή προβολή στη βάση της σελίδας, με διαφορετική οπτική στο γεγονός: «‘‘Σφαγή’’ καλλιτεχνών στο Σύνταγμα – Πλήθος κόσμου και ‘‘παράταιρα’’ χαμόγελα».
*Ελεύθερη Ώρα: Μικρή αναφορά με τίτλο «Λαϊκή οργή ‘‘οργή’’ εκδίκησης και… χάπενινγκ».
Ούτε η Δημοκρατία έχει βασικό τις διαδηλώσεις (πρώτο της θέμα «Ήξεραν ότι θα θρηνήσουμε θύματα. Το θέμα ήταν πότε και πού – Εν ψυχρώ δολοφονία»), αλλά η προβολή των διαδηλώσεων είναι αρκετά έντονη και συνοδεύεται με φωτογραφίες από τις συγκεντρώσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Λάρισα».
Κάλυψαν ολόκληρη την πρώτη τους σελίδα με φωτογραφίες και τίτλους για τις πανελλαδικές αντιδράσεις μόνο Οι Εφημερίδα των Συντακτών, Ριζοσπάστης, Αυγή και η Κόντρα. Η Εστία έχει ψηλά στην πρώτη της σελίδα δυο φωτογραφίες από τις διαδήλωσες, οι οποίες είναι βασικό θέμα και στον Λόγο με τίτλο «Η οργή ξεχείλισε».
Όμως υπήρξαν διευθυντές εφημερίδων που αγνόησαν τη δύναμη της κατάκλυσης του ελλαδικού χάρτη από χιλιάδες κόσμου. Όχι παντού κομματικού. Όχι απαραιτήτως μονίμως διαμαρτυρόμενου. Όχι μόνο από ανθρώπους που συνηθίζουν να διαδηλώνουν. Οι εφημερίδες που δεν ανέδειξαν όσο του άξιζε το γεγονός, έδειξαν σαν να διακατέχονται από αίσθημα συνενοχής. Σαν να ήθελαν να κρύψουν τον ελέφαντα πίσω από το δέντρο του δάσους με τους σοκαρισμένους, θυμωμένους, εξεγερμένους πολίτες.
Για την ιστορία και μόνο –και χωρίς διάθεση για μαθήματα δημοσιογραφίας σε έμπειρα στελέχη της Ενημέρωσης– θα αναφέρουμε τις εφημερίδες που δεν κάλυψαν πρωτοσέλιδα την κινητοποίηση της Τετάρτης με δημοσιογραφικά κριτήρια αξιολόγησης της επικαιρότητας και δεν είχαν βασικό θέμα τους την ανεπανάληπτη έκφραση αποτροπιασμού και οργής:
* Τα Νέα: Είχαν βασικό τους «Τι αλλάζει στο εκλογικό σκηνικό» και δεύτερο θέμα «Τα ψιλά γράμματα της εφορίας για το αφορολόγητο των €800.000». Από τις κινητοποιήσεις υπάρχει μια φωτογραφία, ουσιαστικά εκμηδενισμένη από την ένθεση του βασικού τίτλου μέσα σε αυτήν. Η αναφορά στο μεγάλο θέμα της ημέρας είναι μια «βούλα» στο «Διαβάστε επίσης» όπου με μικρά γράμματα σημειώνεται: «Μεγάλες συγκεντρώσεις σε όλη την Ελλάδα αλλά και εκτεταμένα επεισόδια».
* Η Καθημερινή: Βασικό θέμα «Προφητικό πόρισμα για τα τρένα», αλλά και μια μεγάλη φωτογραφία με κειμενολεζάντα και τίτλο «Μαζικές διαδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα». (Η Καθημερινή, πάντως, δεν ξεφεύγει από τον συνήθη σχεδιασμό της πρώτης της σελίδας, όπου κυριαρχεί η μια μεγάλη φωτογραφία. Στο κύριο άρθρο της είναι επικριτική για την κυβέρνηση γράφοντας: «Το γεγονός ότι πολλές από τις ασύλληπτες ελλείψεις του σιδηροδρομικού δικτύου ήταν γνωστές και είχαν επισημανθεί σε στελέχη προηγούμενων κυβερνήσεων δεν ελαφρύνει τη θέση της σημερινής κυβέρνησης, το αντίθετο. Σημαίνει ότι τις γνώριζε αλλά δεν κινήθηκε ούτε έγκαιρα ούτε και αποφασιστικά για να τις αντιμετωπίσει»).
* Η Απογευματινή: Πρώτο θέμα με τίτλο «Όσα δεν έγραψε κανείς!» και υπέρτιτλο «Λεπτό προς λεπτό το βράδυ της κολάσεως». Η μεγάλη φωτογραφία τής πρώτης σελίδας είναι μια από τις πολλές που για δέκα περίπου μέρες δημοσιεύονται από τον τόπο της τραγωδίας. Οι κινητοποιήσεις καλύπτονται με μια μικρή προβολή λίγων εκατοστών σε μαύρο φόντο, χαμηλά στη σελίδα: «Πολύς κόσμος στα δακρυσμένα συλλαλητήρια».
* Ο Ελεύθερος Τύπος: Βασικό θέμα «Στο κέντρο των ευθυνών ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, Ιταλοί» και ένθεση μέσα στο βασικό μια φωτογραφία (μισή στο πλάτος τού θέματος) από το πλήθος κόσμου στις διαδηλώσεις, με τίτλο «Μεγάλη πορεία για τα θύματα» (όχι για τους όποιους υπεύθυνους, του τώρα ή το όποτε). Δεύτερο θέμα «Γρήγορη έκδοση ΤΑΠ για μεταβιβάσεις ακινήτων» .
* Το manifesto: Το βασικό του θέμα, που έχει τίτλο «Η επόμενη μέρα για ασφαλή τρένα», κάνει λόγο για την οδύνη που «θα πρέπει να οδηγήσει σε κάθαρση». Οι κινητοποιήσεις της Τρίτης αναδεικνύονται στο δεύτερο θέμα της εφημερίδας, στο οποίο κυριαρχεί ο βανδαλισμός του μνημείου για τα θύματα της Marfin, ενώ με λιγότερο έντονα γράμματα αναφέρονται οι «Μεγάλες συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα για την τραγωδία των Τεμπών». Φωτογραφίες υπάρχουν και για τις συγκεντρώσεις και για τη Marfin, αλλά υπερτερούν οι δεύτερες.
* On Time: Δεν έχει λέξη (ούτε μία!) στο πρωτοσέλιδό της για τις διαδηλώσεις (βασικό θέμα για τα 17 λεπτά που ο μηχανοδηγός «έβλεπε τον θάνατο να έρχεται»), αντίθετα με την Espresso που έχει βασικό της τους χιλιάδες διαδηλωτές «Στο δρομολόγιο ‘‘Σύνταγμα – Κοιλάδα Θανάτου’’», ενώ η αναφορά τής Star Press για της διαδηλώσεις περιορίζεται σε μια μικρή προβολή στη βάση της σελίδας, με διαφορετική οπτική στο γεγονός: «‘‘Σφαγή’’ καλλιτεχνών στο Σύνταγμα – Πλήθος κόσμου και ‘‘παράταιρα’’ χαμόγελα».
*Ελεύθερη Ώρα: Μικρή αναφορά με τίτλο «Λαϊκή οργή ‘‘οργή’’ εκδίκησης και… χάπενινγκ».
Ποιες είχαν μεγάλη κάλυψη
Κάλυψαν ολόκληρη την πρώτη τους σελίδα με φωτογραφίες και τίτλους για τις πανελλαδικές αντιδράσεις μόνο Οι Εφημερίδα των Συντακτών, Ριζοσπάστης, Αυγή και η Κόντρα. Η Εστία έχει ψηλά στην πρώτη της σελίδα δυο φωτογραφίες από τις διαδήλωσες, οι οποίες είναι βασικό θέμα και στον Λόγο με τίτλο «Η οργή ξεχείλισε».
- από το HARDDOG