Η αναζήτηση ευθυνών για τις κακοδαιμονίες που ταλαιπωρούν τη χώρα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους είναι μια σχετικά εύκολη υπόθεση, όσο κι αν φαντάζει περίεργο. Πλημμυρίζουν περιοχές από τις καταιγίδες, χάνονται άνθρωποι, καταστρέφονται περιουσίες; Δεν υπάρχουν υποδομές για να προστατεύσουν τους κατοίκους. Ποιος δεν τις έφτιαξε όταν έπρεπε; Οι προηγούμενες κυβερνήσεις, οι διοικήσεις των δήμων και των περιφερειών σε βάθος χρόνου. Αρα αθώα η κυβέρνηση στην εποχή της οποίας συνέβη η καταστροφή. Ναι, αλλά ούτε αυτή επιχείρησε να θεραπεύσει κάποιες από τις πληγές.
Προσπάθησε, αλλά δεν πρόλαβε. Είχε αλλού εστιασμένη την προσοχή της. Την πρόλαβε το κακό. Καίγονται σπίτια και εκτάσεις από μια μεγάλη πυρκαγιά; Ποιος φταίει; Οι κυβερνήσεις που επέτρεψαν τα χωροταξικά εγκλήματα και τα πολεοδομικά σκάνδαλα, αλλά και οι πολίτες που πίεζαν τους πολιτικούς να κάνουν τα στραβά μάτια. Αρα αθώα η κυβέρνηση στην εποχή της οποίας είχαμε τις μεγάλες τραγωδίες. Ναι, αλλά ούτε αυτή έσκυψε στο πρόβλημα με τη δέουσα προσοχή. Ούτε αυτή πήρε εγκαίρως πρωτοβουλίες για να λυθούν κάποια από τα προβλήματα. Και αυτή νομιμοποίησε αυθαίρετα. Παραλείψεις, αβλεψίες, καθυστερημένες ενέργειες επιδείνωσαν την κατάσταση. Είχε άλλες προτεραιότητες που εκείνη τη στιγμή ήταν μεγαλύτερης σημασίας.
Κάπως έτσι συμπεριφέρθηκαν σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις όταν εκλήθησαν να διαχειριστούν εθνικές τραγωδίες με πολλά θύματα και μεγάλες οικονομικές ζημιές. Κλασική μέθοδος. Στην περίπτωση που η οργή είναι διάχυτη και δεν γίνεται να μην τιμωρηθεί κανείς την πληρώνουν συνήθως κάποιοι δευτεροκλασάτοι κρατικοί παράγοντες και μερικοί υπάλληλοι των μηχανισμών διάσωσης, οι οποίοι την κρίσιμη στιγμή δεν έπραξαν ως όφειλαν το καθήκον τους με την ταχύτητα που επέβαλλε ο ρόλος τους και την αποτελεσματικότητα που απαιτούσε η θέση τους.
Ενοχοποιούνται το ανθρώπινο λάθος, η κλιματική κρίση και το τυχαίο. Τη φύση δεν μπορούμε να τη βάλουμε στο εδώλιο. Εμείς είμαστε οι βιαστές της, εμείς πρέπει να κάτσουμε στο εδώλιο. Τρέχα γύρευε δηλαδή. Να δικάσουμε τον καπιταλισμό-καζίνο, την απληστία των ισχυρών που βάζουν πάνω από την ασφάλεια των ανθρώπων τα κέρδη τους; Ασεβής σκέψη. Η απληστία δεν είναι ποινικό αδίκημα. Μόνο οι θρησκείες και οι εξισωτικές ιδεολογίες την καταδικάζουν. Η ελεύθερη αγορά την αποθεώνει και την επιβραβεύει. Κι αυτήν δεν γίνεται να τη στριμώξουμε. Αντιθέτως τη σώζουμε όταν χάνει τον έλεγχο. Αναλαμβάνει το κράτος με τα λεφτά των φορολογουμένων να βγάλει το φίδι από την τρύπα.
Το τυχαίο δεν μπορούμε να το προβλέψουμε, δεν είμαστε θεοί. Το ανθρώπινο λάθος όμως πρέπει να το εντοπίσουμε, να το αναδείξουμε, να του φορτώσουμε τις ευθύνες για να ικανοποιήσουμε το πλήθος που ζητά δικαίωση και για να καλύψουμε αυτούς που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, οι οποίοι αντί να κάνουν αυτά που έπρεπε είτε αστόχησαν με τις επιλογές τους (κατώτεροι των περιστάσεων) είτε αδράνησαν από κεκτημένη συνήθεια (βολεμένοι γραφειοκράτες) είτε ενεπλάκησαν σε σκάνδαλα για να πλουτίσουν (διεφθαρμένοι).
Το τυχαίο δεν μπορούμε να το προβλέψουμε, δεν είμαστε θεοί. Το ανθρώπινο λάθος όμως πρέπει να το εντοπίσουμε, να το αναδείξουμε, να του φορτώσουμε τις ευθύνες για να ικανοποιήσουμε το πλήθος που ζητά δικαίωση και για να καλύψουμε αυτούς που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, οι οποίοι αντί να κάνουν αυτά που έπρεπε είτε αστόχησαν με τις επιλογές τους (κατώτεροι των περιστάσεων) είτε αδράνησαν από κεκτημένη συνήθεια (βολεμένοι γραφειοκράτες) είτε ενεπλάκησαν σε σκάνδαλα για να πλουτίσουν (διεφθαρμένοι).
Η συγγνώμη του πρωθυπουργού, προσωπική και στο όνομα όλων όσοι κυβέρνησαν τη χώρα για πολλά χρόνια, δεν τον απαλλάσσει από τις ευθύνες. Ηξερε με τι είχε να κάνει και αυτός και ο υπουργός του. Φώναζαν οι εργαζόμενοι στον σιδηρόδρομο. Δεν τους άκουσε. Απεχθάνεται τον συνδικαλισμό και δεν το κρύβει. Μισεί το Δημόσιο και δεν το κρύβει. Πουλάει τα φιλέτα του κοψοχρονιά. Προτιμά την ιδιωτική πρωτοβουλία και την πριμοδοτεί με κάθε τρόπο. Με ανταλλάγματα. Το επιτελικό κράτος του είναι σουρωτήρι. Το κόμμα του υποδύεται τον ιδιοκτήτη της χώρας. Την έχει κάνει ξέφραγο αμπέλι. Τώρα βουτάει στο παρελθόν για να βρει σωσίβιο. Η πανούργα Ιστορία όμως τον εκδικείται.
Τάσος Παππάς
Eφημερίδα των Συντακτών (06.3.2023)