Ηταν φάουλ η ανάρτηση του νομοσχεδίου για τις υποκλοπές χωρίς την προηγούμενη διαβούλευση –ή έστω ενημέρωση– της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ). Oχι μόνο διότι σύμφωνα με τον ιδρυτικό της νόμο (3115/2003) «γνωμοδοτεί και απευθύνει συστάσεις και υποδείξεις για τη λήψη μέτρων διασφάλισης του απορρήτου των επικοινωνιών». Πρωτίστως διότι η ΑΔΑΕ είναι εκείνο το όργανο της πολιτείας που έχει θεσμική γνώση. Ξέρει καλύτερα από τον καθέναν τι γίνεται και τι πρέπει να γίνει για το ακανθώδες αυτό θέμα.
Ελπίζουμε ότι αυτή η παράλειψη οφείλεται στη βιασύνη της κυβέρνησης να παρουσιάσει το νομοθετικό πλαίσιο για τις υποκλοπές επειδή είναι στριμωγμένη από τις αποκαλύψεις. Ή έστω μπορούμε να ελπίζουμε ότι οφείλεται στον «νομικό μπιζιμποντισμό» διάφορων κυβερνητικών παραγόντων και δεν είναι κάποιου τύπου παιδιάστικη εκδίκηση προς την ΑΔΑΕ, η οποία συνετέλεσε τα μάλα στο να ριχθεί φως στο σκάνδαλο.
Oπως και να έχει το ζήτημα, η συμβολή αυτής της Αρχής στην επίτευξη της ομολογουμένως δύσκολης ισορροπίας (μεταξύ ασφάλειας και πολιτικών δικαιωμάτων) είναι εξαιρετικά πολύτιμη. Να συνυπολογίσουμε επίσης το δεδομένο ότι ο πρωθυπουργός επέλεξε για πρόεδρο της ΑΔΑΕ έναν αξιοσέβαστο και έμπειρο νομικό, ο οποίος ως αντιπρόεδρος του ΣτΕ δεν κιότεψε να αντιταχθεί στη βούληση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ να δημιουργήσουν ελεγχόμενο καθεστώς στα τηλεοπτικά πράγματα. Αναφερόμαστε στην υπόθεση που τώρα βρίσκεται ενώπιον του Ειδικού Δικαστηρίου…
Το νομοσχέδιο για τις υποκλοπές είναι ένα μεγάλο βήμα μπροστά, αλλά έχει τεράστιο έλλειμμα ελέγχου και ισορροπιών της εξου- σίας. Δίνει στην κυβερνητική πλειοψηφία όλα τα χαρτιά.
Ο κ. Χρήστος Ράμμος, ως έμπειρος δικαστής, θα μπορούσε να προφυλάξει την κυβέρνηση από διάφορες ανοησίες και αντινομίες του προτεινόμενου νέου νομοθετικού πλαισίου. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση (επιτέλους και πολύ ορθώς) προτείνει την τυποποίηση της διαδικασίας για την καταστροφή αρχείων που αφορούν άρση απορρήτου. Για μεν το περιεχόμενο των υποκλοπών προβλέπεται, αν δεν διαπιστωθεί κάτι, καταστροφή μετά παρέλευση εξαμήνου. Πολύ σωστά διότι είναι προσωπικά δεδομένα. Για τον φάκελο της υπηρεσίας με τα στοιχεία που τεκμηρίωσαν το αίτημα της άρσης απορρήτου προβλέπεται καταστροφή μετά από δέκα χρόνια. Στο τελευταίο όμως υπάρχει μια αβλεψία. Η παράνομη παρακολούθηση είναι κακούργημα που παραγράφεται σε είκοσι χρόνια. Αν κατά την απόφαση μιας επίσημης άρσης απορρήτου υπάρχουν παρανομίες (π.χ. ψευδής αιτιολόγηση) που οδηγούν σε ντε φάκτο παράνομη παρακολούθηση, το κακούργημα θα παραγραφεί στα είκοσι χρόνια και οι αποδείξεις του θα έχουν καταστραφεί στα δέκα.
Πρόκειται μάλλον για αβλεψία του υπουργείου Δικαιοσύνη του στυλ «είναι δέκα χρόνια, να τ’ αφήσω;». «Καλά είναι, βάλε και τρία χρόνια για την ενημέρωση του παρακολουθούμενου». Ελπίζουμε να είναι κι αυτό αβλεψία· όπως έλεγε ο Μπίσμαρκ, «οι νόμοι είναι σαν τα λουκάνικα· καλύτερα να μην ξέρεις πώς γίνονται». Γιατί τρία και όχι δύο χρόνια; Γιατί όχι 30 όπως προβλέπει άλλος νόμος για τη δημοσιοποίηση των διπλωματικών αρχείων; Ουδείς το αιτιολογεί.
Το νομοθέτημα της κυβέρνησης είναι ένα μεγάλο βήμα μπροστά. Αν μη τι άλλο θα βάλει κάποια τάξη στο μπάχαλο της ΕΥΠ. Εχει όμως τεράστιο έλλειμμα ελέγχου και ισορροπιών της εξουσίας. Δίνει στην κυβερνητική πλειοψηφία όλα τα χαρτιά· και ο πρόεδρος της εκάστοτε Βουλής σε αυτήν ανήκει. Η ΑΔΑΕ πρέπει να έχει λόγο προ των παρακολουθήσεων και η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας πρέπει να έχει λόγο εκ των υστέρων, όπως θέλει το πνεύμα του Συντάγματος.
Εχει πολλά θετικά η πρόταση της κυβέρνησης. Υπάρχουν όμως και ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν. Οι λιγοστές ημέρες της δημόσιας διαβούλευσης (15/11-22/11, ήτοι μέχρι την ερχόμενη Τρίτη) δεν το επιτρέπουν. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι η διαβούλευση δεν είναι προσχηματική…
Πάσχος Μανδραβέλης
Kαθημερινή / 20.11.2022