Επιστολή προς τον υπουργό Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα απέστειλε το Διοικητικό Συμβούλιο της EΣΗΕΑ με την οποία ζητά να αποσυρθεί το άρθρο του Ποινικού Κώδικα με το οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 191 περί διασποράς ψευδών ειδήσεων, καθόσον, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παρεμβαίνει η Δικαιοσύνη και να περιορίζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία του λόγου και την έκφραση απόψεων για ό,τι συμβαίνει γύρω μας, με την αιτιολογία ότι έτσι διασπείρονται ψευδείς ειδήσεις που προκαλούν ανησυχία στους πολίτες και κλονίζεται η εμπιστοσύνη του κοινού.
Το πλήρες κείμενο της επιστολής είναι το ακόλουθο:
«Κύριον
Κώστα Τσιάρα
Υπουργό Δικαιοσύνης
Κύριε Υπουργέ,
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ, μετά από πρωτοβουλία του, συναντήθηκε με την κυρία Věra Jourová, Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Αξιών και Διαφάνειας και τον κύριο Attila Mong, εκπρόσωπο της Επιτροπής Προστασίας των Δημοσιογράφων στην Ευρώπη, θέτοντας μεταξύ άλλων το ζήτημα του άρθρου του Ποινικού Κώδικα για τις ψευδείς ειδήσεις.
Η Ένωσή μας ήδη κατά το στάδιο της διαβούλευσης για την τροποποίηση του άρθρου 191 ΠΚ έχει ενημερώσει τόσο την ΕΟΔ (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων) όσο και τη ΔΟΔ (Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων), οι οποίες μας εκπροσωπούν σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, γεγονός που προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ, μετά από πρωτοβουλία του, συναντήθηκε με την κυρία Věra Jourová, Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Αξιών και Διαφάνειας και τον κύριο Attila Mong, εκπρόσωπο της Επιτροπής Προστασίας των Δημοσιογράφων στην Ευρώπη, θέτοντας μεταξύ άλλων το ζήτημα του άρθρου του Ποινικού Κώδικα για τις ψευδείς ειδήσεις.
Η Ένωσή μας ήδη κατά το στάδιο της διαβούλευσης για την τροποποίηση του άρθρου 191 ΠΚ έχει ενημερώσει τόσο την ΕΟΔ (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων) όσο και τη ΔΟΔ (Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων), οι οποίες μας εκπροσωπούν σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, γεγονός που προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις.
Όπως ήδη γνωρίζετε, με την τοποθέτησή μας ενώπιον της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ζητήσαμε την άμεση απόσυρση του άρθρου 36 του νόμου με το οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 191 Ποινικού Κώδικα περί διασποράς ψευδών ειδήσεων, καθόσον, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παρεμβαίνει η Δικαιοσύνη και να περιορίζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία του λόγου και την έκφραση απόψεων για ό,τι συμβαίνει γύρω μας, με την αιτιολογία ότι έτσι διασπείρονται ψευδείς ειδήσεις που προκαλούν ανησυχία στους πολίτες και κλονίζεται η εμπιστοσύνη του κοινού.
Η διατύπωση που περιέχεται στην ήδη τροποποιηθείσα διάταξη, δηλαδή «ψευδείς ειδήσεις που είναι ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες κλπ» είναι ουσιαστικά αόριστη, αφού δεν προσδιορίζεται πουθενά τι αποτελεί είδηση ικανή να προκαλέσει ανησυχία ή φόβο στους πολίτες και με ποια κριτήρια αποφασίζεται ότι έχει προκληθεί ο φόβος αυτός και η ανησυχία τους.
Δεν διευκρινίζεται δηλαδή, η διαφορά μεταξύ του κινδύνου και του αποτελέσματος, ενώ στη συγκεκριμένη διάταξη σαφώς αναφέρεται ότι τιμωρείται, και μάλιστα προληπτικά, ο κίνδυνος που είναι να προκληθεί ανησυχία ή φόβος, χωρίς να είναι ανάγκη να επέλθει το αποτέλεσμα. Χωρίς επομένως με την είδηση να έχει προκληθεί ανησυχία ή φόβος στους πολίτες.
Με την προηγούμενη διάταξη η τιμωρία προβλεπόταν, μετά την επέλευση του αποτελέσματος. Η διαφορά αυτή καθιστά απαραίτητο τον ορισμό των ορίων της πράξης. Πρέπει άρα να προσδιοριστεί σαφώς, τι εννοεί ο νόμος ως ψευδή είδηση, που είναι ικανή να προκαλέσει ανησυχία ή φόβο.
Επίσης δεν υπάρχει διαχωρισμός της είδησης από την έκφραση γνώμης του δημοσιογράφου κατά την προσωπική του κρίση και με βάση την έρευνά του.
Η διατύπωση που περιέχεται στην ήδη τροποποιηθείσα διάταξη, δηλαδή «ψευδείς ειδήσεις που είναι ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες κλπ» είναι ουσιαστικά αόριστη, αφού δεν προσδιορίζεται πουθενά τι αποτελεί είδηση ικανή να προκαλέσει ανησυχία ή φόβο στους πολίτες και με ποια κριτήρια αποφασίζεται ότι έχει προκληθεί ο φόβος αυτός και η ανησυχία τους.
Δεν διευκρινίζεται δηλαδή, η διαφορά μεταξύ του κινδύνου και του αποτελέσματος, ενώ στη συγκεκριμένη διάταξη σαφώς αναφέρεται ότι τιμωρείται, και μάλιστα προληπτικά, ο κίνδυνος που είναι να προκληθεί ανησυχία ή φόβος, χωρίς να είναι ανάγκη να επέλθει το αποτέλεσμα. Χωρίς επομένως με την είδηση να έχει προκληθεί ανησυχία ή φόβος στους πολίτες.
Με την προηγούμενη διάταξη η τιμωρία προβλεπόταν, μετά την επέλευση του αποτελέσματος. Η διαφορά αυτή καθιστά απαραίτητο τον ορισμό των ορίων της πράξης. Πρέπει άρα να προσδιοριστεί σαφώς, τι εννοεί ο νόμος ως ψευδή είδηση, που είναι ικανή να προκαλέσει ανησυχία ή φόβο.
Επίσης δεν υπάρχει διαχωρισμός της είδησης από την έκφραση γνώμης του δημοσιογράφου κατά την προσωπική του κρίση και με βάση την έρευνά του.
Επομένως, υποκρύπτεται ο κίνδυνος να βρεθούν οι δημοσιογράφοι ποινικά υπόλογοι επειδή εκφράζουμε την άποψή μας ή ασκούμε κριτική, κάτι που βρίσκεται στον πυρήνα της αποστολής μας.
Επιπροσθέτως, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί το άρθρο 191 ΠΚ μετά την τροπολογία, το ενδεχόμενο πρόκλησης ανησυχίας ή φόβου στην κοινή γνώμη κρίνεται και μάλιστα, προληπτικά, από έναν Εισαγγελέα.
Για όλους τους ανωτέρω λόγους, ζητούμε να αποσυρθεί το εν λόγω άρθρο του ποινικού κώδικα.
Με τιμή
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ
Η Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Μαρία Θ. Αντωνιάδου Σταύρος Καπάκος»
Επιπροσθέτως, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί το άρθρο 191 ΠΚ μετά την τροπολογία, το ενδεχόμενο πρόκλησης ανησυχίας ή φόβου στην κοινή γνώμη κρίνεται και μάλιστα, προληπτικά, από έναν Εισαγγελέα.
Για όλους τους ανωτέρω λόγους, ζητούμε να αποσυρθεί το εν λόγω άρθρο του ποινικού κώδικα.
Με τιμή
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ
Η Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Μαρία Θ. Αντωνιάδου Σταύρος Καπάκος»
