Του Μιχάλη Ψύλου
Υψηλός πληθωρισμός που κατατρώει τα πενιχρά εισοδήματα, αυξημένο κόστος ενέργειας, η πανδημία που επανέρχεται με αυξημένα κρούσματα και τώρα ο φόβος μιας πυρηνικής κλιμάκωσης στην Ευρώπη του πολέμου στην Ουκρανία.
Στον φόβο για την οικονομία, έρευνες στην Ευρώπη δείχνουν τώρα ότι έχει προστεθεί και ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου στις ανησυχίες των πολιτών. Κάτι-που όπως εξηγούν οι ειδικοί- αυξάνει τις ψυχολογικές διαταραχές και το άγχος στον πληθυσμό.
«Πανδημία, πιθανά νέα lockdown, αλλά και οικονομική κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία: είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της ψυχολογικής δυσφορίας μεταξύ των Ευρωπαίων», λέει ο Ιταλός καθηγητής Κοινωνικής Παιδαγωγικής Μάριο Πόλο.
Μας είπαν ότι οι πανδημίες τελείωσαν και μετά έφτασε ο Covid. Μας είπαν ότι τέλειωσε ο Ψυχρός Πόλεμος και μαζί του η ιστορία, αλλά ο πυρηνικός κίνδυνος βρίσκεται προ των πυλών, όσο ποτέ άλλοτε. Οι αγχώδεις διαταραχές στους πολίτες αυξάνονται επειδή η πραγματικότητα αποδεικνύεται πιο απρόβλεπτη από οποιαδήποτε από τις ψευδαισθήσεις μας.
Το πρόβλημα είναι ότι οι πολίτες έχασαν σταδιακά την ικανότητα να μπορούν να προγραμματίζουν το μέλλον τους.
Ζούμε απλά το παρόν, χωρίς να μπορούμε να ονειρευτούμε έστω, ένα μέλλον. Αυτό αφορά και τη δυσαρέσκεια από την πολιτική, την έλλειψη συμμετοχής στην πολιτική ζωή, που δεν είναι μόνο το να πάμε να ψηφίσουμε. Αυτός ο φόβος για το μέλλον, εκφράζεται και στις δημοσκοπήσεις. Αλλά η πολιτική δεν αφορά μόνο τις κλασικές κομματικές λειτουργίες, αλλά την καθημερινή δράση στην κοινότητα στην οποία ζούμε, μέσα από μορφές συμμετοχής. Αυτά τα πράγματα έχουν αφαιρεθεί και οι πολίτες έχουν μια αίσθηση ανικανότητας απέναντι στο μέλλον.
Ειδικά, όταν το αντικείμενο που προκαλεί φόβο δεν είναι γνωστό, όπως η πυρηνική απειλή, η αγωνία, η ανησυχία επιτείνεται. Και καλά όλοι όσοι έχουν μια ενεργή σχέση με το μέλλον: Μετέχουν σε κινήματα, έχουν κοινά οράματα σε κάτι που μπορεί να αφαιρέσει αυτή την αίσθηση απειλής. Με απλά λόγια αυτοί μπορούν να ξορκίσουν τον φόβο.
Οι περισσότεροι όμως που ζουν κατά μόνας, αντιλαμβάνονται την κοινωνία ως άκαμπτη και αμετάβλητη. Αισθάνονται ανίσχυροι σε σχέση με μια δυναμική που τους ξεπερνά. Ζουν στην ελευθερία τους, αλλά με μια ριζική απαισιοδοξία. Μιλώντας με νέους, όταν τους ρωτάμε «ποιο είναι το όνειρό σας για το μέλλον;», συχνά απαντούν λέγοντας ότι είχαν όμορφα όνειρα, αλλά ότι το μέλλον δεν είναι στα χέρια τους. Και έτσι αρκούνται να απολαμβάνουν το παρόν. Τις περισσότερες φορές από το παιδικό δωμάτιο, καθώς μέχρι τα 30 συνήθως ζουν στο πατρικό του. Ενα παρόν αβεβαιότητας,ένα μέλλον άγνωστο. Οσο για τα όνειρα; Παραμένουν κλειδωμένα στο συρτάρι.
- το κείμενο του Μ. Ψύλλου είναι από την Ναυτεμπορική (06.10.2022)