...και αποδεικνύει ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν πλέον οικονομική εξουσία
Γράφει ο Γιώργος Χ. Παπαγεωργίου
Η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Λιζ Τρας έκανε στροφή 180 μοιρών στην οικονομική πολιτική που είχε ανακοινώσει, απολύοντας τον υπουργό Οικονομικών Κουάζι Καρτένγκ και
ανακοινώνοντας ότι θα αποσύρει τις περισσότερες από τις περικοπές φόρων που είχε εξαγγείλει.Το ζήτημα τώρα στη Βρετανία είναι εάν η πρωθυπουργός θα καταφέρει να ξεπεράσει την πολιτική καταιγίδα και το γεγονός ότι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το πρόγραμμα μείωσης φόρων, το οποίο σε συνδυασμό με την υπόσχεσή της για λιγότερο κράτος και περαιτέρω απορρύθμιση των αγορών ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής για την οποία εξελέγη.
Το ευρύτερο πολιτικό ζήτημα όμως ανακύπτει από το γεγονός ότι η Λιζ Τρας εξαναγκάστηκε σε αναδίπλωση υπό την πίεση που προκάλεσε το ξεπούλημα των βρετανικών ομολόγων μετά την ανακοίνωση των περικοπών αλλά και την διακοπή του προγράμματος στήριξης από την Τράπεζα της Αγγλίας.
Με το σκεπτικό ότι για τις περικοπές αυτές, συνολικής αξίας περί τα 50 δισ. ευρώ, δεν είχαν εξευρεθεί αντίστοιχες πηγές χρηματοδότησης και ότι θα άνοιγε «τρύπα» στον προϋπολογισμό, οι επενδυτές ξεπούλησαν τα βρετανικά ομόλογα μετά τις ανακοινώσεις προ ημερών. Χρειάστηκε έκτακτη στήριξη από την Τράπεζα της Αγγλίας για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση, με ένα πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, το οποίο όμως έληγε προχθες Παρασκευή.
Η Λιζ Τρας δέχθηκε μεγάλες πιέσεις να αλλάξει οικονομική στρατηγική και στην Ουάσιγκτον όπου βρέθηκε για την ετήσια σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα είχε καλέσει τον -ήδη αποπεμφθέντα- υπουργό Οικονομικών Κουάζι Καρτέγκ να αποσύρει τις περικοπές φόρων.
To πιο μεγάλο χτύπημα, όμως, ήταν η απόφαση του διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Άντριου Μπέιλι να παρατείνει το πρόγραμμα αγορά ομολόγων πέραν της Παρασκευής (προχθες), αποσύροντας έτσι τη στήριξη και αυξάνοντας την οικονομική αλλά και την πολιτική πίεση στην κυβέρνηση.
Πέρα από την όποια επάρκεια της Λιζ Τρας, η υπόθεση φέρνει για άλλη μια φορά στο προσκήνιο την εξάρτηση των κυβερνήσεων από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου καθώς οι διαχειριστές κεφαλαίων είναι σε θέση να δημιουργήσουν μείζονες κρίσεις όταν ξεπουλάνε τα ομόλογα ή/και το νόμισμα μιας χώρας, αποσταθεροποιώντας την αγορά, την οικονομία και εν τέλει την πολιτική εξουσία.
Αναδεικνύεται επίσης και τεράστια ισχύς των κεντρικών τραπεζών, οι οποίες σε πλήρη ανεξαρτησία από την πολιτική εξουσία ρυθμίζουν την κυκλοφορία του χρήματος και ορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να ασκηθεί η όποια οικονομική πολιτική.
Οι ανακοινώσεις της Λιζ Τρας
Η Λιζ Τρας σε μια συνέντευξη τύπου που δεν κράτησε ούτε 10 λεπτά ανακοίνωσε ότι τελικά δεν θα αποσύρει την αύξηση του εταιρικού φόρου όπως είχε αρχικά δεσμευτεί και ο τελευταίος θα ανέβει από 19% στο 25% τον Απρίλιο, ενώ θα επανεξετάσει και τις υπόλοιπες φορολογικές περικοπές τις οποίες είχε ανακοινώσει.
Στη συνέντευξη τύπου την οποία πραγματοποίησε αμέσως μετά την επιστροφή της από την ετήσια σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, ανακοίνωσε επίσης ότι διορίζει στη θέση του υπουργού Οικονομικών τον Τζέρεμι Χαντ, καθώς και ότι επανεξετάζεται συνολικά το πακέτο οικονομικών μέτρων με φορολογικές ελαφρύνσεις το οποίο είχε εξαγγείλει.
Οι ανακοινώσεις δεν ικανοποίησαν την αγορά, η οποία συνέχισε το «ξεπούλημα» των βρετανικών ομολόγων, αλλά ούτε το ίδιο το Συντηρητικό Κόμμα, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ του βρετανικού Τύπου. Οι Financial Times ανέφεραν ότι «παλιά καραβάνα» του κόμματος έλεγε ότι η Τρας δεν έχει την υποστήριξη ούτε του 25% των βουλευτών της, ενώ αρθρογράφος της εφημερίδας την χαρακτήρισε «πρωθυπουργό Ζόμπι».
- το κείμενο του Γ.Χ. Παπαγεωργίου είναι από το politicus.gr