Μ’ ένα αφιέρωμα στην ιστορία του αρμενικού αθλητισμού κάνει πρεμιέρα την Κυριακή 16 Οκτωβρίου, στις 13:00, η εκπομπή «Στα γήπεδα της ιστορίας». Πρόκειται το πρώτο από δέκα ραδιοφωνικά ντοκιμαντέρ για την εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα και την ίδρυση αθλητικών σωματείων και συλλόγων. Οι άνθρωποι, οι ομάδες, η ελπίδα των ξεριζωμένων για μία καλύτερη ζωή.
Στο πρώτο επεισόδιο παρακολουθούμε την ιστορία του αρμενικού αθλητισμού στη Σμύρνη πριν από την καταστροφή, αλλά και την ίδρυση αθλητικών συλλόγων στην Ελλάδα από Αρμένιους πρόσφυγες μετά τον ερχομό και την εγκατάστασή τους.
Ο πρώτος ποδοσφαιρικός αγώνας που διεξήχθη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν στη Θεσσαλονίκη το 1875, ενώ στη Σμύρνη έγινε δύο χρόνια αργότερα. Αρμένιοι ποδοσφαιριστές αγωνίζονταν με ξένες ομάδες από το 1900, ενώ ο πιο διακεκριμένος από αυτούς ήταν ο Ζαβέν Κουγιουμτζιάν. Η πρώτη αρμενική ποδοσφαιρική ομάδα στην Οθωμανική επικράτεια ιδρύθηκε στη Σμύρνη και είχε τον τίτλο: «Ένωση Ποδοσφαίρου». Η δραστηριότητά της ήταν περιορισμένη καθώς λειτουργούσε σε καθεστώς ημιπαρανομίας. Τους περισσότερους αγώνες της, τους διεξήγαγε με την Ελληνική ομάδα «Πέλοψ».
Σημαντική για την πνευματική καλλιέργεια και την πολιτιστική δραστηριότητα στη Σμύρνη ήταν η ύπαρξη του συλλόγου «Κναρ» (Λύρα). Ιδρύθηκε το 1908 και παρουσίαζε πολύπλευρη δράση, αφού παράλληλα με την ομότιτλη ποδοσφαιρική ομάδα, είχε συστήσει ορχήστρα, μαντολινάτα και μπάντα. Την ίδια περίοδο ιδρύθηκαν τρεις ακόμη αρμενικές ομάδες, οι «Βασπουραγκάν», «Βαρτανιάν» και «Σαχακιάν».
Στον κεντρικό ραδιοθάλαμο της ΕΡΑ ΣΠΟΡ θα βρίσκεται ο Οβαννές Γαζαριάν, μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού «Αρμενικά».
Έρευνα/τεκμηρίωση/παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης