Του Μιχάλη Ψύλου
Πρώτη φορά συμβαίνει κάτι τέτοιο: Οι υπουργοί Εξωτερικών των 27 χωρών μελών της ΕΕ συναντήθηκαν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, σε ένα άτυπο συμβούλιο για να συζητήσουν ένα νέο πακέτο κυρώσεων ενάντια στη ρωσική κλιμάκωση στον πόλεμο της Ουκρανίας. «Θα εξετάσουμε νέα περιοριστικά μέτρα, θα τα εγκρίνουμε», προειδοποίησε ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ. Στο ίδιο μήκος κύματος, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέστησε σαφές ότι η ΕΕ θα κάνει τη Ρωσία να πληρώσει πρόσθετο «οικονομικό τίμημα».
Ποιες μπορεί να είναι όμως στην πραγματικότητα οι νέες κυρώσεις; Το όγδοο κατά σειρά πακέτο;
Το τελευταίο πακέτο ήταν απλώς περιορισμένο με μέτρα μικρής κλίμακας που δύσκολα θα μπορούσαν να βλάψουν τον Πούτιν. Η ΕΕ αποφεύγει το μεγάλο σφυρί - το εμπάργκο φυσικού αερίου - φοβούμενη τις συνέπειες για την οικονομία της ευρωζώνης. Και το επόμενο πακέτο κυρώσεων είναι πιθανό να είναι μάλλον πενιχρό. Θα μπορούσε να περιλαμβάνει ανώτατο όριο τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο και εμπάργκο στα διαμάντια , λένε διπλωμάτες στις Βρυξέλλες.
Ωστόσο, αυτά τα μέτρα συζητούνται εδώ και εβδομάδες. Αλλά και η ομάδα των επτά ισχυρότερων βιομηχανικών χωρών (G7) έχει επανειλημμένα ανακοινώσει πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο . Το πώς θα εφαρμοστεί είναι ακόμα ασαφές. Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει κοινή στρατηγική: θα πρέπει η Ευρώπη να απομονωθεί πλήρως από τη Ρωσία – ή θα πρέπει να διατηρήσει κάποιους δίαυλους επικοινωνίας;
Ποιος είναι ο στόχος; Δεν πρέπει να νικήσει η Ρωσία ή πρέπει να κερδίσει η Ουκρανία; Μέχρι στιγμής η ΕΕ έχει αποφύγει την άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία. Τώρα όμως ο κίνδυνος μιας αντιπαράθεσης αυξάνεται, μετά και τις απειλές κλιμάκωσης από τον Πούτιν. Μέχρι στιγμής, ουδείς έχει αναζητήσει σαφείς απαντήσεις στις Βρυξέλλες.
Δεν είναι επίσης σαφές εάν η ΕΕ θα επιτύχει την απαιτούμενη ομοφωνία για το νέο πακέτο κυρώσεων. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε στη Βουδαπέστη ότι θα εργαστεί για τον τερματισμό των κυρώσεων. Και μετά είναι η Ιταλία: η ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι, που θα μπορούσε να γίνει ακόμη και πρωθυπουργός μετά τις εκλογές της της Κυριακής, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα υποστηρίξει νέες κυρώσεις.
Την ίδια ώρα, οι Ευρωπαίοι πολίτες βλέπουν ότι οι κυρώσεις πλήττουν περισσότερο τις τσέπες τους παρά τον Πούτιν. Τα τιμωρητικά μέτρα έχουν οδηγήσει σε άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου και του πληθωρισμού.
Μέσα στην «κλαγγή των όπλων», μια είδηση πέρασε απαρατήρητη: Η Deutsche Bank, ένα ίδρυμα του οποίου το κέντρο μελέτης φαίνεται ιστορικά πιο αξιόπιστο στην ερμηνεία της πραγματικότητας, αναθεώρησε επίσημα τις προβλέψεις της σε σχέση με το ΑΕΠ της ευρωζώνης για το 2023. Η Deutsche Bank αναμένει ρυθμό ανάπτυξης -0,3% για την ευρωζώνη για το επόμενο έτος.
Και αυτό υπό το πρίσμα μόνο μιας εκτίμησης των επιπτώσεων που θα έχει η ενεργειακή κρίση στις ευρωπαϊκές οικονομίες το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Θα είναι αξιόπιστες οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας που συζητά η ΕΕ ως απάντηση στη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου; Τον Νοέμβριο, οι ΗΠΑ θα αρχίσουν να στέλνουν ξανά LNG στην Ευρώπη ή κατά σύμπτωση, θα συμβεί κάποιο νέο ατύχημα στον σταθμό Freeport, στο Τέξας;
Όλοι οι αναλυτές έχουν στραμμένα τα βλέμματα στην αγορά φυσικού αερίου του Άμστερνταμ. Το τελευταίο τρίμηνο του 2022 και ολόκληρο το 2023 θα είναι εφιάλτης για την οικονομία μας. Όλοι στην αγορά το γνωρίζουν αυτό. Η Ευρώπη είναι δυστυχώς μεταξύ σφύρας και άκμονος…
- το κείμενο του Μιχάλη Ψύλου είναι από την Ναυτεμπορική (23.9.2022)