Κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή: Τα 6+2 σενάρια...

Γράφει ο Γιάννης Αλμπάνης

Μέχρι πρόσφατα στο δημόσιο διάλογο θεωρούταν δεδομένο ότι οι επόμενες βουλευτικές εκλογές θα ήταν «δύο γύρων». Δηλαδή, δεν θα προέκυπτε κυβερνητική πλειοψηφία από τις πρώτες εκλογές που θα γίνουν με απλή αναλογική και θα χρειαζόταν εκ νέου προσφυγή στις κάλπες. Οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με τον νόμο της ενισχυμένης αναλογική που ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα ο διάλογος για τις εκλογές έχει διαφοροποιηθεί. Στην ατζέντα έχει... μπει για πρώτη φορά το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης από την κάλπη της απλής αναλογικής.

Υποκλοπές και τερατογενέσεις

Στο ενδεχόμενο αυτό αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξη Τύπου της ΔΕΘ, λέγοντας ότι «υπάρχει, δηλαδή, η περίπτωση -και θέλω να το γνωρίζουν αυτό οι Έλληνες πολίτες- το πρώτο κόμμα να προηγείται σημαντικά του δεύτερου και να σχηματίσει κυβέρνηση ο κ. Τσίπρας, ο κ. Ανδρουλάκης, ο κ. Βαρουφάκης και ο κ. Κουτσούμπας. Αριθμητικά αυτό μπορεί να συμβεί». Προσέθεσε δε ότι «θα συνιστά “πολιτική τερατογένεση” αυτό και θα πρέπει να το γνωρίζουν αυτό καλά οι πολίτες».

Από τη μεριά του, ο Αλέξης Τσίπρας στη δικιά του συνέντευξη επισήμανε: «Θέλω επίσης να ξεκαθαρίσω ότι δεν διεκδικούμε να είμαστε μια κυβέρνηση των ηττημένων. Για να προχωρήσει αυτή η δυνατότητα, αυτή η προοπτική της νέας μεγάλης αλλαγής που έχει ανάγκη ο τόπος, υπάρχει μόνο μια εκδοχή. Το γνωρίζετε όλοι. Μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Να είναι πρώτος στις επόμενες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ». Συνεχίζοντας, τόνισε: «Αν είναι η πρώτη η ΝΔ και ο κ. Μητσοτάκης, θα έχει αυτός τον πρώτο λόγο. Θα πάρει την πρώτη εντολή, θα έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει συσχετισμούς και να φτιάξει αυτός μια κυβέρνηση. Ενδεχομένως με τον κ. Βελόπουλο ή δεν ξέρω με ποιον».

Τα κόμματα που μένουν εκτός

Τι ποσοστό όμως πρέπει να συγκεντρώσει ένα κόμμα ή μια συμμαχία κομμάτων για να διαμορφωθεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία από την πρώτη Κυριακή; Ο εκλογικός νόμος που ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2016 δεν προβλέπει μπόνους για το πρώτο κόμμα και κατανέμει τις έδρες αναλογικά. Εντούτοις, το όριο του 3% για την είσοδο στη Βουλή, το οποίο διατηρήθηκε, διαφοροποιεί την κατανομή των εδρών από την απολύτως καθαρή απλή αναλογική.
Για να βρούμε λοιπόν το ποσοστό που απαιτείται για τη διαμόρφωση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, θα πρέπει να πάρουμε το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής και να το διαιρέσουμε με το 2. Το πηλίκο το αφαιρούμε από το 50 και το αποτέλεσμα είναι το ποσοστό που απαιτείται για τις 151 έδρες.. Στις εκλογές του Ιουλίου του 2019 τα κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής είχαν πάρει 8,07%. Αν και στις επόμενες εκλογές τα εκτός βουλής πάρουν ανάλογα ποσοστά, τότε μια κυβερνητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα χρειαζόταν ένα ποσοστό της τάξεως του 46%.(8,07/2=4,035 και μετά 50-4,035=45,965).

Τα σενάρια

Ποια είναι όμως τα κυβερνητικά σενάρια της απλής αναλογικής; Δεδομένου ότι στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων έφτασε το 6,42% και του Ιανουαρίου του 2015 το 8,62% (ενώ του Ιουλίου του 2019 ήταν 8,07%, όπως είπαμε), έχει βάση να χρησιμοποιήσουμε ως παραδοχή της υπόθεσής μας ότι η κυβερνητική πλειοψηφία θα χρειαστεί ένα ποσοστό μεταξύ 45% και 47%. Ας δούμε λοιπόν τα πιθανά και απίθανα σενάρια της απλής αναλογικής. Είναι αυτονόητο ότι όλα αφορούν κυβερνήσεις συνεργασίας.

Σενάριο 1: Συγκυβέρνηση ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ. Αριθμητικά θα έβγαζε συντριπτική πλειοψηφία, αλλά πολιτικά ανήκει στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Οπότε αποκλείεται.

Σενάριο 2: Συγκυβέρνηση ΝΔ - ΚΙΝΑΛ. Αριθμητικά είναι δυνατό με βάση τις δημοσκοπήσεις, αλλά μετά τις υποκλοπές είναι βέβαιο ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης θα το απορρίψει -κι έχει πια πολύ ισχυρό επιχείρημα να το κάνει.

Σενάριο 3: Συγκυβέρνηση ΝΔ -Ελληνικής Λύσης. Μετά το «εγώ δεν αποκλείω κανέναν» του Μάκη Βορίδη και το μη άδειασμά του από τον Γιάννη Οικονόμου στο μπρίφινγκ, κατέστη σαφές ότι το Μαξίμου συζητάει τη συνεργασία με τον κ. Βελόπουλο. Η αναδίπλωση του κ. Οικονόμου στη συνέχεια («αυτοί κοιτάζουν την Ανατολή, εμείς τη Δύση») δεν αλλάζει τη μεγάλη εικόνα. Ωστόσο, τα κουκιά δεν βγαίνουν με τίποτα. Ας κρατήσουμε αυτό το σενάριο για τις δεύτερες εκλογές.

Σενάριο 4: Συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ-ΚΚΕ-ΜέΡΑ25. Αριθμητικά βγαίνει άνετα, αλλά το ΚΚΕ δεν μπαίνει σε ανάλογες συζητήσεις -εδώ αρνήθηκε τη συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ τον Γενάρη του 2015. Οπότε αποκλείεται.

Σενάριο 5.: Συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ-ΜέΡΑ25. Πιθανό αριθμητικά, αλλά μάλλον απίθανο πολιτικά. ΚΙΝΑΛ και ΜέΡΑ 25 δεν θα μπορούσαν να συνυπάρξουν. Γενικά ο κ. Βαρουφάκης θέτει όρους προγραμματικής σύγκλισης που τα άλλα δύο κόμματα δεν μπορούν να δεχτούν.


Σενάριο 6: Συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ. Πολύ δύσκολο αριθμητικά και πολιτικά. Ο κ. Ανδρουλάκης αν κι έχει σηκώσει πολύ τους τόνους με την κυβέρνηση, δεν έχει ρίξει γέφυρες με τον ΣΥΡΙΖΑ, συνεχίζοντας τη ρητορεία του διμέτωπου. Ωστόσο, με τις υποκλοπές σημειώνεται μια αντικειμενική σύγκλιση των δύο κομμάτων.

Τα Σενάρια 5 και 6 θα μπορούσαν να βγαίνουν αριθμητικά ακόμα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι δεύτερο κόμμα. Σε αυτήν την περίπτωση, η διαφορά του πρώτου με τον δεύτερο πρέπει να είναι μικρή για να μπορέσει να σταθεί πολιτικά η όποια κυβερνητική συμμαχία.

Τα πολιτικά αποτελέσματα

Όπως είναι φανερό, τα κυβερνητικά σενάρια της απλής αναλογικής είναι από πολύ δύσκολα έως απίθανα. Ένας πολιτικός αναλυτής δεν θα στοιχημάτιζε σε αυτά τα λεφτά του. Ωστόσο, το «πολύ δύσκολο» δεν αποκλείεται εντελώς σε ένα ανοιχτό παίγνιο όπως η κεντρική πολιτική. Ακόμα και η μικρή πιθανότητα να βγαίνει αριθμητικά κυβερνητική πλειοψηφία, μπορεί να παραγάγει δύο αποτελέσματα:
Πρώτον, δίνει σοβαρά επιχειρήματα στα δύο μεγάλα κόμματα για να μαζέψουν τη χαλαρή ψήφο στις εκλογές της απλής να αναλογικής. Αυτό άλλωστε είπαν οι κ. Μητσοτάκης και Τσίπρας (ο καθένας με τον τρόπο του) στις συνεντεύξεις τους στη ΔΕΘ.
Δεύτερον, στην περίπτωση που βγαίνουν τα κουκιά, θα δώσει το έναυσμα για ένα περίπλοκο και σκληρό blame game μεταξύ των κομμάτων της Κεντροαριστεράς-Αριστεράς, το οποίο θα ασκήσει πολύ μεγάλη πίεση στις ηγεσίες τους, με άδηλη έκβαση.
The plot thickens...

- το κείμενο του Γιάννη Αλμπάνη είναι από το news247.gr