Παγκόσμιο σάλο έχουν προκαλέσει οι αποκαλύψεις για τις πρακτικές της μεγάλης εταιρείας, στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής έρευνας που έφερε στο φως τα Uber Files. Στο καναβάτσο ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και σφοδρές αντιδράσεις.
Αυξάνονται οι μετασεισμοί από τις δημοσιογραφικές αποκαλύψεις σχετικά με τις πρακτικές της εταιρείας Uber, καθώς η διαρροή χιλιάδων αρχείων φέρνει στο φως προνομιακές σχέσεις με ισχυρούς πολιτικούς, καμπάνιες εκατομμυρίων ευρώ, παρασκηνιακές κινήσεις για παραβίαση νόμων, αλλά και φοροαποφυγή.
Από τα Uber Files που ήρθαν χθες στο φως πιο εκτεθειμένος δείχνει να είναι ο Εμανουέλ Μακρόν, καθώς αποκαλύπτονται προνομιακές επαφές που είχε με τον πρώην επικεφαλής και δημιουργό της εταιρείας, Τράβις Κάλανικ, για να προωθήσει ευνοϊκή νομοθεσία, την ώρα που οι Γάλλοι επαγγελματίες οδηγοί ήταν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι.
Ο Γάλλος πρόεδρος βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, καθώς η εφημερίδα Le Monde, που πήρε μέρος στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Guardian σε συνεργασία με την Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και τα 42 ΜΜΕ, δημοσίευσε αναλυτικές πληροφορίες για τα όσα συνέβησαν όταν ήταν υπουργός Οικονομίας (2014 - 2016).
Παράλληλα η Uber πρόσφερε μετοχές της σε πολιτικές προσωπικότητες στη Ρωσία και τη Γερμανία και πλήρωσε ερευνητές «εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για να δημοσιεύσουν έρευνες για τα οφέλη του οικονομικού της μοντέλου», αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian.
Βασιζόμενη στις μαρτυρίες διαφόρων προσώπων και σε ντοκουμέντα, συμπεριλαμβανομένων πολλών SMS που είχαν ανταλλαχθεί, η εφημερίδα συμπέρανε πως είχε συναφθεί μυστική «συμφωνία» ανάμεσα στην Uber και τον κ. Μακρόν στο Μπερσί.
Η εφημερίδα κάνει λόγο για συναντήσεις στο γραφείο του υπουργού και για πολλές συζητήσεις (σε κατ’ ιδίαν ραντεβού, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικών κλήσεων, μέσω SMS...) ανάμεσα στην Uber και τον Εμανουέλ Μακρόν ή συμβούλους του, βασιζόμενη κυρίως στους απολογισμούς αυτών των επαφών, που συντάχθηκαν από τον λομπίστα Μαρκ Μακγκάν.
Επισήμανε πρακτικές προορισμένες να βοηθήσουν την εταιρία να εδραιώσει τη θέση της στη γαλλική αγορά, για παράδειγμα η υπόδειξη η εταιρεία να στέλνει έτοιμες τροπολογίες, «με το κλειδί στο χέρι», σε βουλευτές.
Ερωτηθείσα σχετικά από το Γαλλικό Πρακτορείο, η γαλλική θυγατρική της Uber επιβεβαίωσε ότι υπήρξαν συναντήσεις με τον κ. Μακρόν: «αφορούσαν τον τομέα ευθύνης του ως υπουργού Οικονομίας και Πληροφορικής», καθ’ ύλην αρμόδιου για τη δραστηριότητά της.
Παράλληλα επισήμανε την αναστολή της υπηρεσίας Uber Pop, που προσέφερε από τον Φεβρουάριο του 2014 ως το 2015 κι επέτρεπε σε χρήστες να καλούν ιδιώτες οδηγούς, όχι κατόχους άδειας ταξί ή δικούς της εργαζόμενους. Η αναστολή της υπηρεσίας «δεν ακολουθήθηκε από πιο ευνοϊκή ρύθμιση», όπως θα υπεδείκνυε η ιδέα πως είχε συναφθεί μυστικό «deal», επέμεινε η γαλλική θυγατρική της Uber.
«Κόκκινο χαλί»
Το Ελιζέ από την πλευρά του διαβεβαίωσε το Γαλλικό Πρακτορείο ότι ο κ. Μακρόν, ως υπουργός Οικονομίας, «φυσικά» είχε επαφές «με διάφορες εταιρείες οι οποίες εμπλέκονταν σε βαθιές αλλαγές σε τομείς των υπηρεσιών που συνέβησαν τα χρόνια που αναφέρονται», τις οποίες «διευκόλυνε αίροντας διοικητικά και ρυθμιστικά προσκόμματα».
Όμως η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ανυπότακτης Γαλλίας (La France Insoumise, LFI, ριζοσπαστική αριστερά), η Ματίλντ Πανό, κατήγγειλε μέσω Twitter τη «λεηλασία της χώρας», καθώς ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν τόσο «σύμβουλος και υπουργός του Φρανσουά Ολάντ» όσο και «λομπίστας για λογαριασμό αμερικανικής πολυεθνικής που είχε σκοπό να απορυθμιστεί στο διηνεκές η εργατική νομοθεσία».
Ενώ ο επικεφαλής του Κομμουνιστικού Κόμματος (PCF) Φαμπιάν Ρουσέλ χαρακτήρισε απίστευτες τις «αποκαλύψεις για τον ενεργό ρόλο που διαδραμάτισε ο Εμανουέλ Μακρόν, τότε υπουργός, προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάπτυξη της Uber στη Γαλλία», «ενάντια σε όλους τους κανόνες μας, ενάντια σε όλα τα κοινωνικά κεκτημένα μας και ενάντια στα δικαιώματα των εργαζομένων».
Για την Uber θα όφειλε να συγκροτηθεί «εξεταστική επιτροπή» στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, έκρινε ο κομμουνιστής βουλευτής Πιερ Νταρεβίλ.
Ερωτηθείς σχετικά από το Γαλλικό Πρακτορείο, ο πρώην βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος (Parti socialiste, PS) Τομά Τεβνού, που έδωσε το όνομά του στον νόμο του Οκτωβρίου του 2014 που οριοθέτησε πιο συγκεκριμένα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ταξί και των οχημάτων μεταφοράς με οδηγό, εκτίμησε πως ο Εμνουέλ Μακρόν ήταν «προνομιακός συνομιλητής» της Uber.
Είχαν συζητήσει για το θέμα την άνοιξη του 2014, όταν ήταν αναπληρωτής γενικός γραμματέας στο Ελιζέ. «Επιδίωκε πάντα να στρώσει κόκκινο χαλί στην Ούμπερ», εκτίμησε.
Ο πρώην βουλευτής διερωτήθηκε επίσης για τον ρόλο της Ελιζαμπέτ Μπορν, η οποία «γνώριζε πολύ καλά τα θέματα αυτά». Η επικεφαλής της κυβέρνησης ήταν υπουργός Μεταφορών όταν εγκρίθηκε νέα νομοθεσία για τις οδικές μεταφορές, κατόπιν υπουργός Εργασίας όταν προωθήθηκε κοινωνικός διάλογος στον τομέα των μεταφορών με αυτοκίνητα με οδηγούς, πάντως «χωρίς να δοθεί καθεστώς μισθωτών στους οδηγούς της Ούμπερ», επισήμανε ο κ. Τεβνού.
Διακόπτης ασφαλείας, βία και φοροαποφυγή
Την ίδια στιγμή η δημοσιογραφική έρευνα αποκαλύπτει ότι η Uber χρησιμοποιούσε κρυφή τεχνολογία, μέσω λογισμικών, ώστε να μπορεί να αποφεύγει τις όποιες έρευνες από την αστυνομία ή τη δικαιοσύνη.
Για παράδειγμα οι οδηγοί, έπειτα και από προσωπική προτροπή του πρώην αφεντικού, Τράβις Κάλανικ, φέρονται να είχαν πρόσβαση σε έναν «διακόπτη ασφαλείας» (kill switch) με το οποίο μπορούσαν να κόψουν την πρόσβαση στα λογισμικά της Uber και να αποφύγουν ελέγχους.
Αυτό συνέβη σε τουλάχιστον έξι χώρες, ενώ παρουσιάζεται το παράδειγμα αστυνομικής εφόδου στο Άμστερνταμ, όπου ο ίδιος ο Τράβις Κάλανικ έδωσε εντολή στους εργαζόμενους να χρησιμοποιήσουν άμεσα το συγκεκριμένο εργαλείο.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τη δημοσιογραφική έρευνα ο Κανάλικ και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν τις βίαιες διαδηλώσεις και τα περιστατικά επιθέσεων κατά οδηγών της εταιρείας προκειμένου να προωθήσουν την εταιρεία και να κερδίσουν μεγαλύτερη συμπάθεια και υποστήριξη από την κοινή γνώμη.
Αυτά καταγράφονται σε γραπτά μηνύματα του πρώην αφεντικού της εταιρείας, με την πλευρά του Κάλανικ να απαντά ότι ο πρώην CEO «ποτέ δεν πρότεινε ότι η Uber θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί τη βία εις βάρος της ασφάλειας των οδηγών της».
Παράλληλα, τα άρθρα αναφέρονται σε μηνύματα του Τράβις Κάλανικ, τότε επικεφαλής της εταιρείας με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, όταν στελέχη της εξέφρασαν την ανησυχία τους για τους κινδύνους που ενδέχεται να αντιμετώπιζαν οι οδηγοί της Uber τους οποίους ενθάρρυναν να συμμετάσχουν σε διαδήλωση στο Παρίσι.
«Πιστεύω ότι αξίζει πολύ τον κόπο», τους απάντησε ο συνιδρυτής της εταιρείας. «Η βία εγγυάται την επιτυχία».
Σύμφωνα με τον Guardian, η Uber υιοθέτησε αντίστοιχες τακτικές σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Ιταλία …), κινητοποιώντας τους οδηγούς της και ωθώντας τους να διαμαρτύρονται στην αστυνομία όταν έπεφταν θύματα επιθέσεων, με στόχο η εταιρεία να εκμεταλλευθεί την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης για να αποσπάσει υποχωρήσεις από τις αρχές.
«Ο Κάλανικ ποτέ δεν υπονόησε ότι η Uber εκμεταλλεύεται τη βία εις βάρος της ασφάλειας των οδηγών», αντίδρασε ο Ντέβον Σπέρτζον εκπρόσωπος του πρώην επικεφαλής της εταιρείας σε ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα από την ICIJ.
Τέλος, τα Uber Files αποκαλύπτουν ότι η εταιρεία μπορούσε να γλιτώσει φόρους εκατομμυρίων μεταφέροντας τα κέρδη της μέσω των Βερμούδων και άλλων φορολογικών παραδείσων και στη συνέχεια «προσπαθούσε να στρέψει αλλού την προσοχή των φορολογικών αρχών βοηθώντας τις αρχές να μαζέψουν φόρους από τους οδηγούς της».
Tι απαντά η εταιρεία
Η πορεία του Κάλανικ στην Uber τελείωσε πριν από πέντε χρόνια, όταν, υπό το βάρος καταγγελιών ότι ενθάρρυνε αμφιλεγόμενες και βίαιες πρακτικές από τους επικεφαλής της εταιρείας, που περιελάμβαναν σεξιστικές συμπεριφορές και παρενόχληση στους χώρους εργασίας, αναγκάστηκε να υποβάλει την παραίτησή του από το διοικητικό συμβούλιο.
Στη σκιά του σκανδάλου που ξέσπασε από χθες, ο εκπρόσωπός του απέρριψε όλες τις κατηγορίες των εφημερίδων, περιλαμβανομένης αυτής περί παρακώλυσης της δικαιοσύνης.
Από την πλευρά της η εταιρεία, σε χθεσινή της ανακοίνωση, υποστήριξε ότι τα λάθη στα οποία υπέπεσε η εταιρεία στο παρελθόν έχουν καλυφθεί επαρκώς από τα ΜΜΕ το 2017, για να προσθέσει ότι σήμερα είναι μια διαφορετική εταιρεία σε διαφορετική εποχή.
Η Τζιλ Χέιζελμπέικερ αντιπρόεδρος της Uber αρμόδια για το Μάρκετινγκ και τις Δημόσιες Σχέσεις σε ανακοίνωσή της υποστήριξε «δεν έχουμε δικαιολογήσει και δεν αναζητούμε δικαιολογίες για τις συμπεριφορές που δεν συνάδουν με τις τρέχουσες αρχές μας ως εταιρεία. Ζητάμε από το κοινό να μας κρίνει από τα όσα κάναμε τα πέντε τελευταία χρόνια και από τα όσα θα κάνουμε τα επόμενα».