Το ειδησεογραφικό απαρτχάιντ και οι απαγορευμένες «μεταγραφές» δημοσιογράφων

Eνα ιδιότυπο «απαρτχάιντ» χαρακτηρίζει τον ελληνικό Τύπο εδώ και κάμποσα χρόνια: η ειδησεογραφία μιας μεγάλης μερίδας μέσων ενημέρωσης δεν έχει καμία σχέση με την ειδησεογραφία

ορισμένων άλλων μέσων ενημέρωσης. Άλλα τα θέματα της μίας, άλλα τα θέματα της άλλης. Προσοχή: όχι η κριτική της ειδησεογραφίας, η «άποψη» ή η «οπτική γωνία», αριστερή ή δεξιά, φιλελεύθερη ή συντηρητική. Οι ειδήσεις οι ίδιες είναι διαφορετικές. Άλλες ειδήσεις γράφουν οι μεν, άλλες οι δε. Σαν αυτές οι δύο μεγάλες κατηγορίες μέσων ενημέρωσης να μιλάνε για άλλη χώρα, σαν να ζουν αλλού, να αναφέρονται σε άλλη γεωγραφία.
Στο πανεπιστήμιο παλιά μιλούσαμε για τον «τρόπο παρουσίασης των ειδήσεων» από διαφορετικές εφημερίδες, διαφορετικής πολιτικής κατεύθυνσης. Στις εργασίες μας αναλύαμε πώς η καθεμία, ανάλογα με τον πολιτικό της «χρωματισμό», παρουσίαζε με διαφορετικό τρόπο τα ίδια γεγονότα. Και βλέπαμε πού έδινε έμφαση η καθεμία.
Μιλούσαμε επίσης για την «εξισορρόπηση των εκδοχών», πώς δηλαδή ο Τύπος παρουσίαζε διαφορετικές προσεγγίσεις για ένα θέμα προσπαθώντας να κρατήσει «ισορροπίες» ανάμεσα σε συντηρητικότερες και πιο φιλελεύθερες απόψεις, έτσι ώστε να μην αποκλείει κοινά τα οποία προσπαθούσε να προσεγγίσει ή, κατ’ άλλους, για να επιτύχει κοινωνικές «συναινέσεις» αναγκαίες για την κοινωνική συνοχή.
Από τότε έπεσε πολύ νερό στ’ αυλάκι. Τη δεκαετία του 2000 ορισμένοι πλούτισαν, τη δεκαετία του 2010 ορισμένοι οδηγήθηκαν σε πτώχευση, η ενημέρωση και η επικοινωνία ψηφιοποιήθηκαν, έκαναν την εμφάνισή τους νέες έννοιες, όπως για παράδειγμα τα fake news.

Τα δύο μεγάλα στρατόπεδα

Σήμερα έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου τα μέσα επικοινωνίας χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες και παρουσιάζουν δύο διαφορετικούς κόσμους. 

• Ο ένας είναι ο κόσμος της Δεξιάς, της σημερινής κυβέρνησης του Κ. Μητσοτάκη, των δηλώσεων του Ά. Γεωργιάδη, που τις πετάει από δω κι από κει αφορολόγητα, ο κόσμος του όλα- πάνε-καλά, ότι «ζούμε στην ωραιότερη χώρα του πλανήτη», ανακατεμένος με «Survivor», λίγο από πρωινάδικα, συμβουλές υγείας και ευεξίας, ανακατεμένες με αστυνομικό δελτίο και διεθνείς ειδήσεις.
• Ο άλλος είναι ο κόσμος της Αριστεράς, που αναδεικνύει από άλλα έντυπα και ιστοσελίδες τις αντιφάσεις της δεξιάς διακυβέρνησης και την κατάχρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών. Τα ρεπορτάζ αυτά, ανεξάρτητα από τη σημασία τους, συστηματικά αγνοούνται ή υποβαθμίζονται και εξαφανίζονται στη ροή της ειδησεογραφίας από τα ανταγωνιστικά συγκροτήματα Τύπου. Σημαντικές αποκαλύψεις, αδιάψευστα ντοκουμέντα, τεκμηριωμένα ρεπορτάζ αποκρύπτονται. Στη δημοσιογραφία, έλεγαν οι παλιότεροι, όσο σοβαρό ατόπημα είναι να λες ψέματα άλλο τόσο είναι να ξέρεις μια αλήθεια και να μην τη λες…

«Τι είναι η λίστα Πέτσα;» με ρώτησε φίλος όταν αναφέρθηκα σε μια συζήτηση. Παρακολουθεί την επικαιρότητα, μολονότι εργάζεται πολλές ώρες. «Α! Ναι, ναι» μου είπε όταν άρχισα να εξηγώ. Εκεί κατάλαβα ότι υπάρχουν δύο ξεχωριστοί κόσμοι. Με μόνο σημείο τομής το εξωτερικό δελτίο. Άλλα μαθαίνουν οι μεν, άλλα μαθαίνουν οι δε. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι το «απαρτχάιντ» επεκτείνεται και στο δημοσιογραφικό δυναμικό: οι «μετεγγραφές» δημοσιογράφων, που στο παρελθόν ήταν συνηθισμένο φαινόμενο μεταξύ εφημερίδων διαφορετικών αποχρώσεων, σήμερα είναι ανύπαρκτες. Σαν να έχει υψωθεί ένας φράχτης που στεγανοποιεί τις δύο πλευρές και εμποδίζει τη διαπερατότητα.

- απόσπασμα από κείμενο της Αγγέλας Νταρζάνου στην "Αυγή" (ΕΔΩ)