Κερδισμένοι στη μετάφραση
«Μα αφού σου λέω, το διάβασα στην εφημερίδα». Ετσι δεν λέγαμε κάποτε, για να πείσουμε τους συνομιλητές μας ότι αναφερόμαστε σε κάτι που όντως συνέβη ή σε κάτι που είχε πράγματι ειπωθεί; Ετσι. Την εποχή που ο χάρτινος Τύπος είχε και υψηλή αξιοπιστία, εκτός από μεγάλη ισχύ, ό,τι δημοσιευόταν στις εφημερίδες που θεωρούσαμε έγκυρες, ήταν-δεν ήταν της πολιτικής αρεσκείας μας, ήταν στο μυαλό μας συνώνυμο του πραγματικού, του αληθινού.
Στην Εποχή του Γυαλιού χρησιμοποιούσαμε και δεύτερο επιχείρημα: «Μα αφού σου λέω, το άκουσα στην τηλεόραση». Εννοούσαμε αποκλειστικά την κρατική τηλεόραση, όσο διέσωζε κάποια σοβαρότητα. Με τα ιδιωτικά κανάλια καταλάβαμε σχεδόν εξαρχής ότι έπρεπε να φυλαγόμαστε. Η αλήθεια τους ήταν (και παραμένει) μασκαρεμένη, φτιαγμένη από ψέματα, μικρά ή μεγάλα, ανενδοίαστα ή κουτοπόνηρα.
Σήμερα πολύ δύσκολα θα έλεγε κάποιος «το διάβασα στην εφημερίδα» ή «το άκουσα στην τηλεόραση» για να διαβεβαιώσει ότι μιλάει για πράγματα αληθινά· για γεγονότα. Η καταβαράθρωση της αξιοπιστίας των ΜΜΕ τραυματίζει την εγκυρότητα και όσων εξακολουθούν να σέβονται τον πολιτικά ουδέτερο χρήστη τους, παρά τις δικές τους ιδεολογικές προτιμήσεις. Στο βλέμμα πολλών η παλιά στενή σχέση δημοσίευσης και αλήθειας έχει διαρραγεί πλήρως. Αντ’ αυτής, ακούγεται συχνότερα ένα εντελώς ανάποδο πόρισμα: «Δεν το άκουσες στο τάδε και στο δείνα κανάλι; Ε, τότε είναι αλήθεια 100%. Δεν το διάβασες στην άλφα ή στη βήτα εφημερίδα; Ε, τότε είναι γεγονός».
Τον Δεκέμβριο του 2012, όταν έγινε γνωστό ότι στην πρωτότυπη λίστα Λαγκάρντ είχαν διαγραφεί ονόματα συγγενών του υπουργού Γ. Παπακωνσταντίνου, η είδηση γράφτηκε παντού. Η δημοσιότητα ακριβώς οδήγησε στη διαγραφή του αμαρτήσαντος από το ΠΑΣΟΚ, επί Βενιζέλου, και στην καταδίκη του από το ειδικό δικαστήριο σε φυλάκιση ενός έτους με ανατολή.
Προ ημερών, έγινε γνωστή η αλλοίωση ενός άλλου δημόσιου εγγράφου, η απαλοιφή δηλαδή τεσσάρων ονομάτων, με πιο ηχηρά ανάμεσά τους τα ονόματα Ανδρ. Λοβέρδος και Γ. Πατούλης, στη μετάφραση επίσημου εγγράφου του FBI προς την ελληνική Δικαιοσύνη. Μόνο που το «έγινε γνωστή» είναι τουλάχιστον υπερβολικό. Πολλά ΜΜΕ, χάρτινα και γυάλινα, προσπέρασαν το γεγονός σφυρίζοντας, όχι αμέριμνα. Να αυτολογοκρίνεσαι στην εποχή του Διαδικτύου, για να μην πικράνεις «τους δικούς σου», είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να χάσεις και τα λείψανα της αξιοπιστίας σου.
Παντελής Μπουκάλας / Καθημερινή (09.6.2022)