Γράφει ο Γιώργος Χ. Παπαγεωργίου
Σε μια τέλεια καταιγίδα έχει παγιδευτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς η κίνηση της Μόσχας να κλείσει τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου στην Πολωνία και τη Βουλγαρία επειδή αρνούνται να πληρώσουν
εμμέσως σε ρούβλια έχει διχάσει τις χώρες μέλη.Οι υπηρεσίες της Κομισιόν θεωρούν θεμιτή τη διαδικασία πληρωμής που ζητά η Μόσχα και εκπρόσωποι ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, όπως ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ να δηλώνουν ότι θα την ακολουθήσουν. Η Ρωσία έχει ζητήσει οι πληρωμές να κατατίθενται σε ευρώ ή δολάρια στην τράπεζα GazpromBank στην Ελβετία, θυγατρική του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Gazprom η οποία στη συνέχεια θα μετατρέπει το συνάλλαγμα σε ρούβλια για να εξοφλεί την παραγγελία.
Το θέμα επαφίεται στις εθνικές κυβερνήσεις και τις εταιρείες, αλλά η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν -η οποία πρωτοστατεί στις κυρώσεις και την αντιρωσική εκστρατεία εντός της Ε.Ε.- δήλωσε ότι κάτι τέτοιο αποτελεί στην ουσία παραβίαση των κυρώσεων.
Το πρόβλημα διχάζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και πολλοί πιστεύουν
ότι αυτός είναι και ο στόχος των ρωσικών κινήσεων. Η διακοπή των
παραδόσεων έγινε στην Πολωνία και την Βουλγαρία,
καθώς είναι οι δύο χώρες που όχι μόνο αρνούνται να πληρώσουν σε
ρούβλια, αλλά έχουν προγραμματίσει να διακόψουν πλήρως τις εισαγωγές από
τη Ρωσία μέχρι το τέλος του χρόνου, καθώς δεν έχουν ανανεώσει τις
παραγγελίες για το 2023.
Ακόμα και αυτές οι δύο χώρες εκτιμάται ότι δεν θα αντιμετωπίσουν
μεγάλο πρόβλημα τροφοδοσίας, επειδή έχουν εναλλακτικές, αλλά και επειδή
ξεκινά το καλοκαίρι.
Στην πραγματικότητα, η πλήρης διακοπή των παραδόσεων δεν συμφέρει κανέναν. Ούτε τη Ρωσία η οποία θα υποστεί δραματική μείωση των εσόδων της, που υπολογίζονται σε 120 δισ. δολάρια φέτος. Εάν χαθούν οι επόμενοι μήνες, το ρωσικό ΑΕΠ, που ήδη υποχωρεί, θα χάσει άλλο ένα 5% παραπάνω.
Από την άλλη πλευρά σημαντικό πλήγμα θα είναι κάτι τέτοιο και για τις ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως για τη Γερμανία και την Ιταλία, που είναι από τις πιο εξαρτημένες από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ήδη στη Γερμανία οι παραγωγικοί φορείς και το βιομηχανικό λόμπι διαμαρτύρεται και προειδοποιεί ότι η ενεργειακή κρίση μπορεί να δημιουργήσει υπαρξιακό πρόβλημα σε πολλές εταιρείες του κλάδου, ενώ στην Ιταλία ο ενεργειακός κολοσσός ΕΝΙ είναι έτοιμος να ανοίξει λογαριασμό σε ρούβλια για να μην ξεμείνει από φυσικό αέριο.
Το ίδιο φαίνεται ότι κάνουν και αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως μετέδωσε το Bloomberg, χωρίς να το «διαφημίζουν», αφού τα συμβόλαια με την Gazprom είναι εμπιστευτικά.
Η βουτιά του ευρώ
Το χειρότερο είναι ότι το νέο επεισόδιο στο ευρωπαϊκό ενεργειακό θρίλερ επιβαρύνει περαιτέρω την ισοτιμία του ευρώ το οποίο έχει βυθιστεί σε χαμηλά 5ετίας έναντι του δολαρίου και μένει λίγο ακόμα προς τα κάτω για να «χτυπήσει» χαμηλό 20ετίας.
Το ευρώ ήδη υποχωρούσε έναντι του αμερικανικού νομίσματος, καθώς τα επιτόκια στις ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθούν γύρω στο 2,5% μέχρι το τέλος του χρόνου (από τη ζώνη των 0,25-0,50% που είναι τώρα), ενώ στην Ευρώπη η ΕΚΤ προσπαθεί να το αποφύγει -αν και μάλλον δεν θα τα καταφέρει.
Το πρόβλημα επιδεινώνεται καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που έχει την ευθύνη καθορισμού των επιτοκίων, βρίσκεται σε αδιέξοδο. Τα προβλήματα με το ρωσικό αέριο απειλούν να δημιουργήσουν προβλήματα στις μεγαλύτερες οικονομίες, όπως η Γερμανία και η Ιταλία, αλλά και σε άλλες χώρες, επιβραδύνοντας την οικονομική δραστηριότητα. Η προοπτική αυτή δυσκολεύει τους χειρισμούς στα επιτόκια καθώς εάν αυτά ανέβουν θα επιβαρύνουν την οικονομία.
Η κατάσταση αυτή επιβαρύνει την ισοτιμία του ευρώ και η υποχώρηση του τελευταίου ενισχύει τον πληθωρισμό, καθώς ανεβαίνει το κόστος των εισαγωγών, κυρίως δε των ενεργειακών αγαθών.
Το αδιέξοδο μεγαλώνει καθώς υποτίθεται ότι οι εναλλακτικές στο ρωσικό αέριο είναι οι εισαγωγές LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) από τις ΗΠΑ, την Αλγερία, το Κατάρ και άλλες χώρες, οι οποίες πρέπει να πληρωθούν σε -ακριβότερο- δολάριο.
Το «κερασάκι στην τούρτα» είναι ότι το ρούβλι ανεβαίνει έχοντας ανακτήσει σημαντικό μέρος από τις απώλειες που είχε όταν επιβλήθηκαν οι κυρώσεις. Πριν από ενάμισι μήνα το ρούβλι είχε υποχωρήσει πάνω απο 40%, στα 139 ρούβλια ανά δολάριο, αλλά από εκείνο το χαμηλό σημείο στις 7 Μαρτίου 2022, το ρωσικό νόμισμα έχει παρουσιάσει αξιοσημείωτη ανάκαμψη. Έναν μήνα αργότερα στις 7 Απριλίου με ένα δολάριο αγόραζες 84 ρούβλια ενώ σήμερα η τιμή του «παίζει» πάνω-κάτω στα 74 ρούβλια ανά δολάριο.
- το κείμενο του Γ. Χ. Παπαγεωργίου είναι από το politicus.gr