Γράφει ο Τάσος Παππάς
Πόσο πιθανό είναι να τελειώσει σύντομα ο πόλεμος στην Ουκρανία; Οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις και των Ρώσων και πολλών Δυτικών ότι θα κρατούσε λίγες μέρες έχουν διαψευστεί. Ωστόσο, ακόμη κι αν σταματήσουν οι εχθροπραξίες και γίνει εκεχειρία, το ερώτημα είναι πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση στην περιοχή την επόμενη μέρα και πόσο σταθερή θα είναι. Αυτό θα εξαρτηθεί και από την πορεία των πολεμικών επιχειρήσεων -τα κέρδη και οι ζημιές των αντιμαχόμενων μερών- αλλά και από τις κόκκινες γραμμές που θα θέσουν η Ρωσία, η Ουκρανία, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν.
Καθαρές απαντήσεις για το τι είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει η κάθε πλευρά δεν υπάρχουν. Κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με σχετική ασφάλεια τα όρια αντοχής τους και κυρίως δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί στην παρούσα φάση η αντίδραση των εθνικών ακροατηρίων. Ολοι μιλούν για την αναγκαιότητα να γίνουν συμβιβασμοί προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος, αλλά η απόσταση που χωρίζει έναν συμβιβασμό από την προδοσία δεν είναι μεγάλη. Με διλήμματα τέτοιου τύπου θα κληθούν να αναμετρηθούν και η ρωσική ηγεσία και η ουκρανική ηγεσία και οι κυβερνήσεις της Δύσης. Οπότε η προσέγγιση με υψηλό βαθμό ρίσκου ασφαλώς πρέπει να γίνει με βάση ορισμένα ερωτήματα:
● Μέχρι πού μπορεί να υποχωρήσει ο Βλαντίμιρ Πούτιν; Είναι δυνατόν να δεχτεί να ακυρώσει την προσάρτηση της Κριμαίας και την ανεξαρτησία των δύο αυτοαποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών; Απίθανο. Πώς θα δικαιολογήσει στο εσωτερικό της χώρας του μια τέτοιας έκτασης αναδίπλωση που θα ισοδυναμεί με ήττα και με καταρράκωση του γοήτρου του; Θα απειληθεί σοβαρά η κυριαρχία του. Το αφήγημα που διακινεί τα τελευταία χρόνια για τη μεγάλη Ρωσία που δεν θα επιτρέψει με κάθε μέσο την περικύκλωσή της θα υποστεί βαρύ πλήγμα. Θα απαιτήσει λοιπόν από τους Ουκρανούς και τους Δυτικούς να αναγνωρίσουν τα τετελεσμένα που έχουν δημιουργηθεί στο στρατιωτικό πεδίο και να αποτυπωθούν αυτά στη συμφωνία.
● Από την πλευρά του ο Ζελένσκι έχει δώσει μέχρι τώρα δύο απ’ αυτά που ζητούσε ο Πούτιν. Τη μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και ένα καθεστώς ουδετερότητας. Μπορεί να αποδεχτεί την απώλεια της Κριμαίας και των δύο περιοχών που αυτοανακηρύχτηκαν Λαϊκές Δημοκρατίες και ελέγχονται από τους Ρώσους; Ξέρει ότι δύσκολα θα ανατραπεί αυτή η κατάσταση, αλλά ξέρει επίσης πολύ καλά πως ούτε αυτός ούτε οποιοσδήποτε άλλος Ουκρανός πολιτικός θα τολμήσουν να βάλουν την υπογραφή τους σε μια συνθηκολόγηση που παραχωρεί εθνικό έδαφος στη Ρωσία. Το δημοψήφισμα που υποσχέθηκε είναι μια διέξοδος, αλλά αν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό το πρόβλημα θα γίνει ακόμη πιο δύσκολο. Εκτός αν οι Ουκρανοί αποφασίσουν να ψηφίσουν υπέρ του διαμελισμού της χώρας τους, κάτι που ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας.
● Οι δυτικές κυβερνήσεις είναι έτοιμες να αποδεχτούν την προσάρτηση της Κριμαίας και την ανεξαρτησία των δύο αυτοαποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών; Είναι σε θέση να ανατρέψουν τα τετελεσμένα με στρατιωτική πίεση και τις οικονομικές κυρώσεις; Αν αποδεχτούν, έστω και σιωπηρά, αυτά που έχει επιβάλει ο Πούτιν πώς θα δικαιολογηθούν στους πολίτες των χωρών τους; Δεν είναι σαν να προσυπογράφουν την ωμή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου; Δεν είναι σαν να νομιμοποιούν την αναθεωρητική πολιτική του Πούτιν; Δεν θα του στείλουν το μήνυμα ότι μπορεί να επιχειρήσει το ίδιο και σε άλλες περιοχές όπου κατοικούν συμπαγείς πληθυσμοί Ρώσων; Μια λύση για τις δυτικές χώρες θα είναι η εφαρμογή της Συμφωνίας του Μινσκ που αναγνώριζε αυτονομία στις ρωσόφωνες περιοχές της Ουκρανίας. Οσο για την Κριμαία, μάλλον τη θεωρούν χαμένη υπόθεση, ασχέτως αν δεν θα αναγνωρίσουν επισήμως την προσάρτηση.
- το κείμενο του Τάσου Παππά είναι από την ΕφΣυν (04.4.2022)