Αξιότιμε κύριε διευθυντά, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας...

Οταν είχα πρωτομπεί στη δημοσιογραφία, τα μεγάλα βράδια (ξέρουν οι συνάδελφοι) μου έλεγαν τις "φοβερές ιστορίες", όταν σε κάποιο πρωτοσέλιδο μεγάλης εφημερίδας είχε γραφεί "βόβμα" αντί για το ορθό "βόμβα". Ενώ το πιο σκαμπρόζικο που μου είχαν αφηγηθεί ήταν σε αγγελία κηδείας, στις "μέσα σελίδες" βέβαια, όπου είχε γραφεί "την πολυγαμημένη μας γιαγιά" αντί για το σωστό "την πολυαγαπημένη μας γιαγιά".
Από αυτές τις ιστορίες μου είχε ενσταλαχθεί ο τρόμος του τι φοβερό και τρομερό είναι να γίνει ένας αναγραμματισμός ή ένα ορθογραφικό στο "χαρτί". Και φυσικά στην πορεία τα είδα με τα μάτια μου, να ξεφεύγουν από συντάκτες, υλατζήδες, αρχισυντάκτες, διορθωτές, επιμελητές, διευθυντές (έχω περάσει από όλες τις θέσεις) λάθη που αναρωτιέσαι πάντα "μα πως γίνεται να μην το δει κανείς".
Και έχω εκτιμήσει, σε παλαιότερες εποχές, το τηλεφώνημα στις 1 τη νύχτα από το τυπογραφείο, όταν τύχαινε να έχει βάρδια κάποιος παλιός λινοτύπης, ο οποίος κάπου μετάξυ στριφτού τσιγάρου, τσίπουρου και βαρεμάρας έχει πιάσει κάτι το πολύπειρο μάτι του, για να σου πει στο ακουστικό "δεν ξανακοιτάτε λίγο τη σελίδα 5 με τις μαλακίες που γράφετε;".
Που θέλω να καταλήξω; Πως στην παραδοσιακή δημοσιογραφία των πολλών επιπέδων επιμέλειας, διόρθωσης, αναδιατύπωσης, "ψειρίσματος" του κειμένου, και τότε ξέφευγαν λάθη. Σπάνια βέβαια για αυτό και έπαιρναν τα χαρακτηριστικά μύθου στην πιάτσα. Ειδικά αν ήταν "ΕΞΩΦΥΛΛΟ", δηλαδή στα ιερά και τα όσια του εντύπου.
Σήμερα στο διαδίκτυο έχουμε 3 ριζικές αλλαγές.

• Η πρώτη είναι πως όλα τα θέματα είναι πλεον, μηχανικά "Εξώφυλλο". Καθώς θα προβληθούν με τη σειρά τους στην αρχική σελίδα του site. Άρα το όποιο λάθος θα φανεί στο μέγιστο.
• Η δεύτερη αλλαγή είναι η φοβερή πίεση χρόνου να παραχθεί "περιεχόμενο", με πολλά ηλεκτρονικά ΜΜΕ να ανεβάζουν είδηση ανα πεντάλεπτο. Οπου βέβαια η είδηση αυτή συνεχώς υποβαθμίζεται ως προς το περιεχόμενο (σαρώνουν πλέον τα clickbait και τα κενά νοήματος θέματα, κατασκευασμένα στο φτερό, γύρω από μια φωτό, ατάκα, ανύπαρκτο γεγονός).
• Το τρίτο είναι πως για λόγους οικονομίας έχουν καταργηθεί όλα τα ενδιάμεσα στάδια επιμέλειας. Διορθωτές (αυτοί οι συνήθως αμίλητοι πολύτιμοι παραστάτες του κειμένου) δεν υπάρχουν.

Αρχισυντάκτες και υλατζήδες έχουν γίνει ένα, βάζοντας ένα τίτλο και αυτόν στο πόδι. Ενώ συντάκτης θεωρείται πλέον κάθε νέο παιδί πρόθυμο να κάνει copy-paste για 400 ευρώ το μήνα.
Το αποτέλεσμα είναι εμφανές: 

Τίτλοι άθλιοι, πάνω σε άθλιο περιεχόμενο, σωρεία ορθογραφικών, συντακτικών και νοηματικών λαθών, κείμενα που δεν βγαίνει καν νόημα, αλλά και κείμενα τελικά ψευδή, παραπλανητικά (δεν μιλώ εδώ για τα "στημένα" και τις "παραγγελίες"), αφελή, αμήχανα. Έτσι η είδηση ακόμη να υπάρχει εξαφανίζεται, εντός κειμένου που δεν μπορεί να προσφέρει τη βασική πληροφορία.

Το τρισχειρότερο; Το κοινό αποδέχεται αυτή την κειμενική λάσπη, παραμένοντας εξίσου απαίδευτο, προσαρμοσμένο, εθισμένο να "τσιμπά" τελικά το "περίπου νόημα" μέσα από τον οχετό που διαβάζει, χωρίς όμως αντίδραση. Ενώ στα παλιά (αλλά όχι υποχρεωτικά "καλά χρόνια" γιατί και εκεί ζούσαμε άλλες κολάσεις), ένα κακό κείμενο ήταν όνειδος για τον συντάκτη, τον υλατζή και τον αρχισυντάκτη, και τους συνόδευε για πολλά χρόνια, έχοντας σε κάποιους κοστίσει μέχρι και την απόλυση τους. Και με τρόμο στα έντυπα περιμέναμε κάτι μακροσκελείς επιστολές συνταξιούχων φιλολόγων, που μας ξεφτίλιζαν λέξη τη λέξη ξεκινώντας πάντα με το "Αξιότιμε κύριε διευθυντά, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας..."

Χρήστος Κτενάς  (fb)