Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου πραγματοποιεί διαδικτυακή εκδήλωση, τη Δευτέρα 31 Ιανουαρίου στις 18:00, με θέμα τις διώξεις δημοσιογράφων και την υπονόμευση της Ελευθερίας του Τύπου.
Ο τίτλος της εκδήλωσης: Παρακολουθήσεις και Διώξεις Δημοσιογράφων - Ανησυχία για το μέλλον της Ελευθερίας του Τύπου.
Η Ένωση για Ανθρώπινα Δικαιώματα αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση:
«Δημοσίευμα του Νοεμβρίου 2021 αποκάλυψε διαβιβαστικά έγγραφα της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ), ένα εκ των οποίων αφορούσε την εντολή παρακολούθησης δημοσιογράφου. Ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος μάλιστα στοχοποιήθηκε λόγω ρεπορτάζ που διεξήγαγε και αφορούσε την ιστορία ενός 12χρονου παιδιού που διέμενε στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης Αλλοδαπών της Κω.
Το παραπάνω περιστατικό έρχεται σε συνέχεια της τροπολογίας που εισήχθη με τον ν. 4790/2021. Με το άρθρο 87 του εν λόγω νόμου τροποποιείται η παράγραφος 9 του άρθρου 5 του ν. 2225/1994 για την Ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), χωρίς ποτέ μάλιστα να ερωτηθεί η ίδια η Αρχή. Με την τροπολογία αυτή ουσιαστικά καταργείται η μέχρι τώρα προβλεπόμενη από τον νόμο δυνατότητα της Αρχής να γνωστοποιεί στο άτομο, μετά το τέλος της παρακολούθησης, την άρση του απορρήτου. Μοναδική προϋπόθεση για τη γνωστοποίηση ήταν να μην διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε η άρση του απορρήτου. Όπως σημειώνουν μέλη της Αρχής, καταθέτοντας τις προσωπικές και επιστημονικές τους απόψεις, "η διάταξη αυτή είναι πιθανό να προκαλέσει ζητήματα συμβατότητας με το άρθρο 19§1 (προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών) του Συντάγματος, με το άρθρο 8 (Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και, τέλος, με το άρθρο 7 (Σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης".
Επιπλέον, μεγάλη ανησυχία προκαλούν οι διώξεις δημοσιογράφων σε υποθέσεις SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation) για έρευνες ή κριτική που έχουν ασκήσει σε ζητήματα δημοσίου ενδιαφέροντος. Στόχος των διώξεων σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ο εκφοβισμός και η ηθική και οικονομική εξόντωση των εναγόμενων δημοσιογράφων.
Η αντιμετώπιση της ερευνητικής δημοσιογραφίας ως απειλής, η μη γνωστοποίηση της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών και οι εκδικητικές μηνύσεις κατά δημοσιογράφων δημιουργούν μεγάλη ανησυχία, όχι μόνο για την παραβίαση των δικαιωμάτων των ιδίων, αλλά πρωτίστως για το μέλλον της Ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα. Παράλληλα, ο περιορισμός αρμοδιοτήτων Ανεξάρτητων Αρχών, χωρίς οι ίδιες να έχουν εμπλακεί στη διαβούλευση που τις αφορά και να έχουν γνωμοδοτήσει σχετικά, συνιστά θεσμική απαξίωσή τους. Τελικά, όλες οι παραπάνω πρακτικές επιφέρουν σοβαρότατο πλήγμα στη Δημοκρατία».
Στην εκδήλωση συμμετέχουν αλφαβητικά:
«Δημοσίευμα του Νοεμβρίου 2021 αποκάλυψε διαβιβαστικά έγγραφα της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ), ένα εκ των οποίων αφορούσε την εντολή παρακολούθησης δημοσιογράφου. Ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος μάλιστα στοχοποιήθηκε λόγω ρεπορτάζ που διεξήγαγε και αφορούσε την ιστορία ενός 12χρονου παιδιού που διέμενε στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης Αλλοδαπών της Κω.
Το παραπάνω περιστατικό έρχεται σε συνέχεια της τροπολογίας που εισήχθη με τον ν. 4790/2021. Με το άρθρο 87 του εν λόγω νόμου τροποποιείται η παράγραφος 9 του άρθρου 5 του ν. 2225/1994 για την Ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), χωρίς ποτέ μάλιστα να ερωτηθεί η ίδια η Αρχή. Με την τροπολογία αυτή ουσιαστικά καταργείται η μέχρι τώρα προβλεπόμενη από τον νόμο δυνατότητα της Αρχής να γνωστοποιεί στο άτομο, μετά το τέλος της παρακολούθησης, την άρση του απορρήτου. Μοναδική προϋπόθεση για τη γνωστοποίηση ήταν να μην διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε η άρση του απορρήτου. Όπως σημειώνουν μέλη της Αρχής, καταθέτοντας τις προσωπικές και επιστημονικές τους απόψεις, "η διάταξη αυτή είναι πιθανό να προκαλέσει ζητήματα συμβατότητας με το άρθρο 19§1 (προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών) του Συντάγματος, με το άρθρο 8 (Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και, τέλος, με το άρθρο 7 (Σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης".
Επιπλέον, μεγάλη ανησυχία προκαλούν οι διώξεις δημοσιογράφων σε υποθέσεις SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation) για έρευνες ή κριτική που έχουν ασκήσει σε ζητήματα δημοσίου ενδιαφέροντος. Στόχος των διώξεων σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ο εκφοβισμός και η ηθική και οικονομική εξόντωση των εναγόμενων δημοσιογράφων.
Η αντιμετώπιση της ερευνητικής δημοσιογραφίας ως απειλής, η μη γνωστοποίηση της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών και οι εκδικητικές μηνύσεις κατά δημοσιογράφων δημιουργούν μεγάλη ανησυχία, όχι μόνο για την παραβίαση των δικαιωμάτων των ιδίων, αλλά πρωτίστως για το μέλλον της Ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα. Παράλληλα, ο περιορισμός αρμοδιοτήτων Ανεξάρτητων Αρχών, χωρίς οι ίδιες να έχουν εμπλακεί στη διαβούλευση που τις αφορά και να έχουν γνωμοδοτήσει σχετικά, συνιστά θεσμική απαξίωσή τους. Τελικά, όλες οι παραπάνω πρακτικές επιφέρουν σοβαρότατο πλήγμα στη Δημοκρατία».
Στην εκδήλωση συμμετέχουν αλφαβητικά:
- Σταύρος Μαλιχούδης, Δημοσιογράφος, Solomon
- Κατερίνα Παπανικολάου, Δικηγόρος, Μέλος της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών
- Γιάννης Α. Τασόπουλος, Καθηγητής Νομικής ΕΚΠΑ, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
- Ελίζα Τριανταφύλλου, Δημοσιογράφος, Inside Story
- Θοδωρής Χονδρόγιαννος, Δημοσιογράφος, Reporters United