Τι γίνανε μολόγα τα, τα φράγκα μοιρολόγα τα (20 χρόνια ευρώ…)

20 χρόνια ευρώ… Το νόμισμα που άλλαξε τη ζωή μας. Προς το καλύτερο;

του Χρήστου Ξανθάκη 

Ήμουνα εκεί, ήμουνα ενήλικος όταν ο Αντρέας Παπανδρέου μπουμπούνιξε την μεγάλη υποτίμηση της δραχμής. Το 1983 έγινε, πάνω κάτω τέτοια εποχή, πρωτοετής στο Φυσικό ο ρεπόρτερ Ξανθάκης. Και θυμάμαι πολύ καλά ότι δεν είχε τραβήξει και κάνα μεγάλο ζόρι ο κόσμος, γιατί τότε ακόμη διέθετε παραγωγική οικονομία η μαμά Ελλάς και δεν βασιζόταν αποκλειστικά και μόνο στις εισαγωγές. Ούτε εγώ είχα τραβήξει κανένα ζόρι. Απλώς ένα μπουφάν γαλλικό της φίρμας C17 που ήθελα να αγοράσω, ξαφνικά εκτοξεύτηκε η τιμή του από τα δεκαπέντε στα είκοσι χιλιάρικα. Που να το ακουμπήσεις πια, ξέχνα το. Και είχε και κόκκινη φόδρα το γαμημένο…
Τη δεύτερη φορά που έπεσα σε υποτίμηση, ήταν το 1992, όταν δούλευσα με σορτ τερμ κόντρακτ στο BBC. Την έκανε τη στερλίνα μην πω πως την έκανε ο Τζορτζ Σόρος, ο φιλάνθρωπος και εχθρός της τυραννίας, καρότσα την πήγε που λένε και στο χωριό μου. Αλλά όπως γράφουν και τα έγκριτα «Νέα» στο σχετικό ρεπορτάζ τους, με την γενναία υποτίμηση που προέκυψε, αυξήθηκαν οι εξαγωγές και ανέπνευσε η βρετανική οικονομία. Καζάν καζάν που λένε και οι Τούρκοι. Και ο Ερντογάν, που τους πουλάει το ίδιο παραμύθι τώρα με τη λίρα να θυμίζει όλο και περισσότερο τον κώλο της μαϊμούς…
Και ύστερα ήρθε ο Σημίτης!
Ύστερα ήρθε ο άνθρωπος που μας έμπασε στο ευρώ. Μαζί με τη δημιουργική λογιστική, βεβαίως, του Χριστοδουλάκη, που εσχάτως βγήκε απ’ το χρονοντούλαπο για να μας ξανασώσει. Και γιατί όχι δηλαδή; Εδώ ο κόσμος κοντεύει να ξεχάσει τις φωτοτυπίες της Διαμαντοπούλου, θα θυμάται τώρα τις ματσακονιές τις δικές του;
Προσωπικώς, πάντως, δεν λησμονώ που τη μία μέρα το μπουκαλάκι το νερό έκανε πενήντα δραχμές και την άλλη είχε φτάσει στα πενήντα λεπτά. Αναλόγως και τα μαϊδανά κι ο δυόσμος στη λαϊκή:
Πενήντα δραχμές το ένα πρωί, πενήντα λεπτά το άλλο.
Κι ο κόσμος σαν το κοτόπουλο το ζαλισμένο να μην ξέρει από τους έρχονταν οι φάπες.
Γιατί τα ΜΜΕ της εποχής, όπως και κάποιας άλλης εποχής κουκλίτσα μου, τον είχαν πείσει ότι θα γίνει Γερμανία η Ελλάδα με το νέο νόμισμα το σταθερό, πάει η δραχμή ήρθε το μάρκο. Τέλος η αισχροκέρδεια, τέλος οι διολισθήσεις, τέλος το ξεφτιλίκι. Η ισχυρή Ελλάδα αφίχθη!
Επ’ αυτού, θα ήθελα να σημειώσω ότι χρησιμοποιώ πάντοτε τον Δείκτη Λομποτέση. Την τιμή δηλαδή της κλασικής τυρόπιτας κουρού στο Άριστον της οδού Βουλής, που έχει ξεπεινάσει γενιές και γενιές Ελλήνων και Ελληνίδων. Το ’94 που δούλευα στο κέντρο της Αθήνας, την είχα προλάβει στις 90 δραχμές και είχε, μάλιστα, γίνει πόλεμος τότε γιατί στα τέλη του έτους την ανέβασαν στις 100 δραχμές. Τώρα, έχει φτάσει ένα ευρώ και 20 λεπτά, τελευταία φορά που πέρασα, κάτι σε 400 δραχμές παλιάς εποχής. Δεν έχω την εντύπωση ότι ο βασικός μισθός ανέβηκε τέσσερις φορές όλα αυτά τα χρόνια…
Αλλά επειδή εγώ είμαι των θετικών επιστημών και γνωρίζω καλύτερα τα πηγάδια δυναμικού από τις οικονομικές δοξασίες, κλείνω με κάτι που έγραψε ο Γιάνης Βαρουφάκης, επ’ ευκαιρία των είκοσι ετών του ευρώ. Λέει διάφορα περικολόζα στο άρθρο του (και για «ψηφιακό νόμισμα», αν έχετε Θεό!), αλλά λέει και ένα πολύ σωστό. Το παραθέτω ακολούθως και σας χαιρετώ:
«Βασικό ζητούμενο της δημιουργίας του ευρώ ήταν η περίφημη “Σύγκλιση” που θα ερχόταν μέσω της κατάργησης (Α) του κόστους μετατροπής συναλλάγματος (π.χ. από μάρκα σε φράγκα και από φράγκα σε δραχμές) και (Β) του φόβου της υποτίμησης νομισμάτων (όπως η λιρέτα και η δραχμή).

Πέντε ήταν, οι υποσχέσεις των εμπνευστών του ευρώ: (1) Ενίσχυση εμπορικών ροών. (2) Συγκλίνοντα βιοτικά επίπεδα. (3) Ηπιότερες οικονομικές κρίσεις. (4) Σταθερότητα τιμών. (5) Σύγκλιση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας Ελλάδας-Γερμανίας, Ολλανδίας-Ιταλίας κ.ο.κ.
Τα νούμερα είναι αμείλικτα: Ούτε μία από αυτές τις πέντε υποσχέσεις δεν τηρήθηκε»!