Εκτενές ρεπορτάζ του France24, έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά άλλων ρεπορτάζ για τον περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα και οπισθοδρόμηση. Στο ρεπορτάζ φιλοξενούνται δηλώσεις δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών, που περιγράφουν ένα τρομαχτικό σκηνικό φόβου, πιέσεων και απειλών για την ανεξάρτητη δημοσιογραφία στη χώρα.
Δολοφονία ενός ρεπόρτερ, ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης να επιπλήττει δημόσια έναν ξένο δημοσιογράφο και καταγγελίες για παρακολούθηση δημοσιογράφων, συνθέτουν μια πολύ κακή χρονιά για την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα.
Κατά το 2021 η Ελλάδα κατέβηκε πέντε θέσεις στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου του 2021 που συντάχθηκε από την οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) και τώρα κατατάσσεται στην 70η θέση ανάμεσα 180 χωρών, πιο χαμηλά από την Πολωνία και τη Μογγολία.
«Η επιδείνωση τον περασμένο χρόνο ήταν ανησυχητική» δήλωσε στο ΑFP ο Γιώργος Πλειός, επικεφαλής του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο Γ. Πλειός ανέφερε ότι μια σειρά από παραβιάσεις της ελευθερίας του Τύπου τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνουν δημοσιογράφους που κρατούνται ή εκφοβίζονται και αστυνομικούς που χτυπούν φωτογράφους κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων.
Τον Απρίλιο, ένας δημοσιογράφος του αστυνομικού ρεπόρτερ, ο 52χρονος Γιώργος Καραϊβάζ, δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του στην Αθήνα. Η κυβέρνηση διέταξε έρευνα, αλλά έως τώρα δεν έχει διαλευκανθεί η υπόθεση. .
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, το 2021 αγνόησε αιτήματα για πληροφορίες βασικών θεμάτων, ασκήθηκε πίεση σε δημοσιογράφους που ασκούσαν κριτική στην κυβέρνηση, ενώ το κοινοβούλιο τον Νοέμβριο ψήφισε νέο νόμο για την τιμωρία της παραπληροφόρησης με έως και πέντε χρόνια φυλάκιση.
Οι δημοσιογράφοι απειλούνται πλέον με φυλάκιση για υποτιθέμενες ψευδείς ειδήσεις «που δύναται να προκαλέσουν ανησυχία ή φόβο στο κοινό», με μια τροπολογία που το συνδικάτο δημοσιογράφων, η ΕΣΗΕΑ, είπε ότι κινδυνεύει να περιορίσει την ελευθερία του λόγου.
Δημοσιογράφοι υποστηρίζουν ότι το 2021, αστυνομία και υπουργεία αγνοούσαν συστηματικά τα email τους που αναζητούσαν απαντήσεις για την πανδημία του κορωνοϊού, τις αστυνομικές καταχρήσεις και την προσφυγική κρίση.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τον Νοέμβριο ενεπλάκη σε δημόσιο σύγκρουση με Ολλανδή δημοσιογράφο, η οποία τον κατηγόρησε ότι «λέει ψέματα», αφού αρνήθηκε ότι πραγματοποιεί παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών στη θάλασσα.«Δεν θα μπαίνετε σε αυτό το κτίριο και θα προσβάλλετε εμένα… ή τον ελληνικό λαό με κατηγορίες και εκφράσεις που δεν υποστηρίζονται από αποδείξεις», είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον Ολλανδό πρωθυπουργό, Μαρκ Ρούτε.
Η δημοσιογράφος, Ingeborg Beugel, δήλωσε αργότερα ότι δέχθηκε απειλές και έφυγε προσωρινά από τη χώρα.
Στις 13 Νοεμβρίου, η «Εφημερίδα των Συντακτών» δημοσίευσε, υπομνήματα της ΕΥΠ που συγκέντρωναν πληροφορίες σχετικά με τους αντιεμβολιαστές και ακτιβιστές που βοηθούσαν μετανάστες - αλλά και για δημοσιογράφο που προσλήφθηκε αργότερα από το AFP. Απαντώντας σε επιστολές του Γαλλικού Πρακτορείου, ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης επέμεινε «δεν υπάρχει παρακολούθηση δημοσιογράφων στην Ελλάδα».
Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει ξεκινήσει έρευνα μετά τις διαρροές που δημοσίευσε η εφημερίδα. Ο δημοσιογράφος της ΕΦΣΥΝ που δημοσίευσε το ρεπορτάζ, Δημήτρης Τερζής, κατηγόρησε την κυβέρνηση και τα φιλοκυβερντικά ΜΜΕ ότι «προσπαθούν να θάψουν την υπόθεση».
Τον Φεβρουάριο και τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, δημοσιογράφοι έλαβαν επιστολές καταγγελίας από την κυβέρνηση μετά από αναφορά για δύο περιπτώσεις όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προφανώς παραβιάσει τα μέτρα του lockdown.
Ο Fabien Perrier, ανταποκριτής γαλλόφωνων μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, δήλωσε ότι οι συντάκτες έλαβαν επιστολή από το υπουργείο Πολιτισμού τον Μάιο σχετικά με ένα άρθρο που επικρίνει ένα νέο τσιμεντένιο διάδρομο στην Ακρόπολη. Είπε ότι οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα υφίστανται πίεση να «ασκήσουν την αυτολογοκρισία».
Δύο δημοσιογράφοι που εργάζονται σε ελληνικά ΜΜΕ παραιτήθηκαν πέρυσι, κατηγορώντας την κυβέρνηση για απόπειρα λογοκρισίας, ισχυρισμούς που η ίδια αρνήθηκε.
«Σύννεφο φόβου»
Η καθηγήτρια μέσων ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών Λαμπρινή Παπαδοπούλου λέει ότι η Ελλάδα έχει μια μακρά ιστορία διαπλοκής μεταξύ των ελληνικών μέσων ενημέρωσης και των πολιτικών και οικονομικών ελίτ. «Οι προβληματικές σχέσεις μεταξύ των μέσων ενημέρωσης και της εξουσίας δεν είναι κάτι καινούργιο». «Υπάρχει ελάχιστος χώρος για κριτική και ανεξάρτητη δημοσιογραφία στην Ελλάδα» σημείωσε η καθηγήτρια.
Ο Γιώργος Τζογόπουλος, επιστημονικός συνεργάτης στο think tank του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, υποστήριξε ότι η κάλυψη της πανδημίας σε ορισμένα ελληνικά μέσα ενημέρωσης συνίσταται στην απλή αναπαραγωγή κυβερνητικών ανακοινώσεων.
Δεκάδες Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, έκλεισαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης μεταξύ του 2010-2018, αφήνοντας τους εργαζόμενους απελπισμένους από οποιαδήποτε μορφή στήριξης.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού το 2020, η κυβέρνηση εισήγαγε ένα πρόγραμμα για τη στήριξη των μέσων ενημέρωσης, στο πλαίσιο μιας εκστρατείας παραμονής στο σπίτι. Αλλά σύμφωνα με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα χρήματα ωφέλησαν δυσανάλογα τα φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης. Μια κοινοβουλευτική έρευνα για το θέμα βρίσκεται σε εξέλιξη.
Συνολικά, η RSF λέει ότι οι αρχές έχουν λάβει ανεπαρκή μέτρα για την προστασία των δημοσιογράφων. Η δολοφονία ενός άλλου δημοσιογράφου το 2010, του 37χρονου Σωκράτη Γκιόλια, παραμένει επίσης ανεξιχνίαστη.
Ο Γιώργος Πλειός υποστήριξε τέτοιες πρακτικές αφήνουν τους Έλληνες δημοσιογράφους «κάτω από ένα σύννεφο φόβου».