Η «υπόθεση Ρομάν Προτάσεβιτς» παρουσιάστηκε από τον ελληνικό και διεθνή Τύπο σε ποικίλες αφηγηματικές εκδοχές, ακόμα και ως θρίλερ κομμουνιστικής φαντασίας. Μια υπόθεση βγαλμένη μέσα από τα ερείπια του σοβιετικού καθεστώτος, ας πούμε, 32 χρόνια μετά την πτώση του. Όπου, ο τελευταίος των κομισαρίων του ΚΚΣΕ καταφέρνει να συντηρεί το σοβιετικό μοντέλο διοίκησης σ’ ένα αντεργκράουντ κρατίδιο της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αυτοσυντηρούμενος ως ισόβιος πρόεδρός του...Ώσπου, προ ημερών, αναγκάζεται να διατάξει τέσσερις πράκτορες της Κα Γκε Μπε (KGB) να κάνουν αεροπειρατεία σε επιβατική πτήση της γραμμής Αθήνα - Βίλνιους, προκειμένου να συλλάβουν τον τρομοκράτη δημοσιογράφο Ρομάν Προτάσεβιτς. Ο οποίος, για λογαριασμό της καπιταλιστικής Δύσης, υποκινούσε την ανατροπή του!
Τέτοιες τερατολογίες! Που, ωστόσο, δεν απέχουν και πολύ απ’ αυτές της κυρίαρχης δημοσιογραφικής πραγματικότητας∙ για την οποία, χωρίς να παίρνω και όρκο ότι υφίσταται, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Λουκασένκο δεν είναι παρά ένα σταλινικό απομεινάρι που, μετά την πτώση του «υπαρκτού», με τη στήριξη της μετασοβιετικής οικονομικής νομενκλατούρας, την κρατική τρομοκρατία, την ασύδοτη αστυνομική καταστολή και μια σειρά καλπονοθειών με την... ελαφρά ανοχή της Ε.Ε., επιβίωσε ως Πρόεδρος... Δημοκρατίας επί 32 συναπτά έτη.
Ώσπου... προψές, πιεσμένος ασφυκτικά από την εντεινόμενη λαϊκή αντίδραση, έκανε το μοιραίο λάθος της αεροπειρατείας: διατεταγμένη βίαιη εκτροπή πτήσης από τέσσερις πράκτορες της KGB για τη σύλληψη ενός εκ των μεγαλυτέρων αντιπάλων του: του δημοσιογράφου και μπλόγκερ Ρομάν Προτάσεβις, μέλους της αντιπροσωπείας της αυτοεξόριστης ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια.
Ώς εδώ, κι ότι καταλάβαμε, καταλάβαμε. Αυτό που δεν καταλάβαμε είναι ο καλά κρυμμένος -πίσω από τα κάθε λογής αφηγήματα των κυρίαρχων ΜΜΕ για την «υπόθεση Ρομάν Προτάσεβιτς»- καταλυτικός ρόλος της σύγχρονης δημοσιογραφίας (σ.σ.: κυρίως της εναλλακτικής δημοσιογραφίας, των blogs και των social media) στην αυτο-οργάνωση κινημάτων διαμαρτυρίας και τις λαϊκές εξεγέρσεις εναντίον απολυταρχικών καθεστώτων, όπως αυτό της Λευκορωσίας. Και, σε αντιδιαστολή, ο λυσσαλέος πόλεμος των καθεστώτων αυτών (και όχι μόνον) κατά της ελευθεροτυπίας και των δημοσιογραφικών εκφραστών της.
Το κατάλαβε πρώτος απ’ όλους -πράγμα διόλου τυχαίο- ένας ξεχωριστός συνάδελφος, ο δημοσιογράφος και πρώην υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης. Και το διατύπωσε (στο Mega) ως εξής: «Εκείνο που έχει σημασία δεν είναι να μείνουμε στην πρώτη ανάγνωση (σ.σ: της υπόθεσης Ρομάν Προτάσεβιτς) αλλά να αντιληφθούμε ότι η ελευθερία του Τύπου και η ασφάλεια των δημοσιογράφων είναι στο στόχαστρο πολλών εξουσιών, είτε ακραία αυταρχικών είτε άλλων με δημοκρατικό προσωπείο".
Ακόμα και στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, αποκαλύπτεται ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης του πρώην Προέδρου Τραμπ είχε δώσει εντολές για παρακολούθηση επικριτικών δημοσιογράφων. Στην Ευρώπη υπήρξαν δολοφονίες, είδαμε πρόσφατα στη Μάλτα και στην Ελλάδα. Και βλέπουμε επίσης ότι η χώρα μας βρίσκεται σε ντροπιαστικά κακή θέση στον ευρωπαϊκό δείκτη ελευθερίας του Τύπου, αφού κατατάσσεται στην κατηγορία "προβληματική"...
Σήμερα, με τη... συμβολή και της πανδημίας Covid-19, η άσκηση της δημοσιογραφίας παρακωλύεται, εντελώς ή εν μέρει, σε πάνω από 130 χώρες. Σύμφωνα με την ετήσια παγκόσμια κατάταξη ως προς την ελευθερία του Τύπου που δίνει στη δημοσιότητα η ΜΚΟ Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (Reporters sans frontières, RSF), στο 73% των 180 χωρών που αξιολογούνται, καταγράφονται καταστάσεις "πολύ σοβαρές", "δύσκολες" ή "προβληματικές" για την άσκηση του επαγγέλματος.
Εντάξει, η Λευκορωσία θεωρείται η πιο επικίνδυνη χώρα της Ευρώπης όσον αφορά το προσωπικό των επιχειρήσεων ΜΜΕ: Τους τελευταίους 9 μήνες, από τότε που ξέσπασαν οι διαδηλώσεις κατά του Λουκασένκο, έχουν προσαχθεί ή συλληφθεί περισσότεροι από 400 δημοσιογράφοι, ενώ τουλάχιστον 10 βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές κατηγορίες.
Γενικότερα, από τις εκλογές του Αυγούστου, ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας και τα όργανα της κυβέρνησής του έχουν εξαπολύσει μια μεγάλη εκστρατεία καταστολής της αντιπολίτευσης, απελαύνοντας στελέχη της, φυλακίζοντας ακτιβιστές και πολιτικούς και διώκοντας δημοσιογράφους, ενώ καταπνίγουν με βία τις κινητοποιήσεις.
Η Ευρώπη (Ε.Ε.) υποτίθεται ότι παραμένει η πιο ασφαλής περιφέρεια, όμως οι επιθέσεις και οι καταχρηστικές συλλήψεις δημοσιογράφων πολλαπλασιάστηκαν, ειδικά στη Γαλλία, στη διάρκεια των διαδηλώσεων εναντίον του σχεδίου νόμου για την επιλεγόμενη "καθολική ασφάλεια". Ακόμα χειρότερα στην Ιταλία, την Πολωνία, την Ελλάδα, τη Σερβία και τη Βουλγαρία.
Όσο για την τύχη του... άτυχου 26χρονου Λευκορώσου δημοσιογράφου και μπλόγκερ Ρομάν Προτάσεβιτς, ούτε λόγος ανησυχίας. "Είναι ασφαλής" δηλώνει ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας: "κρατείται απλώς σε μια φυλακή»!
Οk, όλα κομπλέ, σύντροφε. Επιτρέψτε μου μόνο να θυμίσω στους συντρόφους αναγνώστες της στήλης ότι, στη μετασοβιετική... Δημοκρατία σας, ισχύει ακόμα η θανατική ποινή. Ή όχι;
- το κείμενο του Ν. Τσαγκρή είναι από την Αυγή (30.5.2021)
Τέτοιες τερατολογίες! Που, ωστόσο, δεν απέχουν και πολύ απ’ αυτές της κυρίαρχης δημοσιογραφικής πραγματικότητας∙ για την οποία, χωρίς να παίρνω και όρκο ότι υφίσταται, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Λουκασένκο δεν είναι παρά ένα σταλινικό απομεινάρι που, μετά την πτώση του «υπαρκτού», με τη στήριξη της μετασοβιετικής οικονομικής νομενκλατούρας, την κρατική τρομοκρατία, την ασύδοτη αστυνομική καταστολή και μια σειρά καλπονοθειών με την... ελαφρά ανοχή της Ε.Ε., επιβίωσε ως Πρόεδρος... Δημοκρατίας επί 32 συναπτά έτη.
Ώσπου... προψές, πιεσμένος ασφυκτικά από την εντεινόμενη λαϊκή αντίδραση, έκανε το μοιραίο λάθος της αεροπειρατείας: διατεταγμένη βίαιη εκτροπή πτήσης από τέσσερις πράκτορες της KGB για τη σύλληψη ενός εκ των μεγαλυτέρων αντιπάλων του: του δημοσιογράφου και μπλόγκερ Ρομάν Προτάσεβις, μέλους της αντιπροσωπείας της αυτοεξόριστης ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια.
Ώς εδώ, κι ότι καταλάβαμε, καταλάβαμε. Αυτό που δεν καταλάβαμε είναι ο καλά κρυμμένος -πίσω από τα κάθε λογής αφηγήματα των κυρίαρχων ΜΜΕ για την «υπόθεση Ρομάν Προτάσεβιτς»- καταλυτικός ρόλος της σύγχρονης δημοσιογραφίας (σ.σ.: κυρίως της εναλλακτικής δημοσιογραφίας, των blogs και των social media) στην αυτο-οργάνωση κινημάτων διαμαρτυρίας και τις λαϊκές εξεγέρσεις εναντίον απολυταρχικών καθεστώτων, όπως αυτό της Λευκορωσίας. Και, σε αντιδιαστολή, ο λυσσαλέος πόλεμος των καθεστώτων αυτών (και όχι μόνον) κατά της ελευθεροτυπίας και των δημοσιογραφικών εκφραστών της.
Το κατάλαβε πρώτος απ’ όλους -πράγμα διόλου τυχαίο- ένας ξεχωριστός συνάδελφος, ο δημοσιογράφος και πρώην υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης. Και το διατύπωσε (στο Mega) ως εξής: «Εκείνο που έχει σημασία δεν είναι να μείνουμε στην πρώτη ανάγνωση (σ.σ: της υπόθεσης Ρομάν Προτάσεβιτς) αλλά να αντιληφθούμε ότι η ελευθερία του Τύπου και η ασφάλεια των δημοσιογράφων είναι στο στόχαστρο πολλών εξουσιών, είτε ακραία αυταρχικών είτε άλλων με δημοκρατικό προσωπείο".
Ακόμα και στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, αποκαλύπτεται ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης του πρώην Προέδρου Τραμπ είχε δώσει εντολές για παρακολούθηση επικριτικών δημοσιογράφων. Στην Ευρώπη υπήρξαν δολοφονίες, είδαμε πρόσφατα στη Μάλτα και στην Ελλάδα. Και βλέπουμε επίσης ότι η χώρα μας βρίσκεται σε ντροπιαστικά κακή θέση στον ευρωπαϊκό δείκτη ελευθερίας του Τύπου, αφού κατατάσσεται στην κατηγορία "προβληματική"...
Σήμερα, με τη... συμβολή και της πανδημίας Covid-19, η άσκηση της δημοσιογραφίας παρακωλύεται, εντελώς ή εν μέρει, σε πάνω από 130 χώρες. Σύμφωνα με την ετήσια παγκόσμια κατάταξη ως προς την ελευθερία του Τύπου που δίνει στη δημοσιότητα η ΜΚΟ Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (Reporters sans frontières, RSF), στο 73% των 180 χωρών που αξιολογούνται, καταγράφονται καταστάσεις "πολύ σοβαρές", "δύσκολες" ή "προβληματικές" για την άσκηση του επαγγέλματος.
Εντάξει, η Λευκορωσία θεωρείται η πιο επικίνδυνη χώρα της Ευρώπης όσον αφορά το προσωπικό των επιχειρήσεων ΜΜΕ: Τους τελευταίους 9 μήνες, από τότε που ξέσπασαν οι διαδηλώσεις κατά του Λουκασένκο, έχουν προσαχθεί ή συλληφθεί περισσότεροι από 400 δημοσιογράφοι, ενώ τουλάχιστον 10 βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές κατηγορίες.
Γενικότερα, από τις εκλογές του Αυγούστου, ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας και τα όργανα της κυβέρνησής του έχουν εξαπολύσει μια μεγάλη εκστρατεία καταστολής της αντιπολίτευσης, απελαύνοντας στελέχη της, φυλακίζοντας ακτιβιστές και πολιτικούς και διώκοντας δημοσιογράφους, ενώ καταπνίγουν με βία τις κινητοποιήσεις.
Η Ευρώπη (Ε.Ε.) υποτίθεται ότι παραμένει η πιο ασφαλής περιφέρεια, όμως οι επιθέσεις και οι καταχρηστικές συλλήψεις δημοσιογράφων πολλαπλασιάστηκαν, ειδικά στη Γαλλία, στη διάρκεια των διαδηλώσεων εναντίον του σχεδίου νόμου για την επιλεγόμενη "καθολική ασφάλεια". Ακόμα χειρότερα στην Ιταλία, την Πολωνία, την Ελλάδα, τη Σερβία και τη Βουλγαρία.
Όσο για την τύχη του... άτυχου 26χρονου Λευκορώσου δημοσιογράφου και μπλόγκερ Ρομάν Προτάσεβιτς, ούτε λόγος ανησυχίας. "Είναι ασφαλής" δηλώνει ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας: "κρατείται απλώς σε μια φυλακή»!
Οk, όλα κομπλέ, σύντροφε. Επιτρέψτε μου μόνο να θυμίσω στους συντρόφους αναγνώστες της στήλης ότι, στη μετασοβιετική... Δημοκρατία σας, ισχύει ακόμα η θανατική ποινή. Ή όχι;
- το κείμενο του Ν. Τσαγκρή είναι από την Αυγή (30.5.2021)
