Του Σταύρου Καπάκου*
Τα όρια της ελευθερίας του Τύπου για τους επαγγελματίες δημοσιογράφους ορίζονται από τις αρχές δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ, που αποτελούν κατάκτηση του κλάδου στην οποία συνέβαλε καθοριστικά η παράταξή μας. Θέμα ανακύπτει όταν ο Τύπος ή κάποιος δημοσιογράφος υπερβαίνει αυτές τις.. αρχές ευτελίζοντας την αυτονομία τής ενημέρωσης και τον κοινωνικό της ρόλο ως πυλώνα τής δημοκρατικής διαδικασίας. Και δεν μιλάμε για την ακούσια υπέρβαση, ένα λάθος που είναι ανθρώπινο να γίνει, το οποίο διορθώνεται καλή τη πίστη. Το θέμα για τον δημοσιογράφο είναι να «δέσει» την πληροφορία του καθιστώντας την είδηση.
Ο δημοσιογράφος λειτουργεί σοβαρά όταν ακολουθεί τις αρχές δεοντολογίας και κάνει σωστά τη δουλειά του ελέγχοντας την εξουσία σε όλες τις εκφάνσεις της, πολιτικές και οικονομικές. Αρκετές φορές, όμως, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη, η πληροφορία δεν «δένεται» και, παρ’ όλα αυτά, διαχέεται χωρίς έλεγχο και τεκμηρίωση, ενώ πάνω σ’ αυτή τη δήθεν πληροφορία, fake news στην πραγματικότητα, «χτίζονται» συμβόλαια δολοφονίας χαρακτήρων. Κατά συνέπεια, και γι’ αυτή την τελευταία περίπτωση τα όρια ελευθερίας του Τύπου είναι μαχητά από τους πολίτες ή τους θιγόμενους, που έχουν δικαίωμα να αμυνθούν. Η άμυνα ισχύει ακόμη περισσότερο αν, παρά τις προσπάθειές τους, δεν εισακούεται σκοπίμως η άποψή τους. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οφείλουν να σεβαστούν την αρχή της αναλογικότητας.
Η κρίση αξιοπιστίας των ελληνικών μέσων ενημέρωσης, ιδιαίτερα της τηλεόρασης, έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις είτε γιατί τα μέσα τεχνηέντως ακολουθούν μια κατεύθυνση μονομέρειας καταπατώντας τον πλουραλισμό, είτε επειδή αξιολογούν τις πληροφορίες και τις ειδήσεις με ιδιοτελή, μη δημοσιογραφικά κριτήρια. Η κρίση αξιοπιστίας γίνεται ευρύτατα αντιληπτή από τους πολίτες ανεξαρτήτως της πολιτικής τους τοποθέτησης κι αυτό συνιστά απόδειξη ότι οι πολίτες αμφισβητούν τα «κείμενα» των μίντια και της διαπλοκής. Πρόκειται ασφαλώς για ενθαρρυντική διαπίστωση.
* Ο Σταύρος Καπάκος είναι γεν. γραμματέας του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ και το κείμενό του είναι από την «Αυγή»