Κιθαρίστας ή ντράμερ; Τα κοινά σημεία των πολιτικών προφίλ Τραμπ και Μητσοτάκη
«Τελικά τι ήταν; Κιθαρίστας ή ντράμερ;» με ρώτησε γελώντας ο συνάδελφος. Μιλούσαμε (με βιντεοκλήση βέβαια) για τον Ντόναλντ Τράμπ και τα δημοσιεύματα που ψάχνονταν για την πολιτική ταυτότητα του... ανδρός που ξεφτίλισε (στην κυριολεξία μιλάμε) την πολύφερνη αμερικανική δημοκρατία∙ αποκαλύπτοντας την έκταση της διατρητότητας του ομοσπονδιακού συνταγματικού πολιτεύματος των ΗΠΑ.
«Λαϊκιστής ή φασίστας;» ήταν η ταυτοτική διχογνωμία..
Και το γελοίο του πράγματος επίσης. Του διλήμματος των αναλυτών, εννοώ, για το εάν ο Τραμπ ήταν λαϊκιστής ή φασίστας. Δεδομένου ότι κάλλιστα θα μπορούσε να είναι και λαϊκιστής, και φασίστας, αφού μια χαρά φασίστας μπορεί να είναι ένας λαϊκιστής, ενώ κάθε φασίστας που... σέβεται τον εαυτό του οφείλει να είναι και λαϊκιστής.
Στο σημείο αυτό πρέπει να... αποκαλύψουμε ότι κάθε επαγγελματίας πολιτικός, ανεξαρτήτως αξιώματος, είναι λίγο - πολύ λαϊκιστής∙ φέρει επάξια -για να το πούμε πιο... ευγενικά- την ετικέτα του λαϊκιστή. Θα το τσεκάρετε διαβάζοντας τον ορισμό του λαϊκιστή που ακολουθεί, καθώς θα διαπιστώνετε ότι κάθε πολιτικός ηγέτης που έρχεται στον νου σας -εκτός εκείνου που εσείς... υποστηρίζετε φυσικά- χωράει οριζοντίως και καθέτως σ’ αυτόν: λαϊκιστής είναι ο δημόσιος λειτουργός που κολακεύει τον λαό υιοθετώντας απόψεις ευχάριστες, αλλά όχι ωφέλιμες γι’ αυτόν, με σκοπό να κερδίσει την υποστήριξη και την εύνοιά του.
*******
Ωστόσο, «μια ετικέτα πρέπει να χρησιμοποιείται όταν βοηθάει στην κατανόηση ενός ανθρώπου», μας συμβουλεύει ο σπουδαίος Αμερικανός ιστορικός και πολιτικός αναλυτής Ρόμπερτ Πάξτον και, συμφωνώντας μαζί του, δεν νομίζω ότι ο χαρακτηρισμός «φασίστας» βοηθάει να κατανοηθεί ο Ντόναλντ Τραμπ: ανάμεσα στο φαινόμενο Τραμπ και στον φασισμό υπάρχουν ασφαλώς ομοιότητες στη θεματολογία και στο στιλ, αλλά οι κοινωνικές και πολιτικές δυναμικές είναι πολύ διαφορετικές.
«Η βασική λειτουργία του φασισμού είναι να ενώσει έναν διχασμένο λαό μέσω της υποταγής του ατόμου στην κοινότητα και να δημιουργήσει για τον σκοπό αυτόν ένα ισχυρό κράτος» εξηγεί ο Ρόμπερτ Πάξτον. Και σημειώνει ότι ο Τραμπ επιχειρεί το αντίθετο: «Να συρρικνωθεί το κεντρικό κράτος, να σταματήσει η προστασία των φτωχών ή του περιβάλλοντος».
Ουπς! «Κάτι τέτοιο δεν επιχειρεί και ο δικός μας;» σκέφτεσαι στο σημείο αυτό ως... ανιδιοτελής αναγνώστης. Και συνεχίζοντας την ανάγνωση της ανάλυσης του Πάξτον για το προφίλ του Τραμπ (λαϊκιστής ή φασίστας;), κάνεις εικόνα το προφίλ τού Κυριάκου Μητσοτάκη: «Δεν βρισκόμαστε μπροστά σ’ έναν εξτρεμισμό της Δεξιάς, αλλά μπροστά σ’ έναν εξτρεμισμό του Κέντρου, που πρεσβεύει την υπεροχή του ατόμου...» διαβάζεις και σκέφτεσαι την ιδεολογία της... αριστείας του μητσοτακέικου απ’ τη μία και τη θεωρία της ατομικής ευθύνης απ’ την άλλη...
Ακολούθως διαβάζεις ότι «ο Τραμπ χρησιμοποιεί τη σχέση ανάμεσα στον εθνικισμό και στην ανάγκη της κάθαρσης του έθνους» και σκέφτεσαι την υιοθετημένη απ’ τον Κυριάκο (βορίδεια στην επιφάνεια, σαμαρική στο βάθος) ανάγκη κάθαρσης του έθνους από τον μιασματικό ΣΥΡΙΖΑ και τον... «λαϊκιστή» Τσίπρα. Ενώ, καθώς διαβάζεις ότι «ο Τραμπ ορίζει έναν εσωτερικό εχθρό (τον μετανάστη ας πούμε) και προτείνει την επίλυση των προβλημάτων με τη βία», σκέφτεσαι αναπόφευκτα το ανελέητο κυνηγητό των προσφύγων και την... επίλυση κάθε λαϊκού αιτήματος με τις αυταρχικές - καταχρηστικές επελάσεις αστυνομικής βίας του Χρυσοχοΐδη...
«Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι φασίστας, αλλά ένας πολύ επικίνδυνος άνθρωπος» είχε καταλήξει ο Ρόμπερτ Πάξτον πολύ πριν ο Αμερικανός Πρόεδρος κάνει μπάχαλο το Καπιτώλιο αρνούμενος να παραδώσει την εξουσία*. Ε, λοιπόν, βάζω στοίχημα ότι σε κάτι αντίστοιχο θα κατέληγε σήμερα ο μέσος, κομματικά ανένταχτος, Έλληνας πολίτης ερωτώμενος αν ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι «λαϊκιστής ή φασίστας»: «Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι φασίστας, αλλά ένας πολύ επικίνδυνος άνθρωπος».
Και βέβαια, πρωτοκλασάτος λαϊκιστής! Με την κανονική έννοια του όρου βέβαια, και όχι με τη στρεβλή, τη χαλκευμένη από τους συστημικούς μηχανισμούς τού νεοφιλελευθερισμού σήμανσή της, σύμφωνα με την οποία ως λαϊκιστής στιγματίζεται κάθε πολιτικός αξιωματούχος που τάσσεται κατά της λιτότητας. Ή κριτικάρει την Ευρωζώνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους θεσμούς της. Ή αμφισβητεί τη συστημική πολιτική για το κλίμα, τους πρόσφυγες, τα εργασιακά και τα ατομικά δικαιώματα, τους εξοπλισμούς...
Ως τέτοιος «λαϊκιστής» -πώς να το κρύψωμεν άλλωστε- ούτε καν ο Τσίπρας δεν μπορεί πια να... στιγματιστεί.
* Η ανάλυση («L’Obs» / «Le Nouvel Observateur») δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ στις 12.4.16
- το κείμεν του Νίκου Τσαγκρή ειναι από την ΑΥΓΗ (17.01.2021)