Η εξωτερική πολιτική είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Δεν επιτρέπονται: δογματισμοί (θα σπάσεις τα μούτρα σου), βολονταρισμός (θα γελοιοποιηθείς), εφησυχασμός (καραδοκεί η δυσάρεστη έκπληξη), μεγαλοστομίες (θα εκτεθείς), σιγουριά για τις αγνές προθέσεις των συμμάχων (τα συμφέροντα παίζουν τον κυρίαρχο ρόλο), υποτίμηση του αντιπάλου.. (άγνοια του κινδύνου). Απαιτούνται: σχέδιο με εναλλακτικές επιλογές, ρεαλισμός, μετριοπάθεια όποτε η συγκυρία δεν σε βοηθά και οι συσχετισμοί είναι αρνητικοί, δυναμισμός και αποφασιστικότητα όποτε το κλίμα είναι ευνοϊκό.
Η εξωτερική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης, όπως την προωθεί ο πρωθυπουργός (δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι συμφωνούν ο αρμόδιος υπουργός και οι διπλωμάτες), είναι η επιτομή του ερασιτεχνισμού. Το πρώτο φάουλ (κατευθείαν κόκκινη κάρτα χωρίς να χρειαστεί να πάει ο διαιτητής στο VAR) το έκανε ο κ. Μητσοτάκης στη συνάντηση που είχε με τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Δεν ξέρω ποιος τον συμβούλευσε, αν πράγματι κάποιος τον συμβούλευσε και δεν ήταν μια εν θερμώ αντίδρασή του, να δηλώσει εις επήκοον όλων ότι η Ελλάδα είναι δεδομένος και προβλέψιμος σύμμαχος της Δύσης και των ΗΠΑ. Είναι, βρε άνθρωπε, αλλά δεν το λες έτσι φόρα παρτίδα, γιατί αυτό που εισπράττει ο συνομιλητής σου είναι ότι έχει να κάνει με έναν ηγέτη που δεν θέλει να δημιουργήσει προβλήματα, που δεν προτίθεται να προκαλέσει εντάσεις και ότι θα κινηθεί ως υπάκουος και πειθαρχημένος εταίρος. Αρα, ο συνομιλητής σου, από τον οποίο ζητάς να σε βοηθήσει στα ανοιχτά μέτωπα που έχεις, δεν έχει κανέναν λόγο να σε πάρει σοβαρά υπόψη του. Θα πορευτεί καταπώς θεωρεί ότι εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της χώρας του που μπορεί να μην ταυτίζονται με τις επιδιώξεις της δικής σου χώρας. Δηλώνοντας δεδομένος και προβλέψιμος, είσαι παντελώς ακίνδυνος.
Το τελευταίο φάουλ (και αυτό τιμωρείται με κόκκινη κάρτα, και γι’ αυτό δεν χρειάζεται το VAR) το έκανε ο κ. Μητσοτάκης στη σύνοδο της Ε.Ε για το θέμα των σχέσεων της Ευρώπης με την Τουρκία. Οταν έχεις ζαλίσει τα αυτιά των Ελλήνων εσύ και οι υπουργοί σου ότι η στάση της Τουρκίας είναι απαράδεκτη, επιθετική και προκλητική, ότι ο Ερντογάν παραβιάζει συστηματικά το διεθνές δίκαιο, ότι η Ευρώπη οφείλει να στηρίξει δύο μέλη της, την Ελλάδα και την Κύπρο, που απειλούνται από την αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας, όταν σε όλες τις επαφές σου με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υποστηρίζεις ότι η πολιτική κατευνασμού αποθηριώνει το τουρκικό καθεστώς και ότι το μόνο μέτρο που θα το συνετίσει και θα το αναγκάσει να αναδιπλωθεί είναι οι κυρώσεις, όταν λοιπόν έχεις κάνει όλα αυτά και έχεις καλλιεργήσει προσδοκίες στη χώρα σου, ότι στη σύνοδο θα ληφθούν σημαντικές αποφάσεις που θα βλάψουν την Τουρκία, δεν μπορείς να λες δημοσίως ότι «οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός».
Γκάφα; Συνειδητή επιλογή; Αυτοθέλητη υποταγή; Αγνωστο. Πάντως το μήνυμα που στέλνεις στους Ευρωπαίους και στον Ερντογάν είναι σαφές: «Δεν πιστεύω στις κυρώσεις, δεν θέλω να επιβληθούν, απλώς είμαι υποχρεωμένος να συντηρώ το θέμα στο ρητορικό επίπεδο και να υποδύομαι τον αυστηρό, αποφασισμένο και έτοιμο για όλα επειδή έχω πρόβλημα στο εσωτερικό της χώρας μου». Συνεπώς, αφού είσαι δεδομένος, αφού δεν θεωρείς ότι οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας είναι αυτοσκοπός, δεν δικαιούσαι στη συνέχεια να διαμαρτύρεσαι επειδή οι συμφωνίες δεν τηρήθηκαν. Και ακόμη περισσότερο δεν μπορείς να υποστηρίζεις ότι στη σύνοδο έγινε ένα θετικό βήμα. «Αλλη μια τέτοια... νίκη και χάσαμε τα πάντα», είχε πει ο Πύρρος.
- το κείμενο του Τ. Παππά είναι από την Εφημερίδα των Συντακτών (14.12.2020)
