Του Αντρέα Παναγόπουλου
Τα ΜΜΕ βομβαρδίζουν καθημερινά το αναγνωστικό κοινό και τους τηλεθεατές με «ειδήσεις» για ένα, δύο ή και περισσότερα εμβόλια που «βρίσκονται στην τρίτη φάση», που «δοκιμάζονται με επιτυχία σε εθελοντές», που «θα βγουν στο τέλος του χρόνου ή στις αρχές του 2021», που «θα ξεκινήσουν να παρέχονται στο ευρύ κοινό από το καλοκαίρι» κ.ο.κ.Αυτά είναι τα αισιόδοξα σενάρια. Πάνω στα οποία πολλοί δεν διστάζουν να κάνουν «εμπόριο ελπίδας» ή να επιδείξουν την πολιτική και επιχειρησιακή τους ετοιμότητα για επικείμενους εμβολιασμούς. Άλλοι πάλι στηρίζουν τον σχεδιασμό των όποιων υγειονομικών και οικονομικών μέτρων, ακόμη και του Προϋπολογισμού του 2021, στην έλευση κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, των εμβολίων.
Με άλλα λόγια: «ακόμη δεν το είδαμε, Γιάννη το βαφτίσαμε».
Από την άλλη πλευρά υπάρχουν τα πιο προσγειωμένα σενάρια που λένε ότι τα εμβόλια θα αργήσουν πολύ και οι μαζικοί εμβολιασμοί ακόμη περισσότερο καθώς ακόμη δεν ξέρουμε αν και τι είδους παρενέργειες έχουν, πόση θα είναι η διάρκεια της ανοσίας που θα παρέχουν, αν θα δίνονται σε μία ή σε διπλή δόση, αν θα μπορέσει να παραχθεί αρκετή ποσότητα δόσεων ώστε να καλυφθούν πρώτα οι υγειονομικοί και οι ευπαθείς ομάδες και μετά ο γενικός πληθυσμός.
Και βέβαια, υπάρχουν και τα απαισιόδοξα σενάρια που λένε ότι είτε το εμβόλιο δεν θα βγει ποτέ (όπως συνέβη με το HIV και τον Εμπολα) είτε θα αργήσει καμιά 40αριά χρόνια όπως με το εμβόλιο της διφθερίτιδας και επίσης ότι πάντοτε η φαρμακευτική θεραπεία προηγείται των εμβολίων –για την οποία θεραπεία βρισκόμαστε σε κατάμαυρα μεσάνυχτα ακόμη. Το πιο απαισιόδοξο από όλα τα σενάρια λέει ότι επειδή πολλές φορές η θανατηφόρα δράση του κορονoϊού οφείλεται σε υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που σκοτώνει τον φορέα, εμβόλιο δεν πρόκειται να υπάρξει ΠΟΤΕ ή θα είναι τέτοιο που θα ανοσοκαταστέλλει σε τέτοιο βαθμό ώστε ο εμβολιασμένος να γίνεται ευάλωτος σε άλλες παθήσεις.
Για να μην αναφέρουμε πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ σύμφωνα με την οποία στο άμεσο μέλλον η ανθρωπότητα θα αντιμετωπίσει κι άλλες παρόμοιες ή σφοδρότερες πανδημίες καθώς δεκάδες ή και χιλιάδες ιοί όπως ο COVID-19 μπορεί να μολύνουν πληθυσμούς.
Με άλλα λόγια, κανείς με στοιχειώδη σοβαρότητα υπευθυνότητα δεν μπορεί να χτίζει «ανώγια και κατώγια» στην προσδοκία ενός εμβολίου που θα νικήσει την πανδημία. Αντιθέτως επιστήμονες και κυβερνήσεις θα πρέπει να κάνουν τα όποια σχέδιά τους για την υγεία των πολιτών και την οικονομία με βάση το ότι εμβόλιο δεν υπάρχει ακόμη και ότι ίσως αργήσει πολύ να εμφανιστεί ή και να μην υπάρξει ποτέ στο μεσοπρόθεσμο μέλλον.
Μέτρα που «κερδίζουν χρόνο», που λαμβάνονται και μετά αίρονται, που κάνουν προβολές σε δείκτες ανάπτυξης του παρελθόντος, που βασίζονται σε οικονομικές θεωρίες «κύκλων» και «περιόδων» κρίσης είναι όχι μόνο μάταιες αλλά και επικίνδυνες.
Ο τουρισμός είναι ίσως το καλύτερο παράδειγμα.
Εχοντας χάσει την τουριστική περίοδο του 2020, τι κάνουμε για εκείνη του 2021;
Πως προετοιμαζόμαστε για το ενδεχόμενο να χαθεί και εκείνη;
Τι μέτρα πρέπει να παρθούν; Τι αλλαγές πρέπει να γίνουν είτε για να γίνουν πιο ασφαλείς οι προορισμοί είτε ο τομέας αυτός της οικονομίας να υποκατασταθεί από κάτι άλλο που θα διασώζει επιχειρήσεις και εργαζόμενους αλλά και μέρος από τα προσδοκώμενα έσοδα;
Παρόμοιες επεξεργασίες και σχέδια θα πρέπει να υπάρξουν σε πολλούς τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, αν όχι σε όλους.
Σχέδια που θα αφορούν ριζικές αλλαγές και όχι λογικές αναμονής για κάποια σωτηρία και επιστροφή στην «κανονικότητα» καθώς όλα δείχνουν ότι αυτό που ζούμε δεν είναι ένας εφιάλτης που θα περάσει αλλά μία τεράστια αλλαγή για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Αλλαγή που υπαγορεύει ριζικές κοινωνικές και πολιτικές επεξεργασίες και δράσεις. Σαν να μην πρόκειται να υπάρξει ποτέ κανένα εμβόλιο και όχι φαιδρά ημίμετρα όπως το κλείσιμο της εστίασης, των θεάτρων και των κινηματογράφων για ένα μήνα.
Οσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε τόσο το καλύτερο.
- το κείμενο του Α. Παναγόπουλου είναι από το libre.gr