Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2020

Περί στοχοποίησης…

Γράφει ο Τάσος Παππάς

Το καλαμπούρι περί στοχοποίησης συνεχίζεται. Η Νέα Δημοκρατία, με ανακοίνωσή της σε βιαστικά ελληνικά, καταγγέλλει τον ΣΥΡΙΖΑ ότι στοχοποιεί τον βουλευτή της Κωνσταντίνο Μπογδάνο με αφορμή την παρέμβαση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για ένα θέμα που αποκάλυψε η «Εφημερίδα των Συντακτών» (ρεπορτάζ του Δ. Τερζή 17-10-2020).
Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει εξηγήσεις.. από τη Νέα Δημοκρατία, αλλά αυτή κινείται στη λογική «δεν δικαιούστε να ομιλείτε» και προειδοποιεί τον ΣΥΡΙΖΑ ότι θα είναι υπεύθυνος για ό,τι συμβεί στον βουλευτή της. Είχαν προηγηθεί παρόμοιου περιεχομένου καταγγελίες δημοσιογράφων εναντίον εφημερίδων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης που τους άσκησαν κριτική για τις απόψεις τους. Και αυτοί έκαναν λόγο για στοχοποίησή τους.
Μικρή σημασία έχει τι λέει η Νέα Δημοκρατία για το επίμαχο ζήτημα. Δεν έχει επίσης σημασία ότι αποφεύγει να απαντήσει επί της ουσίας, ίσως γιατί η ουσία την εκθέτει. Εχει όμως σημασία η πρόθεση των συντακτών της ανακοίνωσης που δεν δηλώνεται καθαρά, ωστόσο προκύπτει αβίαστα, αν διαβάσεις πίσω από τις γραμμές:
Μην ασχολείστε μαζί μας (είμαστε οι ιδιοκτήτες της χώρας), μην πιάνετε στο στόμα σας τους βουλευτές μας (όλοι είναι υπεράνω υποψίας), μην ενοχλείτε τους φίλους μας στα μέσα ενημέρωσης (εκτελούν με ευσυνειδησία τη δουλειά που τους έχουμε αναθέσει), γιατί καιροφυλακτούν οι εχθροί της δημοκρατίας.
Με λίγα λόγια, έχουμε το εξής παράδοξο, με το οποίο η κυβέρνηση και οι δημοσιολόγοι που βγήκαν στα κεραμίδια μάς καλούν να συμφιλιωθούμε χωρίς αστερίσκους, χωρίς περιττές αμφιβολίες: Ο καθένας –πολιτικός, κόμμα, δημοσιολόγος– μπορεί να λέει και να γράφει ό,τι θέλει, να σχολιάζει με όποιον τρόπο επιθυμεί τα γεγονότα, να επιτίθεται στους πολιτικούς αντιπάλους του και τους ανταγωνιστές του ακόμη και με αθέμιτα μέσα, να χρησιμοποιεί εμπρηστική ρητορική, να χλευάζει διαδηλωτές και συνδικαλιστές, να υπερασπίζεται απόψεις προδήλως αντιδραστικές, να αποσιωπά πλευρές ενός θέματος επειδή έτσι του αρέσει, να διαστρεβλώνει τις θέσεις των άλλων, ενίοτε να συκοφαντεί, αλλά ουδείς έχει το δικαίωμα να τον αντικρούσει, να τον επικρίνει, να τον αποδοκιμάσει, επειδή αν το κάνει θα δώσει την ευκαιρία σε όσους τον απεχθάνονται ή τον μισούν να τον βλάψουν. Οπότε βούβα, διαφορετικά θα είστε υπεύθυνοι (ηθικοί αυτουργοί, δηλαδή), αν πάθει κάτι, και θα λογοδοτήσετε στη Δικαιοσύνη.
Προφανώς και η Νέα Δημοκρατία και οι συνοδοιπόροι της στην περιοχή της ενημέρωσης έχουν χάσει τεύχη, και μάλιστα πολλά και κυρίως τα πιο σημαντικά, από τη σειρά «περί ελευθερίας του λόγου» που κυκλοφορεί σταθερά εδώ και δεκαετίες, έχοντας σε περίοπτη θέση στον κατάλογο των εκδοτών τον φιλελευθερισμό, το ιδεολογικό ρεύμα στο οποίο λένε πως ανήκουν και το οποίο ισχυρίζονται πως υπερασπίζονται. Υποτίθεται πως τον υπερασπίζονται. Τον θέλουν φασκιωμένο. Τον επικαλούνται όποτε τους συμφέρει. Τον παραβιάζουν όποτε δεν τους βολεύει. Στενεύουν τα όριά του για να εξυπηρετήσουν σκοπιμότητες.
Η ελευθερία του λόγου στις αστικές δημοκρατίες είναι (θεωρητικά) απεριόριστη. Κανένας νόμος δεν μπορεί να την φαλκιδεύσει, εκτός αν ο «δράστης» διαπράττει το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης. Ο Ρόναλντ Ντουόρκιν, φιλόσοφος του Δικαίου, επισημαίνει ότι «σε μια δημοκρατία κανείς, ανεξάρτητα από το πόσο ισχυρός ή αδύναμος είναι, δεν μπορεί να έχει το δικαίωμα να μην προσβάλλεται» («Η ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα στη γελοιοποίηση», «Ελευθεροτυπία», 29-3-2006).
Θα πει κάποιος: «Δεν παίζει ρόλο η ποιότητα και το ύφος της κριτικής;» Ασφαλώς. Είναι άλλο πράγμα η αποδόμηση των επιχειρημάτων του άλλου και άλλο η δολοφονία του χαρακτήρα του. Ωστόσο, ούτε η Νέα Δημοκρατία, ούτε ο κ. Μπογδάνος, ούτε οι δημοσιολόγοι της Δεξιάς που παρουσιάζονται ως θύματα επιχείρησης στοχοποίησης έχουν διακριθεί στο πεδίο αυτό για τον νηφάλιο και εποικοδομητικό λόγο τους. Καλλιεργούν πολεμική ατμόσφαιρα και τρέφονται απ’ αυτήν. Οταν όμως εισπράττουν τα επίχειρα των ενεργειών τους, διαμαρτύρονται.

- το κείμενο του Τ. Παππά είναι από την Εφημερίδα των Συντακτών (19.10.2020)