Τι σημαίνει η NAVTEX για το Καστελλόριζο

Οι NAVTEX είναι αγγελίες προς ναυτιλλομένους και αφορούν διάφορες πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζουν όσοι ταξιδεύουν στις θάλασσες. Ενημερώνουν για στρατιωτικά γυμνάσια, ποντίσεις καλωδίων, απαγορευμένες περιοχές κ.λπ. Κανονικά ανακοινώνονται αρκετές ημέρες πριν για να ενημερωθούν εγκαίρως τα πλοία που βρίσκονται στην επίμαχη περιοχή. Προφανώς, δεν ήταν αυτή η πρόθεση όσων ανακοίνωσαν την.. τουρκική NAVTEX με την οποία δεσμεύονται περιοχές νοτίως του Καστελλόριζου για σεισμολογικές έρευνες επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η συγκεκριμένη NAVTEX έχει άμεση ισχύ και ήθελε να αιφνιδιάσει.

Αυτή είναι παλαιά τουρκική τακτική. Επί παραδείγματι, τα ίδια είχαν γίνει τον Νοέμβριο του 2008 όταν η Τουρκία είχε ανακοινώσει την τελευταία στιγμή ότι ένα ερευνητικό πλοίο υπό νορβηγική σημαία, το «Μαλένε Οστερβολντ», επρόκειτο να πραγματοποιήσει γεωφυσικές έρευνες σε απόσταση ογδόντα μιλίων νοτίως του Καστελλόριζου, εντός περιοχής της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Ελληνικό πολεμικό πλοίο ενημέρωσε τους Νορβηγούς. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε γεωγραφικές συντεταγμένες που προσδιόριζαν εν μέρει την περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Κατόπιν αυτού το νορβηγικό πλοίο συνέχισε τις εργασίες του ανατολικά από τις συντεταγμένες που εδόθησαν, σε περιοχή τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Τα πράγματα τώρα έχουν αλλάξει. Η Τουρκία έχει δημιουργήσει τον δικό της ερευνητικό στόλο για να μην εξαρτάται από τέτοιες «λεπτομέρειες».

Ο τουρκικός αιφνιδιασμός μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα. Σίγουρα η Αγκυρα επιθυμεί να ελέγξει τα αντανακλαστικά της Ελλάδος και ιδίως την ετοιμότητα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι επίσης βέβαιον ότι έχει ενοχληθεί σφόδρα από την πιθανότητα υπογραφής συμφωνίας οριοθετήσεως με την Αίγυπτο. Πιθανόν να θέλει να προλάβει ένα τέτοιο ενδεχόμενο μέσω της δημιουργίας επεισοδίου.
Ισως πάλι η τουρκική ενέργεια να συνδέεται με τις πιέσεις που δέχεται από τη Γερμανία. Είναι σαφές ότι το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε να δει η Μέρκελ κατά τη διάρκεια της προεδρίας της στην Ε.Ε. είναι ένα ελληνοτουρκικό θερμό επεισόδιο. Η Γερμανία έχει ενεργοποιηθεί πιέζοντας την Τουρκία να αποκλιμακώσει. Η Τουρκία θέλει να αποφύγει τις περαιτέρω πιέσεις κάνοντας ένα βήμα μπροστά…
Η επιλογή του Καστελλόριζου δεν πρέπει να εκπλήσσει. Είναι το σημείο εκείνο στο οποίο τα τουρκικά επιχειρήματα ακούγονται πιο νομιμοποιημένα από τη διεθνή κοινή γνώμη εν συγκρίσει προς άλλες περιοχές, όπως π.χ. της Κρήτης ή της Ρόδου. Η δε χρονική περίοδος γέμει ιστορικών συμβολισμών. Είναι η επέτειος της εισβολής στην Κύπρο το 1974 αλλά και της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923 που τόσο πολύ θέλει ο Ερντογάν να ανατρέψει.
Τέλος, ο χρόνος που υποτίθεται ότι μας είχε «δώσει» η Τουρκία –μέχρι τον Σεπτέμβριο– είναι θεωρητικός. Οσο και να προειδοποιεί για τους πολιτικούς της στόχους, θα ήταν αφελές να θεωρήσουμε ότι δεν θα κινηθεί έως τον Σεπτέμβριο. Εδώ και πολύ καιρό είναι σαφής η απόφασή της να ξεκαθαρίσει την κατάσταση με την Ελλάδα που αποτελεί και το πιο σοβαρό εμπόδιο στην επιθυμία της να καταστεί η επικυρίαρχος δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου.

Αγγελος Συρίγο
 καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής. Βουλευτής της Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών
- το κείμενο είναι από την Καθημερινή (22.7.2020)