Οι πρώην είναι συνήθως βράχοι σοφίας. Μιλούν σπάνια και με χρησμούς. Πρόκειται για ένα στερεότυπο ηλικιακού ρατσισμού που δεν επιβεβαιώνεται από τα πράγματα. Το διαψεύδει η ανάγκη του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας να δίνει διαρκώς διέξοδο στις αγωνίες του για το.. πεπρωμένο του έθνους. Το διαψεύδει και η σύστοιχη ανάγκη του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά να διατυπώνει, σε τόνο υπαγορεύσεως, τις σκέψεις του για τα ελληνοτουρκικά.
Οι «σκέψεις» είναι μάλλον μία και απλή: Αφού οι γείτονες δεν αναγνωρίζουν τα δικαιώματά μας, αφού «δεν μας σέβονται», ο μόνος δρόμος είναι αυτός που υπέδειξε ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στον οποίο παραπέμπει ο Σαμαράς: να τους κάψουμε.
Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό, «τέτοιες δηλώσεις ενισχύουν την αξιοπιστία της ελληνικής αποτροπής». Που μάλλον σημαίνει ότι από τα μέσα αποτροπής τα οποία έχει στη φαρέτρα της η Ελλάδα, της έχει απομείνει μόνο το έσχατο: τα όπλα.
Η αντίληψη αυτή για τα ελληνοτουρκικά θα μπορούσε να περιγραφεί και ως «δόγμα του γρύλου». Οπως στο γνωστό ανέκδοτο με τον άτυχο οδηγό, η «διαπραγμάτευση» εκτυλίσσεται και ναυαγεί σιωπηρά, φαντασιακά, ως εσωτερικός μονόλογος. Η «στρατηγική» του πρωταγωνιστή καταλήγει στο αδιέξοδο που ήθελε να αποτρέψει, προτού προσπαθήσει καν να το αποτρέψει.
Το «δόγμα του γρύλου» φαίνεται να υποτιμά την ελληνική ισχύ. Υποτιμά το διπλωματικό και γεωπολιτικό κεκτημένο της ευρωπαϊκής χώρας που εξακολουθεί να είναι η πιο επιτυχημένη στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, με τις πιο σταθερές και ισχυρές συμμαχίες και με το διεθνές δίκαιο υπέρ της. Υποτιμά την Ελλάδα όποιος της υπαγορεύει να αγνοήσει σαν περίπου άχρηστο αυτό το κεκτημένο· και να φερθεί στον Ερντογάν ερντογανικά για να εκμαιεύσει τον «σεβασμό» του.
Η πίστη στην πολυσχιδή ισχύ της Ελλάδας καταγγέλλεται από τους οπαδούς του «γρύλου» ως ενδοτισμός. Η αποτροπή, όμως, μιας ένοπλης αντιπαράθεσης με την Τουρκία δεν επιβάλλεται από ιδεαλιστικό πασιφισμό. Επιβάλλεται από το εθνικό συμφέρον. Εκτός κι αν πιστεύει κανείς ότι συμφέρει την Ελλάδα να καθηλώσει την οικονομία της και την πολιτική ζωή της σε έναν μακρύ ψυχρό πόλεμο, ύστερα από ένα επεισόδιο με την Τουρκία. Κι αυτό είναι το καλό σενάριο.
Η μικροπολιτική αγορά αποδίδει στον Σαμαρά εσωκομματικά απωθημένα. Η προσπάθειά του να προκαταλάβει την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης αποδίδεται στο γεγονός ότι δεν αξιοποιήθηκε ούτε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε στην Προεδρία της Δημοκρατίας.
Πρόκειται για εικασία που αδικεί τον πρώην πρωθυπουργό. Κανένα αξίωμα, καμία όψιμη φιλοδοξία δεν μοιάζει ικανή να τον κάνει να αποχωριστεί τις φρονηματικές αποσκευές που κουβαλάει από τις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Οι σταδιοδρομίες εκπνέουν. Οι εμμονές όχι.
Mιχάλης Τσιντσίνης / Μάσκες ( Καθημερινή-01.7.2020)