Κυριακή 24 Μαΐου 2020

H Γκρίζα Κυρία της δημοσιογραφίας και το Life

Σήμερα Κυριακή, οι Times της Νέας Υόρκης, η "Γκρίζα Κυρία" του αμερικανικού Τύπου όπως ειναι το παρατσούκλι της, δημοσιεύει ως πρωτοσέλιδο 1000 ονόματα αμερικανών νεκρών από τον κορωνοιό. Χίλια μόνο από τις 100.000 μέχρι τώρα. Με ένα απλό τίτλο, και ροή ονομάτων, με ηλικία και μια μικρή περιγραφή για τον καθένα, περιγραφή όμως που στη λιτότητα της είναι σπάνια σε ένταση, όπως..
"ήθελε πάντα να είναι κοντά στον ωκεανό" και "εργαζόταν σε εργοστάσιο για να συντηρήσει την οικογένεια του". Χωρίς εικόνες (αλλά με σαφή εικονογράφηση της φρίκης), χωρίς λεζάντες, χωρίς χρώμα. Ένα πρωτοσέλιδο αγγελτήριο θανάτου, που μεταφέρει συγκλονιστικά το μέγεθος της απώλειας.
51 χρόνια πριν κάτι αντίστοιχο είχε κάνει το περιοδικό Life. Στο τεύχος της 27ης Ιουνίου 1969 είχε δημοσιεύσει με φωτογραφίες και ονόματα τους 242 νεκρούς στρατιώτες στο Βιετνάμ εκείνης μόνο της εβδομάδας. Δημιουργώντας ένα μεγάλο σοκ στην ήδη εξεγερμένη αμερικανική κοινωνία, καθώς όλοι έβλεπαν τους νεκρούς όχι ως τυπικά αγγελτήρια αλλά ως πρόσωπα, κάποτε ζωντανά, κάποτε απτά και πλεον χαμένα. Η συγκέντρωση αυτή των νεκρών σε μια (ιστορική πλέον) έκδοση θεωρήθηκε πως έδωσε το τελειωτικό χτύπημα στον πόλεμο, που πλέον δεν γινόταν ανεκτός από τους Αμερικανούς πολίτες.
Έτσι η δημοσιογραφία στην τυπογραφική της απλότητα αλλά και στην συμβολική της δυναμική μπορεί να δώσει μεγάλα μηνύματα στο κοινό. Αξέχαστα, αξεπέραστα, ορόσημα, που αλλάζουν ριζικά το δημόσιο λόγο.
Το ζητούμενο είναι γνωστό: Δημοκρατία χωρίς δημοσιογραφία δεν υπάρχει. Δεν μπορεί να υπάρξει. Και δημοσιογραφία που δεν ασκεί δημοκρατικό έλεγχο δεν είναι δημοσιογραφία. Αυτή η διπλή συνεπαγωγή είναι ο μόνος ίσως οδηγός για το αν ό,τι κάνει ο Τύπος είναι σχετικό με το λειτούργημα, ή απλή ηχώ και μηντιακός θόρυβος.

Χρήστος Κτενάς (fb)